سوخو-34؛ تانک پرنده روسی که بر سر داعش خراب شد

 

 

سوخو-۳۴ برای رخنهٔ مافوق صوت و ارتفاع بالا به فضای هوایی دشمن طراحی شده و قادر به حمل هشت تن انواع موشک و بمب و شلیک از فاصله ۲۵۰ کیلومتری است. این جنگنده به یک کابین زرهپوش و پادکارهای پیشرفته مجهز شده و قادر است ضربات ترکش‌های موشک و برخورد مستقیم سلاح‌های کالیبر پائین را تحمل کند. شعاع عملیاتی سوخو-۳۴ با استفاده از تانکرهای سوخت اضافی ۱۵۰۰ کیلومتر است که با سوخت‌گیری هوایی می‌توان آن را ارتقا داد. وزن برخاست این هواپیما ۴۵.۱ تن است و از یک سیستم هدف‌گیری دیجیتال بهره می‌برد که دقت شلیک آن را در هرنوع شرایط جوی به چند متر محدود کرده‌است. حداکثر سرعت سوخو-۳۴ حدود ۱.۸ ماخ است و نیروی محرکه خود را از دو موتور توربوفن سالیوت AL-31FM1 می‌گیرد. این موتورها برای هزار ساعت پرواز قبل از انجام تعمیر طراحی شده‌اند.

 

 

 

 

 

میخائیل سیمونوف طراح اصلی سوخو-۳۴ معتقد است که این جنگنده تنومند، مانورپذیر و زرهپوش به یک تانک پرنده شباهت دارد. کابین جادار و زرهپوش خلبان با یک قفس فولادی به ضخامت ۱۷ میلی‌متر در مقابل ترکش‌ها و گلوله‌ها محافظت می‌شود.

 

 

این هواپیما اولین پرواز خود را در سال ۱۹۹۰ با نام سوخو-۲۷ آی‌بی انجام داد. این پرواز آزمایشی از مسکو تا دریای اختسک ادامه یافت. هواپیما ۱۶ ساعت را در آسمان گذراند و چهار بار سوخت‌گیری هوایی کرد. در آن زمان هواپیما هیچ مشکلی در پرواز نداشت اما خستگی بسیار زیاد دو خلبان بعد از پرواز نشان می‌داد که آن‌ها نخواهند توانست بعد از چنین پرواز فرسایشی، بازدهی مناسبی داشته باشند. از این رو کابین خلبان اصلاح شده و به گونه‌ای طراحی شد که خلبان و ناوبر هواپیما به راحتی در کنار یکدیگر قرار بگیرند و بتوانند بایستند، حرکات کششی عضلانی انجام بدهند یا حتی در راهرو چرت بزنند و یا غذا بخورند. همچنین بدنه سوخو-۳۴ به گونه‌ای طراحی شده تا سطح مقطع راداری کوچکی داشته باشد و به گفته سیمونوف آشکارگی راداری آن در حد یک موشک کروز مافوق صوت است. تفاوت دیگر سوخو-۳۴ با سوخو-۲۷ در کابین خلبان شیشه‌ای با نمایشگرهای سی‌آر‌تی رنگی با عملکرد چند گونه این نمایشگرهاست.

 

سوخو-۳۴ اولین تجربه جنگی خود را در جنگ داخلی سوریه به دست آورد. در سپتامبر ۲۰۱۵ شش فروند از این هواپیما به فرودگاه لاذقیه منتقل شده تا تروریست‌های موجود در سوریه را هدف قرار دهد.در حملات روز او و دوم اکتبر استفاده از سوخو-۳۴ گزارش شد. سوخو-۳۴ها در این حملات در ارتفاع بالای ۵ هزار متر حملات خود را انجام می‌دند تا از موشک‌های دوش‌پرتاب دشمن در امان باشند.

 

 

در خلال آخرین سالهای جنگ سرد، نیروی هوائی شوروی ترکیبی از جنگنده های بازدارنده و ضربتی را به خدمت گرفت که میتوان به Sukhoi Su-24 Fencer نمونه ساخت شوروی و کوچکترF-111 و تکمیل شده Su-17 Fitter که خود برگرفته از Su-7بود، MiG-23BM و MiG-27 که هردو نمونه برگرفته از MiG-23 بودند اشاره کرد. دکترین شوروی در خلال این سالها به شدت توسط جنگنده های پرشمار جدید و نوپای آمریکا و ناتو خصوصا توسط اسکادرانهای F-15 و F-16 به چالش کشیده شده بود . فقط در صورتیکه جنگنده های خط مقدم شوروی از قبیل MiG-29 و Su-27 پیروز نبردهای هوائی می‌شدند این امکان به جنگنده های ضربتی با مانور کمتر مانند Su-24 Su-17 MiG-23BM و MiG-27 داده میشد تا سالم از مهلکه عبور کرده و به اهداف خود حمله کنند. این خود دلیل آشکاری بود برای طراحان شوروی تا به فکر جایگزینی جنگنده های ضربتی خود با نسل جدیدی که قابلیت بقاء و توان عبور در هنگام رویاروئی نزدیک با F-16 و به ویژه با F-15 را داشته باشند بیفتند. 

 

 

 

طراحان شوروی از ایده به کارگرفته شده در طراحی کاکپیت Su-24 به صورت صندلیهای Side by Side بسیار راضی بودند. آنها معتقد بودند که اینگونه طراحی، فشار کاری زیادی را که در ماموریتهای طولانی مدت ضربتی به خلبانان وارد می‌شود را کاهش داده و باعث افزایش پایداری و کارائی در نقشهای ضربتی میگردد. ایده طراحی Su-27IB به عنوان جایگزینی برای Su-24 در سال ۱۹۸۳ پدیدار گشت و تغییرات در نظرگرفته شده شامل: کاکپیت side-by-side با محیط (به طور محسوس) بزرگتر و بیشتر شبیه به یک بمب افکن بزرگتر، تغییر شکل و طراحی مجدد در قسمت جلوئی بدنه هواپیما و بزرگ تر شدن این قسمت بود. هدف اساسی از طراحی جدید، فراهم آوردن ارگونومیک بهتر برای پروازهای طولانی، پایداری و دوام بالا، فراهم آوری امکانات رفاهی بیشتر برای خدمه پرواز ازقبیل: دستشوئی،آشپزخانه کوچک جهت فراهم ساختن غذای گرم،مکانی جهت استراحت خلبانان و صرفه جوئی در به کارگیری از سیستم‌های نمایشگر پروازی در دو کابین مجزا (به صورت پشت سر هم) و در نتیجه پائین آوردن هزینه تولید بود. خدمه پرواز به راحتی می‌توانند برای رفع خستگی در کاکپیت بایستند، خستگی عضلات خود را رفع کنند، در فضای وسیع کاکپیت دراز کشیده و استراحت کنند و در صورت نیاز از آشپزخانه جهت گرم کردن غذا استفاده کنند. همچنین برای رفاه بیشتر خلبانان در پروازهای طولانی دستشوئی در کاکپیت نصب گردیده است. از نکات جالب توجه در طراحی جدید، به کارگیری کابین (به طور کامل) تحت فشار بود که این امر باعث عدم به کارگیری ماسک در حین پرواز توسط خدمه میشد ( مگر در شرایط اضطراری و مانورها). درست مشابه با Su-25 Frogfoot ، کاکپیت Su-34 مجهز به پوشش حفاظتی با ضخامت ۱۷ میلیمتر است تا خدمه پروازی و سیستمهای آویونیک را در برابر ترکش موشکها و گلوله ها محافظت نماید.

 

دسترسی خدمه به کابین به راحتی از طریق یک نردبان مستقر در چرخ جلوئی امکان پذیر و صندلی خدمه از نوع K-36DM با امکان عمل در شرایط صفر-صفر بود. همچنین سطوح آیرودینامیکی تثبیت کننده پرواز نیز از زیر بدنه حذف گردیدند. اولین پیش نمونه آزمایشی با نام T-10V-1 و با ماموریت ضربه زدن به عمق اهداف دشمن اولین پرواز خود را در ۱۳ April 1990 به انجام رساند.

 

 

 جنگنده جدید بسیاری از دیگر قسمتهای بدنه اش با خانواده بزرگ زیر مجموعه Su-27 یکسان بود. از جمله بال، دم و موتورها. حجم داخلی ۳۰ درصد نسبت به Su-27 افزایش پیدا کرده بود. آیا این همه نوآوری لازم بود؟ سیمونوف پاسخ میدهد که بلی. پیش نمونه آزمایشی Su-27UB به فرماندهی نیکولای سادونیکوف پرواز آزمایشی را از مسکو تا اخوتسک به صورت رفت و برگشت انجام داد. هواپیمای او ۱۶ ساعت در پرواز بود و در این مدت ۴ بار سوخگیری هوائی با تانکرهای نیروی هوائی داشت، تمام سیستمها بدون کوچکترین مشکلی کار میکردند اما چهره به رنگ خاکستری درآمده خلبان آن هنگام پائین آمدن از کاکپیت تنگ مرکب خود گواه این بود که او بسیار خسته است. آنها نمی‌توانستند که توانائی درگیری با دشمن را بعد از این پرواز طولانی داشته باشند. بخش مرکزی داخلی جهت همسازی با حداکثر وزن ۴۵ تن تقویت گردید. چیزی در حدود ۲۸ تن بیشتر نسبت به Su-27.

 

 

میخائیل سیمونف سرپرست پروژه Su-34: حداکثر وزن بارگیری شده Su-34 به رقم قابل توجه ۴۵٫۱ تن بالغ میشود که قابل مقایسه با تانکهای T-90S و T-80U است! قابلت مانور و قدرت خوفناک Su-34 نام دیگری به غیر از تانک پرنده را به ذهن خطور نمیدهد. Su-34 دارای حداکثر سرعت ۱٫۸ ماخ میباشد که در حقیقت از Su-30 کمتر است. این موضوع (شاید) حیرت انگیزی نیست زیرا Su-34 برای حمله به جنگنده های دشمن و ماموریتهای بازدارندگی هوائی طراحی نشده است. در صنایع هوائی سرعت زیاد و قیمت زیاد همواره دست به دست می‌شود. یک جنگنده با امکان سرعت زیاد نیاز به سوخت و تجهیزات اضافه دارد، از جمله تجهیزات سوختگیری هوائی. در نتیجه قیمت بیشتری را کارخانه سازنده و مشتری متحمل خواهند شد. Su-34 برای حمل مهمات زیاد برای اهداف از قبل تعیین شده، نابودی دقیق اهداف و عملیات گریز موفقیت آمیز و درامان ماندن از شکاریهای رهگیر دشمن طراحی گردیده است. ۲ دستگاه موتور پرتوان AL-31FM1 ساخته شده توسط شرکت معروف سالیوت با توان تولید کششی بالغ بر ۱۳٫۵ تن قدرت بسیار مناسبی را به این جنگنده نوظهور می‌بخشند.همچنین ، طول عمر و زمان سرویس دوره ای موتورها به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. در نتیجه Su-34 به اندازه کافی سریع است که ماموریت خود را به انجام برساند. این یک موفقیت قابل توجه برای هواپیماهائی در این کلاس به حساب می‌آید.

 

 Su-34 مجهز به سیستم سوختگیری هوائی و سیستم کارآمد و به کارگرفته شده در Su-24 به نام Sakhalin UPAZ-1A است که امکان ایفای نقش تانکر سوخت رسان را به جنگنده های دیگر فراهم می‌سازد. بنا به اظهارات سیمونوف، یک هواپیمای جنگی در شرق دور روسیه گاها ۷ روز طول می‌کشد تا به تاجیکستان برسد! به خاطر اینکه فرودگاههای بین راه بیشتر اوقات به خاطر شرایط بد جوی تعطیل میشوند، سوخت به موقع تحویل نمیشود و خلبانان زمان کافی برای استراحت ندارند، اما خدمه Su-34 هیچکدام از مشکلات نامبرده شده را ندارند. 

از دیگر امکانات Su-34  رادار آفندی، آرایه فازی multimode ، سیستم هدف‌یابی داخلی IRST/TV/laser نگاه به جلو، سیستم کنترل آتش و رادار هشدار دهنده انتهای هواپیما و سیستم دفاعی داخلی jammer است. طراحی رادار به عهده Leninetz و توسعه سیستم‌های الکترواپتیکی به عهده Ural و Geofyzika گذاشته شد. Su-27IB مجهز به سیستم‌های تسلیحاتی دیجیتالی بسیار پیشرفته بود، از جمله به‌کارگیری نمایشگرهای شیشه ای در سطحی وسیع. این گونه تقلید ، دو دهه قبل در F-111D های آمریکائی مشاهده شده بود.

 

 

 

 گستره وسیعی از تسلیحات بمب‌های هدایت شونده و سقوط آزاد، راکت‌ها و موشک‌های هوا به زمین و موشکهای هدایت شونده هوا به هوا برای Su-34 پیش بینی شده است از جمله: Kh-29 و S-25LD مشابه ماوریک، بمب هوشمند الکترواپتیکال KAB-500Kr ، بمب هدایت لیزری KAB-500L ، بمب الکترواپتیکال/ دیتالینک KAB-1500TK مشابه GBU-15 ، موشکهای دورایستای Kh-59 مشابه AGM-142، موشکهای ضد کشتی Kh-31 و Kh-35 و همچنین موشکهای ضد رادار Kh-31R . غلافهای راکت B-8M1 برای راکتهای S-8 و غلافهای راکت B-13L برای راکتهای S-13 جهت ماموریتهای پشتیبانی نزدیک استفاده می‌شود. تسلیحات دفاعی شامل توپ ۳۰ میلیمتری GSh-301 ، موشکهای هوا به هوای R-73 Archer WVR و موشکهای هوا به هوای R-27 BVR میباشد. Su-34 حداکثر توان حمل ۸ تن مهمات را داراست و دارای ۱۲ مقر حمل سلاح و تجهیزات میباشد.

 

 

 

همانگونه که ذکر گردید اولین پیش نمونه آزمایش با نام T-10V-1 در آوریل ۱۹۹۰ به پرواز درآمد و در طی ماههای بعد به انجام تمرین سوختگیری هوائی دست زد . این نمونه در سال ۱۹۹۲ برای اولین بار به معرض نمایش عمومی درآمد. دومین پیش نمونه آزمایشی با نام T-10V-2 در سال ۱۹۹۳ با به کارگیری بالهای Su-35 همراه مقرهای اضافه، مخازن سوخت داخلی وسیع‌تر و برآمدگی انتهای بدنه طویل‌تر و ارابه های دوگانه پشت سرهم ساخته شد. نمونه T-10V5 در اوایل سال ۱۹۹۴ پرواز کرد و به Su-34 تغییر نام داده شد. این پیش نمونه آزمایش با رنگ استتار غیر معمول سبز/ آبی و با نام ‘Su-32FN’ در نمایشگاه هوائی ۱۹۹۵ پاریس با ماموریت جنگنده ضربتی و گشت دریائی به نمایش درآمد (F= Fighter N= Navy). دو فروند Su-34 دیگر در سالهای ۱۹۹۶ و ۹۷ تولید شدند و در نمایشگاه هوائی ۱۹۹۷ پاریس با مجددا نام ‘Su-32FN’ به نمایش درآمدند. در نمایشگاه هوائی ماکس ۱۹۹۹ نام این جنگنده ها به Su-34MF تغییر پیدا کرد (MF for MnogoFunksionalniy multi-function). به دلیل شباهت زیاد قسمت دماغه Su-34 با پلاتی پوس، که به نوعی یادآور SR-71 میباشد نام Platypus بر روی آن گذاشته شد در حالیکه ناتو نام Fullback را برگزیده بود. درحالیکه Su-32FN و Su-32MF/34 اساسا از لحاظ بدنه برگرفته از T-10V-5 میباشند اما بنا به گزارش برخی منابع تفاوتهای زیادی در نوع ماموریتها و آوینیک دارند و باید به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرند.

 

در یک مقایسه بین بدنه Su-32/34 با رقبای غربی، Su-32/34 با ۱۲ تن سوخت داخلی بین Boeing F-15E و F-111 از لحاظ شعاع رزمی و میزان مهمات بارگیری شده قرار می‌گیرد، همچنین میزان چالاکی آن از F-15E کمتر اما از F-111 بیشتر و حداکثر سرعت آن از هر دو نمونه آمریکائی کمتر است، اما مشابه هر دو نمونه آمریکائی دارای قابلیتهای فراوان جهت نفوذ در ارتفاع پست به مناطق حساس دشمن ( توسط رادار تعقیب عوارض زمینی TFR) می‌باشد. بر خلاف F-15E با غلاف LANTIRN TFR و F-111 با سیستم APQ-171 TFR، جنگنده Su-32/34 از یک رادار آرایه فازی با قابلیت TFR استفاده میبرد که این ایده اولین بار فقط در رادار فازی APQ-164 در B-1B بکار گرفته شده بود.

 

 ماموریتهای اصلی جنگنده چند منظوره Su-32MF/Su-34 نفوذ به عمق مراکز حساس دشمن (در فواصل دور) و بمباران دقیق اهداف ، ایفای نقش بازدارندگی در میدان نبرد، پشتیبانی نزدیک هوائی است که در حال حاضر این ماموریتها را برای روسیه Su-24 و F-15E برای آمریکا و F-111برای استرالیا انجام میدهند. سیمونف در این باره میگوید: Su-34 قادر است با موشکهای هدف یاب زیر صوت و مافوق صوت و بمب‌های هدایت شونده، اهداف مستحکم و به خوبی استتار شده را تا فواصل ۲۵۰ کیلومتر نابود سازد. کارخانه سازنده Su-34 مدعی شده است که Su-34 برای پیروزی در درگیری‌های هوائی با F-15 F/A-18 طراحی شده است، به نظر می‌رسد روس‌ها در حال برطرف کردن ضعف بزرگ جنگنده های ضربتی خود که همانا نداشتن توان کافی و درماندن در نبردهای هوائی است می‌باشند. روس‌ها ادعا می‌کنند که رادار آرایه فازی Leninets V-004 آنها بسیار مشابه با رادار APQ-164 است.

 

 

 همچنین Su-34 در برامدگی طویل انتهائی بدنه خود مجهز به رادار دید- عقب V005 میباشد که فضای پشت سر هواپیما را بو خوبی پوشش میدهد. بنا به گفته روسها. برد رادار Su-34 برای اهداف بزرگ سطحی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر، امکانات نقشه برداری زمینی ۱۵۰ کیلومتر،برای اهداف هوائی ۹۰ کیلومتر است. سیستم ناوبری داخلی به‌وسیله یک دریافت کننده GNSS (گلوناس) همراهی میشود. Su-32/34 مجهز به یک پنل عایق بزرگ مدور در بالای بدنه خود می‌باشد که فقط از نظر مکان و ابعاد می‌تواند یک آنتن ارتباطات ماهواره ای باشد است. Su-34 مجهز به سیستم ایمنی فعال با عناصر هوشمند مصنوعی است. این سیستم، هواپیما را قادر می‌سازد تا هر مانوری را در نبردهای هوائی مدیریت کند و بر بالای ‘نوک درختان’ و یا در ارتفاع پست با حداکثر سرعت ۱۴۰۰ کیلومتر بر ساعت پرواز نماید. Su-34 همچنین قادر به پرواز در حالت TERCOM ( عبور از موانع غیر مترقبه و از میان مناطق پدافند ضدهوائی دشمن میباشد). واحد آویونیک مشتمل بر کامپیوترهای پیشرفته، بردهای حافظه، نمایش دهنده های چند منظوره رنگیاست. datalink دیجیتالی به کار گرفته شده قادر به به هنگام سازی مختصات اهداف در هنگام پرواز و یا توسط هواپیما- به هواپیما میباشد. میتوان مختصات و کلیه برنامه های لازم برای یک عملیات را از لحظه پرواز تا فرود به ۲ دستگاه کامپیوتر مرکزی بارگیری نمود.

 

 

 هواپیما به طور اتوماتیک در هر مختصات بارگیری شده یا زمان وارد اوردن ضربه به طور اتوماتیک سوئیچ می‌شود و عمل می‌نماید در نتیجه خلبان نمی‌تواند دستانش آزاد باشد و یا خود را درگیر دیگر مراحل عملیات نماید. خلبان در سمت چپ و ناوبر اپراتور تسلیحات در سمت راست می‌نشینند. Datalink توسط فرمان هواپیما، ایستگاه زمینی، کشتی هدایت میشود و در صورتی که دید کم باشد، با ارتباط ماهواره‌ای منطقه پوشش افزایش پیدا می‌کند. سیستم‌های محافظتی شامل یک دریافت کننده هشدار راداری، بسیار شبیه به دریافت کننده دیجیتال SPO-32 / L150 Pastel که در Su-27/30 بکار رفته، سیستم هشدار دهنده نزدیک شدن موشک، غلاف KNIRTI SPS-171 / L005S Sorbtsiya-S جمر دفاعی باند H/I که مستقر در نوک بالها است. این سیستم نمونه تکامل یافته ای از jammer توسعه داده شده برای Backfire C است. برخلاف بیشتر غلافهای jamming غربی، این مدل به صورت دوگانه و نگاه به جلو و عقب برای حداکثر تاثیرگذاری jamming طراحی گردیده است.

 

 Su-32MF/34به خاطر میزان سوخت بیشتر، آویونیک بسیار پیشرفته، قابلیت‌های تحسین برانگیز رادار تعقیب عوارض زمینی، راحتی بیشتر خدمه پرواز و میزان مهمات بیشتر قابلیت نفوذ و ضربه زدن به اهداف دشمن را می‌تواند بهتر از Su-30MKI و Su-30MKK/MK2 به انجام برساند. Su-34 با مخازن سوخت استاندارد می‌تواند تا ۳۰۰۰ کیلومتر و با مخازن سوخت کمکی تا ۴۰۰۰ کیلومتر را طی کند. متخصصین روسی آنالیز تمام نبردهای کوچک، درگیری‌های هوائی Supersonic، سیستمهای ECM، جستجوهای راداری و حرارتی و ترکیب شده با موشکها را انجام داده اند. درسهای گرفته شده از علل سقوط های هوائی نشان‌دهنده این است سیستمهای حفاظتی خدمه Su-34 ، چهارصد درصد موثرتر از دیگر هواپیماهای جنگی مشابه هستند. این جنگنده برای خدمت در ۳۰ تا ۴۰ سال آینده به تازگی وارد نیروی هوائی روسیه شده و بنا به گفته منابع روسی Su-34 در آینده به هیچ کشوری صادر نمی‌شود.

 

 

 

این بار داعش در مخمصه بدی گرفتار شده است که رهایی از آن بسان یک رویا می‌ماند. روسیه، سوریه نیست که بتوان به راحتی با آن مقابله کرد. حال طرف حساب داعش و هم‌پیمانانش سوخوی روس است که از سه شب پیش خواب را بر چشم آنها حرام کرده است. سوخوهای روس به کابوس شب‌های تروریست‌های داعش تبدیل شده‌اند.سوخوهای روس حداقل 4ماه جماعت اهل داعش را بمباران خواهند کرد.