گفتگوی اختصاصی «تعادل» با «سید محسن حکیم»؛
آمریکا باوجود داشتن پیمان امنیتی با بغداد برای کمک شرط گذاشت/ داعش 30 هزار جنگجو در عراق دارد/ 27 میلیارد دلار تسلیحات ارتش عراق در دست داعش
تاریخ انتشار
شنبه ۲۰ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۵:۲۲
به گزارش خبرنگار حوزه بینالملل پایگاه خبری «تعادل»؛ عراق طی یک سال گذشته با تحولات و بحران‌های زیادی روبرو بوده که مهم‌ترین این تحولات تغییر دولت و روی کار آمدن دولت جدید به ریاست حیدر العبادی و مهم‌ترین بحران‌ها، اشغال بخش‌هایی از خاک این کشور به دست گروه تروریستی داعش است که عراق را وارد بحرانی امنیتی نظامی کرد و می‌رفت تا کیان حکومت این کشور را به خطر اندازد. برای بررسی این تحولات و نیز عملکرد دولت جدید طی چند ماه گذشته، آخرین وضعیت بحران داعش و نیز اوضاع سیاسی در بغداد با سید محسن حکیم معاون سیاسی سید عمار حکیم رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق گفت‌وگویی انجام دادیم که حاصل آن ازنظر خوانندگان می‌گذرد.
.jpg)
تعادل: طی ۶ ماه گذشته با بحران امنیتی نظامی داعش در عراق روبرو بوده‌ایم. سؤال اصلی که در این خصوص وجود دارد علت غافلگیری نیروهای نظامی – امنیتی در برابر تهاجم داعش و فروپاشی ارتش و به دست گرفتن بخش‌های زیادی از خاک این کشور توسط گروه تروریستی بعثی داعش چه بود؟
حکیم: داعش بدترین چهره تروریسم در عراق بود، بعدازآنکه توحید و جهاد و القاعده و پس‌ازآن دولت اسلامی در عراق شکل گرفت و سرکوب شد این گروه سر برآورد. مفهوم دولت این است که دارای حاکمیت است، لذا هیچ گروه دیگری را برنمی‌تابد. آن‌ها با شوراهای بیداری و حتی بعثی‌ها درگیر شدند. پس‌ازآن اوضاع سوریه رخ داد که این گروه تروریستی با تصرف بخش‌هایی از سوریه، خود را دولت اسلامی در عراق و شام (داعش) نامید و بعدازآن نقشه‌هایی منتشر شد که به دنبال تسلط بر لبنان، اردن، کویت و عربستان است. این گروه تروریستی امروز از ۸۰ کشور دنیا عضو دارد. اساس تشکیل داعش ضدیت با شیعه و شعار آن‌ها احقاق حقوق ازدست‌رفته اهل سنت بود تا در منطقه برای خود طرفدارانی جلب کنند که بعدها عملکردشان این موضوع را زیر سؤال برد.
آن‌ها سلفی هستند اما تلاش کردند خود را اهل سنت به‌صورت عام بنامند. داعش با جنایات وحشیانه خود حتی به اهل سنت هم ظلم کرد و این ظلم کمتر از ظلم به شیعیان نبوده است. حتی سنی‌های سلفی مانند جبهه‌النصره یا ارتش آزاد و احرار الشام نیز که گروه‌های تروریستی و سلفی هستند نیز از دست این‌ها در امان نبودند.
زمانیکه به پیشینه ابوبکر البغدادی باز می‌گردیم، می‌بینیم که این پیشینه واضح و شفاف نیست. وی قبلاً بعثی بوده، بعد اخوانی شده و بعد سنی سلفی شده و بعد از سوی ارتش آمریکا به زندان «بوکا» رفته و مدتی را در آنجا بوده و پس از آزادی به مدت ۲ سال از انظار ناپدید شده است. ابوبکر پس از ابوعمر البغدادی رهبری این گروه را به دست گرفت. امروز می‌بینیم که بیشتر شورای رهبری داعش از دوستان وی در زندان بوکا هستند.
او شعار فتنه‌انگیز جنگ شیعه و سنی را سر می‌دهد که نشان می‌دهد یک فتنه در جهان اسلام در حال انجام است.
بدنام کردن اسلام از دیگر فعالیت‌هایی است که این گروه به آن دست زد و موفق بود و اگر غرب می‌خواست برای این کار سرمایه‌گذاری کند با هزینه‌های سنگین هم به این نتیجه نمی‌رسید که اسلام بدنام شود و این در حالی است که این گروه تروریستی به دشمن اصلی جهان اسلام که رژیم صهیونیستی است هیچگونه تعرضی نمی‌کند.
موضوع دیگر در غافلگیری عراق از سوی داعش، سوء مدیریت و کم‌کاری در ارتش و نهادهای امنیتی بود که متاسفانه علیرغم هشدارهای مکرر که بیشتر گروه‌های سیاسی شیعه و کرد به مدیریت وقت داشتند اما مدیریت لازم صورت نگرفت و باعث این بحران شد.
موضوع سوم، تحولات منطقه بود که خارج از اراده همه ما انجام گرفت. این تحولات به سوریه و پس از آن به عراق رسید که موضوع «رافع العیساوی» و برخورد نیروهای امنیتی با وی و قضیه اعتصابات و درگیری‌های اهالی انبار با نیروهای امنیتی به آن شدت بخشید. استان‌های دیگر سنی نشین نیز البته مطالباتی داشتند و مرجعیت، گروه‌های سیاسی و تحالف ملی تصمیم‌گیری کردند که مطالبات قانونی آن‌ها جامه عمل پوشیده شود، اما مطالبات خارج از چارچوب رد شود؛ اما عده‌ای سعی کردند از این جو سوءاستفاده کرده و از این آب گل‌آلود ماهی بگیرند.
.jpg)
تعادل: گفته می‌شود بیشتر گروه‌های سیاسی و طائفی مانند کردها و شیعیان نسبت به تحرکات گروه‌های تروریستی از مدت‌ها قبل هشدارهایی به دولت مرکزی داده بودند، چرا به آن‌ها توجه نشد؟
حکیم: این سؤالات معقولی است که باید به آن پاسخ داده شود و کمیته ویژه‌ای در مجلس شکل‌گرفته که چرا به این هشدارها توجه نشد و موصل سقوط کرد. قطعاً مدیریت امنیتی وقت در همه سطوح باید پاسخگو باشد.
دشمنان همیشه توطئه می‌کنند، اما سیستم‌های امنیتی باید در مقابل این توطئه‌ها دست به اقداماتی بزنند تا آن‌ها را خنثی کنند. انقلاب اسلامی ایران ۳۶ سال است که مورد شدیدترین هجمه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی بی‌سابقه در تاریخ قرارگرفته اما برای مهار آن‌ها اقدامات خود را انجام می‌دهد، چرا در عراق نباید این برنامه‌ریزی باشد.
تعادل: فرماندهان ارتش که فرار کردند چه وضعیتی دارند؟
حکیم: کمیته تحقیق باید بررسی‌های خود را انجام دهد و پس‌ازآن دادگاه نسبت به محاکمه عاملان تصمیم بگیرد که عزم جدی برای این موضوع وجود دارد. هر کس باید مسئولیت قانونی و تاریخی خود را بر عهده بگیرد.
.jpg)
تعادل: تغییر دولت چه کمکی به بحران عراق کرد و نظر شما نسبت به دولت جدید چیست؟
حکیم: بزرگ‌ترین فراکسیون عراق تحالف ملی است که طبق قانون اساسی بزرگ‌ترین فراکسیون باید نخست‌وزیر را تعیین کند. برخی به‌اشتباه تصور می‌کنند که ائتلاف دولت القانون بزرگ‌ترین فراکسیون است که این درست نیست.
فراکسیون بزرگ‌تر در اولین جلسه پارلمان عراق حضور و ظهور خود را اعلام می‌کند و هرگونه تفسیر دیگری غیرازاین برخلاف قانون اساسی و تفسیر به رأی است. تحالف ملی که پیش از جلسه اول خود را رسماً اعلام کرده بود، بزرگ‌ترین فراکسیون است و بر همین مبنا آقای حیدر العبادی را به نخست‌وزیری برگزید. تحالف ۱۸۲ کرسی دارد که ۱۲۸ نفر از آن‌ها به حیدرالعبادی رأی دادند و او نخست‌وزیر شد. این تغییر مورد استقبال مرجعیت دینی، تحالف ملی و سایر فراکسیون‌ها مانند کردها و سنی‌ها بود و دولت عبادی رأی بالایی آورد. این انتخاب موردحمایت کشورهای منطقه‌ای و بین‌المللی نیز قرار گرفت که تأثیر زیادی بر اوضاع داخلی و سیاست خارجی عراق خواهد داشت و امیدواریم با توجه به برنامه‌ای که کابینه داشت و پارلمان باید رأی می‌داد و مورد تأیید قرار گرفت، دولت جدید موفق باشد.
تعادل: در دوره گذشته برخی گروه‌ها و جریانات انتقاد داشتند که به‌اندازه قدرتشان در حکومت سهم ندارند. آیا در دوره آقای عبادی این موضوع موردتوجه قرارگرفته است؟
حکیم: حتی به اعتقاد ما هم آن‌ها سهم قانونی خود را گرفته بودند، اما آنچه محل بحث بود این بود که مشارکت جدی در دولت ندارند؛ اما در دوره کنونی چنین نیست و تا آنجا که می‌دانم همه گروه‌ها حضور دارند و یک دولت وحدت ملی شکل‌گرفته است. حیدرالعبادی همه تلاش خود را کرده تا در راستای اجرای انسجام و وفاق ملی گام بردارد.
تصویب آئین‌نامه داخلی هیأت وزیران که درگذشته معطل‌مانده بود از فعالیت‌های مهم وی بود. ما در قانون رئیس مجلس وزرا راداریم و نه نخست‌وزیر و بر این مبنا تصویب این آیین‌نامه بسیار مهم بود و آقای عبادی مسئول اداره کابینه است.
تعادل: برخی گروه‌ها در ایام بحرانی عراق مطالباتی را مطرح کردند که استقلال ازجمله آن‌ها بود، نظر شما درباره موضع کردها در آن دوران چیست؟
حکیم: هر یک از گروه‌ها و اشخاص می‌توانند اهدافی را داشته باشند، اما آنچه برای ما رعایتش ملزم است قانون اساسی عراق است که با ۷۸ درصد آرا تصویب شد و کردها و اهل سنت هم به آن رأی دادند و از آن حمایت کرده‌اند.
رئیس‌جمهور، معاون نخست‌وزیر، معاون رئیس پارلمان و وزارتخانه‌های مهمی را برادران کرد داشته و دارند. هر گروه و ملتی می‌تواند ایده‌ها و آمالی داشته باشد، اما آنچه ازنظر سیاسی و حقوقی به آن پایبندیم قانون اساسی است که برادران کرد تابه‌حال به آن پایبند بوده‌اند.
شاید در تفسیر قانون اساسی حرف‌وحدیث‌هایی باشد که با گفتگو می‌توان این اختلافات را برطرف کرد، اما همه گروه‌های سیاسی شیعه، سنی و کرد از عراق یکپارچه حمایت می‌کنند. عراق یکپارچه می‌تواند فدرال باشد، اما عراق باید متحد و یکپارچه بماند و این آن چیزی است که در قانون اساسی آمده است.
.jpg)
تعادل: کردها در آغاز بحران خود را جدا کردند و اعلام داشتند که این جنگ اعراب با یکدیگر است و ما دخالت نمی‌کنیم، اما بعدازآنکه داعش به اربیل حمله کرد خواستار کمک دولت مرکزی شدند. نظر شما در این خصوص چیست؟
حکیم: آنچه روابط هسته‌های سیاسی – اجتماعی عراق را تنظیم می‌کند قانون اساسی است. قانون اساسی عراق در مواد ۱۱۰، ۱۱۱ و ۱۱۲ صلاحیت‌های انحصاری دارد. برخی از آن‌ها مختص اقلیم و استان‌هایی است که هنوز در چارچوب اقلیم قرار نگرفته‌اند و برخی شامل صلاحیت‌های دولت مرکزی و اقالیم است. در این چارچوب هرکدام از استان‌ها، اقالیم و دولت مرکزی حقوق و وظایفی دارند که بر طبق آن‌ها می‌توانیم نظر دهیم که چه چیزی به طبق قانون اساسی است.
تعادل: برخی استان‌ها در این ایام بحث اقلیم شدن را مطرح کرده‌اند و همچنین موضوع اقلیم شدن بصره مدتی عنوان اما بعد تکذیب شد. در این خصوص کمی توضیح دهید.
حکیم: طبق قانون اساسی هراستانی یا بیشتر می‌تواند اقلیم تشکیل دهد. بعداً هم قانونی از سوی پارلمان تصویب شد که مراحل اجرایی این اصل را تعیین کند. لذا ازنظر قانونی هر استان یا بیشتر به‌جز استان بغداد می‌تواند ازنظر قانونی این فرآیند را طی کند. قانون اقالیم مزایای زیادی دارد. به‌جز چارچوب‌های کلی و سیاست‌های ۱۱ گانه همچون سیاست‌های کلی مالیاتی، سیاسی، دفاعی، خارجی و گمرکی، اقالیم می‌توانند در امورات دیگر در چارچوب خود عمل کنند.
تعادل: نظر شما درباره فدرالی شدن عراق چیست؟
حکیم: با توجه به اینکه عراق یک کشور جنگ‌زده است که در یک جنگ همه‌جانبه با داعش واردشده و برای موفقیت در آن به‌شدت نیازمند انسجام ملی هستیم، در این شرایط به نظر نمی‌رسد که درست باشد به دنبال این اصل حقوقی باشیم.
حتی اگر اقالیم مطرح و دنبال شود باید در چارچوب اداری و قانونی خود دنبال شود و نه در چارچوب خواسته‌های قومی و دینی که باعث تجزیه بیشتر عراق شود چراکه تصویب فدرالی شدن برای اتحاد بیشتر عراق بود لذا هرگونه واگرایی خارج از این چارچوب است.
تعادل: پس‌ازآنکه داعش بحرانی امنیتی نظامی در عراق ایجاد کرده و برخی شهرها را اشغال کرد گروهی از کشورهای غربی با تأخیر دست به اقدام زده و ائتلاف ضد داعش را شکل دادند. نظر شما درباره این ائتلاف و عملکرد آن چیست؟
حکیم: امروز از ۶۰ کشور در قالب ائتلاف ضد داعش حضور دارند. عراق امروز بجای همه جهان با داعش می‌جنگد چراکه داعش خطری است برای جهان و ۸۰ کشوری را که در داعش عضو دارند، می‌تواند مورد تهدید جدی قرار دهد که در بحران‌های استرالیا، انگلیس، فرانسه و سوئد ردپای این امتداد را می‌بینیم. امروز دنیا داعش را به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان تروریستی مورد شناسایی قرار داده است.
الآن ملت عراق باجان و مال خود در مقابل داعش ایستاده و هزینه بالایی را می‌پردازند و بسیار طبیعی است که در برابر این‌همه جان‌فشانی و حماسه و استقامت عراق، نیاز به حمایت همه‌جانبه دنیاست. از ۶ ماه پیش تا امروز دولت و ملت و مجاهدین عراقی با تمام توان در مقابل داعش ایستاده‌اند و آن‌ها را از بسیاری مناطق بیرون رانده‌اند.
از ۲ ماه و نیم بیش به این‌سو نیز این گروه تروریستی هیچ پیشرفتی به‌جز در برخی مناطق انبار نداشته و مناطق فوق استراتژیک عراق از دست آن‌ها خارج‌شده است.
تعادل: داعش با مقاومت ۳۰۰ نفر نتوانست منطقه بیجی را تصرف کند چطور نمی‌توان روند این حرکت را سریع‌تر کرد و مناطق اشغال‌شده را با سرعت بیشتری آزاد کرد؟
حکیم: باید خطر داعش را به‌خوبی درک کنیم، داعش مانند القاعده یک گروه نیست بلکه یک سازمان بزرگ است که امکانات بسیاری دارد. ۶ لشکر عراق همه تجهیزات نظامی خود را رها کرده و فرار کردند که برآورد وزارت دفاع عراق در این خصوص رقمی بالغ‌بر ۲۷ میلیارد دلار تجهیزات است. داعش یک سازمان عقیدتی است که باید یک‌نهاد عقیدتی در مقابل آن بایستد و نیروهای حشد شعبی یا مقاومت مردمی برای مقابله با آن‌ها تشکیل و بر اساس فتوای آیت‌الله سیستانی وارد شدند.
داعش قصد تصرف پالایشگاه بیجی را نداشت بلکه به دنبال پایگاه اسپایکر بود که از پالایشگاه حمایت می‌کرد. علاوه بر نیروهای ویژه عراقی، نیروهای مردمی نیز در آنجا حضور داشتند و مانع پیشروی داعش شدند. درواقع هر جا مردم باقدرت جلوی داعش ایستادند آن‌ها نتوانستند پیشرفت کنند.
روستای آمرلی بااینکه از همه سمت محاصره بود، ۸۰ روز مقاومت کرد که داعش با تمام توان به آن حمله می‌کرد و هرروز با تانک و توپ این منطقه را مورد هجوم قرار می‌داد، اما نتوانست این منطقه ۱۸ هزارنفری را بگیرد. هر جا در مقابل داعش ایستادگی شده آن‌ها نتوانستند پیروز شوند.
تعادل: آماری از تعداد نیروهای داعش دارید؟
حکیم: کمتر از ۳۰ هزار نفر نیستند و ۳۰ هزار نفر جنگجو رقم بسیار بالایی است. آن‌ها مرزهای عراق و سوریه را هم در دست داشتند، لذا ادوات خود را جابجا می‌کردند و مرتب از سوریه به عراق در حال تردد و جابجایی هستند. باید گفت که نسل سوم القاعده بیشتر عراقی است تا خارجی.
تعادل: دولت عراق در خصوص حمایت برخی کشورها نظیر ترکیه از داعش چه نظری دارد؟
حکیم: دولت عراق گله‌مندی‌هایی را به سیاست‌های ترکیه داشته که در سفر مقامات بلندپایه دو طرف به کشورهای یکدیگر و گفت‌وگوهای انجام‌گرفته و در حال انجام این مشکلات به‌تدریج در حال رفع و حل است.
سیاست حیدارالعبادی بر اساس حسن هم‌جواری و احترام متقابل با همه کشورهای همسایه و عدم‌مداخله در امور آن‌ها و گسترش روابط به‌ویژه با جمهوری اسلامی ایران است و در این مسیر حرکت می‌کند.
تعادل: برخی کشورهای عربی و غربی تلاش کردند تا نقش ایران در آن ایام بحرانی عراق را نقشی مخرب یا غیر سازنده بنامند نظر شما در این خصوص چیست؟
حکیم: بدون تردید نقش جمهوری اسلامی در حمایت از عراق در برخورد با داعش قابل‌تقدیر است. عراق از همه کشورها خواست که به کمکش بشتابند چراکه احساس کرد که همه نیروهای امنیتی خود را ازدست‌داده است. بااینکه عراق با آمریکا پیمان امنیتی دوجانبه دارد، اما همه گروه‌های سیاسی معتقدند که آمریکا در حد توان خود کمک نکرد و کمتر از حد توقع آمد و شرط و شروطی گذاشت و همه می‌دانستند با توجه به توانمندی خود کمک محدودی کرده است، اما جمهوری اسلامی با تمام توان و با اخلاص همه کادر خود را آورده و مشورت‌ها و کمک‌های مهم فکری و تسلیحاتی خود را ارائه داد و توانست مناطق مهم و استراتژیک عراق را آزاد کند.
اینکه ۲۰ میلیون زائر در ایام اربعین حسینی وارد کربلا شوند بدون کمتری مشکلی درحالی‌که تا چند روز پیش از آن منطقه جرف الصخر در ۱۸ کیلومتری کربلا در دست گروه‌های تروریستی بود و با کمک ایران آزاد شد یک کار بزرگ بود و نقش بارز جمهوری اسلامی را به‌خوبی نشان می‌دهد.
تعادل: تبعات و برکات برگزاری موفق راهپیمایی عظیم عاشورا که بدون کوچک‌ترین مشکل امنیتی برگزار شد، چیست؟
حکیم: این کمک‌ها توانست تأثیر عظیمی بر عراق داشته باشد تا اعتمادبه‌نفس خود را بازیابد و نیروهای مردمی و ارتش عراق توانستند تاکتیک‌های داعش را شناخته و بر آن پیروز شوند. طی هفته‌های اخیر هیچ عملیاتی نبوده که نیروهای عراقی موفق نباشند و ظرف چند ساعت پیروز نشوند و امروز مناطق زیادی پاک‌سازی‌شده است.
جاده بغداد- سامرا امن شده و طی روزهای آینده حتی زوار می‌توانند به این شهر سفر کنند که نقش جمهوری اسلامی در این زمینه مشهود است و بخصوص شهید سردار حمید تقوی که تلاش زیادی در این راه کرد و توانست با مشورت‌های خود عملیات موفقیت‌آمیز را پیش ببرد.
تعادل: آیا این بحران برای عراق ثمری هم داشت؟
حکیم: در سیاست هر فرصت تهدید و هر تهدید فرصت است و مدیریت سیاسی و امنیتی آن مهم است.
داعش یک تهدید بود که هزینه‌های زیادی برای عراق داشت، اما عامل وحدت شد و امروز هیچ گروهی نیست که ضد داعش نباشد. این گروه تروریستی در ماه‌های آینده کاملاً شاهد سقوط و فروپاشی خود خواهد بود.
تعادل: برنامه مشترکی بین سوریه و عراق برای مقابله با داعش شکل‌گرفته است؟
حکیم: هر تهدیدی در منطقه اول این دو کشور را تهدید می‌کند. دولت عراق فعالیت‌هایی را در خصوص مبارزه با داعش انجام داده اما اگر همکاری منطقه‌ای نباشد این بیماری مسری به همه‌جا خواهد رسید.
پایان/
تعادل: طی ۶ ماه گذشته با بحران امنیتی نظامی داعش در عراق روبرو بوده‌ایم. سؤال اصلی که در این خصوص وجود دارد علت غافلگیری نیروهای نظامی – امنیتی در برابر تهاجم داعش و فروپاشی ارتش و به دست گرفتن بخش‌های زیادی از خاک این کشور توسط گروه تروریستی بعثی داعش چه بود؟
حکیم: داعش بدترین چهره تروریسم در عراق بود، بعدازآنکه توحید و جهاد و القاعده و پس‌ازآن دولت اسلامی در عراق شکل گرفت و سرکوب شد این گروه سر برآورد. مفهوم دولت این است که دارای حاکمیت است، لذا هیچ گروه دیگری را برنمی‌تابد. آن‌ها با شوراهای بیداری و حتی بعثی‌ها درگیر شدند. پس‌ازآن اوضاع سوریه رخ داد که این گروه تروریستی با تصرف بخش‌هایی از سوریه، خود را دولت اسلامی در عراق و شام (داعش) نامید و بعدازآن نقشه‌هایی منتشر شد که به دنبال تسلط بر لبنان، اردن، کویت و عربستان است. این گروه تروریستی امروز از ۸۰ کشور دنیا عضو دارد. اساس تشکیل داعش ضدیت با شیعه و شعار آن‌ها احقاق حقوق ازدست‌رفته اهل سنت بود تا در منطقه برای خود طرفدارانی جلب کنند که بعدها عملکردشان این موضوع را زیر سؤال برد.
آن‌ها سلفی هستند اما تلاش کردند خود را اهل سنت به‌صورت عام بنامند. داعش با جنایات وحشیانه خود حتی به اهل سنت هم ظلم کرد و این ظلم کمتر از ظلم به شیعیان نبوده است. حتی سنی‌های سلفی مانند جبهه‌النصره یا ارتش آزاد و احرار الشام نیز که گروه‌های تروریستی و سلفی هستند نیز از دست این‌ها در امان نبودند.
زمانیکه به پیشینه ابوبکر البغدادی باز می‌گردیم، می‌بینیم که این پیشینه واضح و شفاف نیست. وی قبلاً بعثی بوده، بعد اخوانی شده و بعد سنی سلفی شده و بعد از سوی ارتش آمریکا به زندان «بوکا» رفته و مدتی را در آنجا بوده و پس از آزادی به مدت ۲ سال از انظار ناپدید شده است. ابوبکر پس از ابوعمر البغدادی رهبری این گروه را به دست گرفت. امروز می‌بینیم که بیشتر شورای رهبری داعش از دوستان وی در زندان بوکا هستند.
او شعار فتنه‌انگیز جنگ شیعه و سنی را سر می‌دهد که نشان می‌دهد یک فتنه در جهان اسلام در حال انجام است.
بدنام کردن اسلام از دیگر فعالیت‌هایی است که این گروه به آن دست زد و موفق بود و اگر غرب می‌خواست برای این کار سرمایه‌گذاری کند با هزینه‌های سنگین هم به این نتیجه نمی‌رسید که اسلام بدنام شود و این در حالی است که این گروه تروریستی به دشمن اصلی جهان اسلام که رژیم صهیونیستی است هیچگونه تعرضی نمی‌کند.
موضوع دیگر در غافلگیری عراق از سوی داعش، سوء مدیریت و کم‌کاری در ارتش و نهادهای امنیتی بود که متاسفانه علیرغم هشدارهای مکرر که بیشتر گروه‌های سیاسی شیعه و کرد به مدیریت وقت داشتند اما مدیریت لازم صورت نگرفت و باعث این بحران شد.
موضوع سوم، تحولات منطقه بود که خارج از اراده همه ما انجام گرفت. این تحولات به سوریه و پس از آن به عراق رسید که موضوع «رافع العیساوی» و برخورد نیروهای امنیتی با وی و قضیه اعتصابات و درگیری‌های اهالی انبار با نیروهای امنیتی به آن شدت بخشید. استان‌های دیگر سنی نشین نیز البته مطالباتی داشتند و مرجعیت، گروه‌های سیاسی و تحالف ملی تصمیم‌گیری کردند که مطالبات قانونی آن‌ها جامه عمل پوشیده شود، اما مطالبات خارج از چارچوب رد شود؛ اما عده‌ای سعی کردند از این جو سوءاستفاده کرده و از این آب گل‌آلود ماهی بگیرند.
حکیم: این سؤالات معقولی است که باید به آن پاسخ داده شود و کمیته ویژه‌ای در مجلس شکل‌گرفته که چرا به این هشدارها توجه نشد و موصل سقوط کرد. قطعاً مدیریت امنیتی وقت در همه سطوح باید پاسخگو باشد.
دشمنان همیشه توطئه می‌کنند، اما سیستم‌های امنیتی باید در مقابل این توطئه‌ها دست به اقداماتی بزنند تا آن‌ها را خنثی کنند. انقلاب اسلامی ایران ۳۶ سال است که مورد شدیدترین هجمه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی بی‌سابقه در تاریخ قرارگرفته اما برای مهار آن‌ها اقدامات خود را انجام می‌دهد، چرا در عراق نباید این برنامه‌ریزی باشد.
تعادل: فرماندهان ارتش که فرار کردند چه وضعیتی دارند؟
حکیم: کمیته تحقیق باید بررسی‌های خود را انجام دهد و پس‌ازآن دادگاه نسبت به محاکمه عاملان تصمیم بگیرد که عزم جدی برای این موضوع وجود دارد. هر کس باید مسئولیت قانونی و تاریخی خود را بر عهده بگیرد.
حکیم: بزرگ‌ترین فراکسیون عراق تحالف ملی است که طبق قانون اساسی بزرگ‌ترین فراکسیون باید نخست‌وزیر را تعیین کند. برخی به‌اشتباه تصور می‌کنند که ائتلاف دولت القانون بزرگ‌ترین فراکسیون است که این درست نیست.
فراکسیون بزرگ‌تر در اولین جلسه پارلمان عراق حضور و ظهور خود را اعلام می‌کند و هرگونه تفسیر دیگری غیرازاین برخلاف قانون اساسی و تفسیر به رأی است. تحالف ملی که پیش از جلسه اول خود را رسماً اعلام کرده بود، بزرگ‌ترین فراکسیون است و بر همین مبنا آقای حیدر العبادی را به نخست‌وزیری برگزید. تحالف ۱۸۲ کرسی دارد که ۱۲۸ نفر از آن‌ها به حیدرالعبادی رأی دادند و او نخست‌وزیر شد. این تغییر مورد استقبال مرجعیت دینی، تحالف ملی و سایر فراکسیون‌ها مانند کردها و سنی‌ها بود و دولت عبادی رأی بالایی آورد. این انتخاب موردحمایت کشورهای منطقه‌ای و بین‌المللی نیز قرار گرفت که تأثیر زیادی بر اوضاع داخلی و سیاست خارجی عراق خواهد داشت و امیدواریم با توجه به برنامه‌ای که کابینه داشت و پارلمان باید رأی می‌داد و مورد تأیید قرار گرفت، دولت جدید موفق باشد.
تعادل: در دوره گذشته برخی گروه‌ها و جریانات انتقاد داشتند که به‌اندازه قدرتشان در حکومت سهم ندارند. آیا در دوره آقای عبادی این موضوع موردتوجه قرارگرفته است؟
حکیم: حتی به اعتقاد ما هم آن‌ها سهم قانونی خود را گرفته بودند، اما آنچه محل بحث بود این بود که مشارکت جدی در دولت ندارند؛ اما در دوره کنونی چنین نیست و تا آنجا که می‌دانم همه گروه‌ها حضور دارند و یک دولت وحدت ملی شکل‌گرفته است. حیدرالعبادی همه تلاش خود را کرده تا در راستای اجرای انسجام و وفاق ملی گام بردارد.
تصویب آئین‌نامه داخلی هیأت وزیران که درگذشته معطل‌مانده بود از فعالیت‌های مهم وی بود. ما در قانون رئیس مجلس وزرا راداریم و نه نخست‌وزیر و بر این مبنا تصویب این آیین‌نامه بسیار مهم بود و آقای عبادی مسئول اداره کابینه است.
تعادل: برخی گروه‌ها در ایام بحرانی عراق مطالباتی را مطرح کردند که استقلال ازجمله آن‌ها بود، نظر شما درباره موضع کردها در آن دوران چیست؟
حکیم: هر یک از گروه‌ها و اشخاص می‌توانند اهدافی را داشته باشند، اما آنچه برای ما رعایتش ملزم است قانون اساسی عراق است که با ۷۸ درصد آرا تصویب شد و کردها و اهل سنت هم به آن رأی دادند و از آن حمایت کرده‌اند.
رئیس‌جمهور، معاون نخست‌وزیر، معاون رئیس پارلمان و وزارتخانه‌های مهمی را برادران کرد داشته و دارند. هر گروه و ملتی می‌تواند ایده‌ها و آمالی داشته باشد، اما آنچه ازنظر سیاسی و حقوقی به آن پایبندیم قانون اساسی است که برادران کرد تابه‌حال به آن پایبند بوده‌اند.
شاید در تفسیر قانون اساسی حرف‌وحدیث‌هایی باشد که با گفتگو می‌توان این اختلافات را برطرف کرد، اما همه گروه‌های سیاسی شیعه، سنی و کرد از عراق یکپارچه حمایت می‌کنند. عراق یکپارچه می‌تواند فدرال باشد، اما عراق باید متحد و یکپارچه بماند و این آن چیزی است که در قانون اساسی آمده است.
حکیم: آنچه روابط هسته‌های سیاسی – اجتماعی عراق را تنظیم می‌کند قانون اساسی است. قانون اساسی عراق در مواد ۱۱۰، ۱۱۱ و ۱۱۲ صلاحیت‌های انحصاری دارد. برخی از آن‌ها مختص اقلیم و استان‌هایی است که هنوز در چارچوب اقلیم قرار نگرفته‌اند و برخی شامل صلاحیت‌های دولت مرکزی و اقالیم است. در این چارچوب هرکدام از استان‌ها، اقالیم و دولت مرکزی حقوق و وظایفی دارند که بر طبق آن‌ها می‌توانیم نظر دهیم که چه چیزی به طبق قانون اساسی است.
تعادل: برخی استان‌ها در این ایام بحث اقلیم شدن را مطرح کرده‌اند و همچنین موضوع اقلیم شدن بصره مدتی عنوان اما بعد تکذیب شد. در این خصوص کمی توضیح دهید.
حکیم: طبق قانون اساسی هراستانی یا بیشتر می‌تواند اقلیم تشکیل دهد. بعداً هم قانونی از سوی پارلمان تصویب شد که مراحل اجرایی این اصل را تعیین کند. لذا ازنظر قانونی هر استان یا بیشتر به‌جز استان بغداد می‌تواند ازنظر قانونی این فرآیند را طی کند. قانون اقالیم مزایای زیادی دارد. به‌جز چارچوب‌های کلی و سیاست‌های ۱۱ گانه همچون سیاست‌های کلی مالیاتی، سیاسی، دفاعی، خارجی و گمرکی، اقالیم می‌توانند در امورات دیگر در چارچوب خود عمل کنند.
تعادل: نظر شما درباره فدرالی شدن عراق چیست؟
حکیم: با توجه به اینکه عراق یک کشور جنگ‌زده است که در یک جنگ همه‌جانبه با داعش واردشده و برای موفقیت در آن به‌شدت نیازمند انسجام ملی هستیم، در این شرایط به نظر نمی‌رسد که درست باشد به دنبال این اصل حقوقی باشیم.
حتی اگر اقالیم مطرح و دنبال شود باید در چارچوب اداری و قانونی خود دنبال شود و نه در چارچوب خواسته‌های قومی و دینی که باعث تجزیه بیشتر عراق شود چراکه تصویب فدرالی شدن برای اتحاد بیشتر عراق بود لذا هرگونه واگرایی خارج از این چارچوب است.
تعادل: پس‌ازآنکه داعش بحرانی امنیتی نظامی در عراق ایجاد کرده و برخی شهرها را اشغال کرد گروهی از کشورهای غربی با تأخیر دست به اقدام زده و ائتلاف ضد داعش را شکل دادند. نظر شما درباره این ائتلاف و عملکرد آن چیست؟
حکیم: امروز از ۶۰ کشور در قالب ائتلاف ضد داعش حضور دارند. عراق امروز بجای همه جهان با داعش می‌جنگد چراکه داعش خطری است برای جهان و ۸۰ کشوری را که در داعش عضو دارند، می‌تواند مورد تهدید جدی قرار دهد که در بحران‌های استرالیا، انگلیس، فرانسه و سوئد ردپای این امتداد را می‌بینیم. امروز دنیا داعش را به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان تروریستی مورد شناسایی قرار داده است.
الآن ملت عراق باجان و مال خود در مقابل داعش ایستاده و هزینه بالایی را می‌پردازند و بسیار طبیعی است که در برابر این‌همه جان‌فشانی و حماسه و استقامت عراق، نیاز به حمایت همه‌جانبه دنیاست. از ۶ ماه پیش تا امروز دولت و ملت و مجاهدین عراقی با تمام توان در مقابل داعش ایستاده‌اند و آن‌ها را از بسیاری مناطق بیرون رانده‌اند.
از ۲ ماه و نیم بیش به این‌سو نیز این گروه تروریستی هیچ پیشرفتی به‌جز در برخی مناطق انبار نداشته و مناطق فوق استراتژیک عراق از دست آن‌ها خارج‌شده است.
حکیم: باید خطر داعش را به‌خوبی درک کنیم، داعش مانند القاعده یک گروه نیست بلکه یک سازمان بزرگ است که امکانات بسیاری دارد. ۶ لشکر عراق همه تجهیزات نظامی خود را رها کرده و فرار کردند که برآورد وزارت دفاع عراق در این خصوص رقمی بالغ‌بر ۲۷ میلیارد دلار تجهیزات است. داعش یک سازمان عقیدتی است که باید یک‌نهاد عقیدتی در مقابل آن بایستد و نیروهای حشد شعبی یا مقاومت مردمی برای مقابله با آن‌ها تشکیل و بر اساس فتوای آیت‌الله سیستانی وارد شدند.
داعش قصد تصرف پالایشگاه بیجی را نداشت بلکه به دنبال پایگاه اسپایکر بود که از پالایشگاه حمایت می‌کرد. علاوه بر نیروهای ویژه عراقی، نیروهای مردمی نیز در آنجا حضور داشتند و مانع پیشروی داعش شدند. درواقع هر جا مردم باقدرت جلوی داعش ایستادند آن‌ها نتوانستند پیشرفت کنند.
روستای آمرلی بااینکه از همه سمت محاصره بود، ۸۰ روز مقاومت کرد که داعش با تمام توان به آن حمله می‌کرد و هرروز با تانک و توپ این منطقه را مورد هجوم قرار می‌داد، اما نتوانست این منطقه ۱۸ هزارنفری را بگیرد. هر جا در مقابل داعش ایستادگی شده آن‌ها نتوانستند پیروز شوند.
تعادل: آماری از تعداد نیروهای داعش دارید؟
حکیم: کمتر از ۳۰ هزار نفر نیستند و ۳۰ هزار نفر جنگجو رقم بسیار بالایی است. آن‌ها مرزهای عراق و سوریه را هم در دست داشتند، لذا ادوات خود را جابجا می‌کردند و مرتب از سوریه به عراق در حال تردد و جابجایی هستند. باید گفت که نسل سوم القاعده بیشتر عراقی است تا خارجی.
تعادل: دولت عراق در خصوص حمایت برخی کشورها نظیر ترکیه از داعش چه نظری دارد؟
حکیم: دولت عراق گله‌مندی‌هایی را به سیاست‌های ترکیه داشته که در سفر مقامات بلندپایه دو طرف به کشورهای یکدیگر و گفت‌وگوهای انجام‌گرفته و در حال انجام این مشکلات به‌تدریج در حال رفع و حل است.
سیاست حیدارالعبادی بر اساس حسن هم‌جواری و احترام متقابل با همه کشورهای همسایه و عدم‌مداخله در امور آن‌ها و گسترش روابط به‌ویژه با جمهوری اسلامی ایران است و در این مسیر حرکت می‌کند.
تعادل: برخی کشورهای عربی و غربی تلاش کردند تا نقش ایران در آن ایام بحرانی عراق را نقشی مخرب یا غیر سازنده بنامند نظر شما در این خصوص چیست؟
حکیم: بدون تردید نقش جمهوری اسلامی در حمایت از عراق در برخورد با داعش قابل‌تقدیر است. عراق از همه کشورها خواست که به کمکش بشتابند چراکه احساس کرد که همه نیروهای امنیتی خود را ازدست‌داده است. بااینکه عراق با آمریکا پیمان امنیتی دوجانبه دارد، اما همه گروه‌های سیاسی معتقدند که آمریکا در حد توان خود کمک نکرد و کمتر از حد توقع آمد و شرط و شروطی گذاشت و همه می‌دانستند با توجه به توانمندی خود کمک محدودی کرده است، اما جمهوری اسلامی با تمام توان و با اخلاص همه کادر خود را آورده و مشورت‌ها و کمک‌های مهم فکری و تسلیحاتی خود را ارائه داد و توانست مناطق مهم و استراتژیک عراق را آزاد کند.
اینکه ۲۰ میلیون زائر در ایام اربعین حسینی وارد کربلا شوند بدون کمتری مشکلی درحالی‌که تا چند روز پیش از آن منطقه جرف الصخر در ۱۸ کیلومتری کربلا در دست گروه‌های تروریستی بود و با کمک ایران آزاد شد یک کار بزرگ بود و نقش بارز جمهوری اسلامی را به‌خوبی نشان می‌دهد.
تعادل: تبعات و برکات برگزاری موفق راهپیمایی عظیم عاشورا که بدون کوچک‌ترین مشکل امنیتی برگزار شد، چیست؟
حکیم: این کمک‌ها توانست تأثیر عظیمی بر عراق داشته باشد تا اعتمادبه‌نفس خود را بازیابد و نیروهای مردمی و ارتش عراق توانستند تاکتیک‌های داعش را شناخته و بر آن پیروز شوند. طی هفته‌های اخیر هیچ عملیاتی نبوده که نیروهای عراقی موفق نباشند و ظرف چند ساعت پیروز نشوند و امروز مناطق زیادی پاک‌سازی‌شده است.
جاده بغداد- سامرا امن شده و طی روزهای آینده حتی زوار می‌توانند به این شهر سفر کنند که نقش جمهوری اسلامی در این زمینه مشهود است و بخصوص شهید سردار حمید تقوی که تلاش زیادی در این راه کرد و توانست با مشورت‌های خود عملیات موفقیت‌آمیز را پیش ببرد.
تعادل: آیا این بحران برای عراق ثمری هم داشت؟
حکیم: در سیاست هر فرصت تهدید و هر تهدید فرصت است و مدیریت سیاسی و امنیتی آن مهم است.
داعش یک تهدید بود که هزینه‌های زیادی برای عراق داشت، اما عامل وحدت شد و امروز هیچ گروهی نیست که ضد داعش نباشد. این گروه تروریستی در ماه‌های آینده کاملاً شاهد سقوط و فروپاشی خود خواهد بود.
تعادل: برنامه مشترکی بین سوریه و عراق برای مقابله با داعش شکل‌گرفته است؟
حکیم: هر تهدیدی در منطقه اول این دو کشور را تهدید می‌کند. دولت عراق فعالیت‌هایی را در خصوص مبارزه با داعش انجام داده اما اگر همکاری منطقه‌ای نباشد این بیماری مسری به همه‌جا خواهد رسید.
پایان/
