وضعيت قيمت‌هاي سرسام‌آور بليت‌ها در نوروز
تاریخ انتشار
دوشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۲۱
به گزارش عصر تعادل، در خرداد ماه سال جاري بود كه پس از کشمکش‌های فراوان، آزادسازی قیمت بلیت هواپیما کلید خورد و قیمت بلیت برای مسیرهای مختلف متنوع و شناور شد. نكته اين است كه قيمت‌هاي شناور براي بليت هواپيما در كشورهاي ديگر نيز وجود دارد اما آنچه كه در اين ميان حايز اهميت است، اين است كه وضعيت خطوط هوايي و ايرلاين‌ها و همچنين خدمات ارائه شده از سوي آن‌ها در كشورهاي پيشرفته تا چه اندازه شبيه خدمات ايرلاين‌ها و آژانس‌هاي مسافرتي و گردشگري در كشور ماست.
آنچه كه در كشور ما مشاهده مي‌شود، به دردسر افتادن مسافران براي خريد بليت‌هاي چارتري هواپيماست. اگر سري به سايت‌هاي فروش آنلاين بليت هواپيماهاي چارتر براي نوروز بزنيد، با قيمت‌هاي سرسام‌آوري مواجه مي‌شويد كه در برخي مسيرها حتي به بيش از دو برابر قيمت معمول پروازها مي‌رسد. درچنين شرايطي اين موضوع چه توجيهي مي‌تواند داشته باشد؟ مسافراني كه مجبورند براي سفرهاي خود در طول ايام نوروز از هواپيما استفاده كنند، در اين وضعيت كه قيمت بليت‌هاي چارتري به اين اندازه زياد است و پروازهاي سيستمي نيز محدودند، چه بايد بكنند؟ با اين اوصاف اين سوال پيش مي‌آيد كه آيا آزادسازي قيمت بليت هواپيما در كشور ما كه امكانات هوايي محدودي دارد، اساسا كار درستي بوده است يا نه.
پروازهاي سيستمي محدودند
پروازهاي داخلي در كشور ما اغلب به دو صورت به مسافران فروخته مي‌شود. يك سري از پروازها به صورت سيستمي به مسافر فروخته مي‌شوند و روي زمانبندي اعلام شده در سيستم آژانس‌ها از سوي ايرلاين‌ها هستند.در اين زمينه امير هاتفي دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری استان تهران، به «قانون» مي‌گويد: «پروازهاي سيستمي، پروازهايي هستند كه تغيير قيمتي ندارند و در ايام نوروز گران نمي‌شوند و قيمت معمول ماه‌هاي پيش خود را دارند كه اصطلاحا به آن‌ها «پروازهاي اسكجوال» يا «پروازهاي برنامه‌اي» گفته مي‌شود. مشكل عمده‌اي كه در زمينه اين پروازها در كشور وجود دارد اين است كه محدود هستند. به طور مثال در ماه‌هاي اسفند و فروردين با ارديبهشت و خرداد تعداد پروازها به يك اندازه است. مثلا در مسير شيراز، مشهد، كيش و قشم تغييري در تعداد پروازها ايجاد نمي‌شود به همين جهت كفاف تقاضاي نوروزي يا آخر سال را كه تعطيلات آغاز مي‌شود و تعداد مسافر از حالت معمول بيشتر مي‌شود، نمي‌دهد. در چنين شرايطي آژانس‌هاي مسافرتي پروازها را چارتر مي‌كنند كه نوع دوم فروش بليت به مسافر است. از آنجايي كه عرضه و تقاضا با هم همخواني ندارد؛ يعني تعداد مسافر زياد و پروازها كم است، آژانس‌ها قيمت بليت را بالا مي‌برند. اين در حالي است كه قيمت پرواز چارتر بايد مساوي با قيمت پرواز سيستمي و بلكه كمتر از آن باشد».
توجيه آژانس‌ها پذيرفته نيست
اين كارشناس حوزه گردشگري درباره علت بالا بردن قيمت بليت از سوي آژانس‌ها تصريح مي‌كند: «علت اين كار از سوي آژانس‌هاي مسافرتي و توجيه آن‌ها براي اين كار كه از طرف ما پذيرفته نيست، اين است كه مديران آژانس‌هاي مسافرتي عنوان مي‌كنند كه ما در طول سال بر سر پروازهاي چارتري زيان مي‌دهيم. اين صحبت آن‌ها درست است. آژانس‌ها پروازها را به صورت ساليانه از ايرلاين اجاره مي‌كنند. در ماه‌هايي از سال تعداد مسافر بسيار كم مي‌شود و صندلي‌هاي كمتري در پروازها به فروش مي‌رسد و قيمتي كه درآن برهه از سال بليت‌ها فروخته مي‌شود، كفاف اجاره هواپيما را نمي‌دهد. بنابراين آژانس‌ها در فصل اوج مسافرت (هاي‌سيزن) و زياد شدن مسافر بليت‌ها را گران مي‌فروشند كه كسري فروش خود را در زمان ركود مسافرت (لو سيزن) و كمبود مسافر جبران كنند . البته اين توجيه از نظر ما پذيرفته نيست به اين دليل كه در بالانس اجاره پرواز در پروازهاي چارتري اين مورد نيز تعريف شده است؛ يعني رقمي براي اجاره هواپيما اختصاص داده مي‌شود كه زمان هاي‌سيزن و لو سيزن با هم بالانس شوند و ضرري متوجه آژانس هواپيمايي نشود.
تفاوت چارتر در دنيا با كشور ما
با توجه به آنچه كه مطرح شد، بحث شناور بودن قيمت بليت پروازها في نفسه مشكلي ندارد اما مساله‌اي كه وجود دارد اين است كه براي انجام هر تحولي بايد پيش از اقدام، لوازم آن را فراهم كرد. دركشور ما تعداد ايرلاين‌ها و شركت‌هاي هوايي كه خدمات خوب و بدون نقص ارائه مي‌دهند بسيار كم است. بنابراين جايي براي رقابت ميان اين شركت‌ها باقي نمي‌ماند. در چنين شرايطي به نظر مي‌رسد شناور بودن قيمت بليط هواپيما پيش‌زمينه لازم را ندارد و همين امر دليل سرگرداني و استيصال مسافران در زمان اعلام قيمت بليت‌ها در زمان‌هاي خاص است. در اين خصوص هاتفي مي‌گويد: «موضوع چارتر و شناور بودن قيمت بليت هواپيما مختص كشور ما نيست. در تمام دنيا پروازهاي چارتر وجود دارد. اما نكته اين است كه در دنيا پروازهاي چارتر رقابتي را ميان ايرلاين‌ها و آژانس‌هاي مسافرتي ايجاد مي‌كند كه بليت را ارزان‌تر به مسافر بفروشند. در حالي كه در كشور ما به دليل ناهماهنگي ميان عرضه و تقاضا اين مساله برعكس ديگر كشورهاست و پروازهاي چارتر گران‌تر از حد معمول فروخته مي‌شوند. در هر جاي دنيا وقتي شما بليت را به صورت سيستم اسكجوال پروازي خريداري مي‌كنيد، قيمت بليت از پرواز چارتر گران‌تر است. زيرا پروازهاي چارتر قوانيني دارند كه ممكن است باعث زيان مسافر شود. به طور مثال ممكن است مسافر با تاخير به پرواز برسد يا از پرواز استفاده نكند ولي در اين حالت امكان استرداد پول بليت براي وي وجود ندارد. به همين دليل پروازهاي چارتر ارزان‌تر از پروازهاي اسكجوال هستند. اين مساله در ايران برعكس است و علت آن اين است كه هواپيمايي كشوري بايد براي مسيرهاي خاص كه مسافر زيادي دارد، به اندازه كافي مجوز(پرميشن) پرواز صادر كند ولي چنين كاري را انجام نمي‌دهد. درواقع هواپيمايي كشوري اندازه خاصي براي برنامه كار خود دارد كه در آن سطح پرميشن پرواز صادر مي‌كند و به همين دليل هميشه در زمان‌هاي پرتقاضا مسافر براي تهيه بليت پشت در مي‌ماند».
صدور مجوز پروازهای فوق‌العاده
چند روز پيش اعلام شد كه مجوز بیش از ۱۴۳۰ پرواز فوق‌العاده داخلی و خارجی برای شرکت‌های هواپیمایی در ایام نوروز صادر شده است. دراين‌باره رضا جعفرزاده، سخنگوی سازمان هواپیمایی‌کشوری مي‌گويد: «دفتر نظارت بر فرودگاه‌ها، شرکت‌ها و موسسات هوانوردی علاوه بر پروازهای برنامه‌ای، با درخواست‌های صدور مجوز پروازهای فوق‌العاده شرکت‌ها موافقت کرده است. تاکنون مجوز ۳۹۲ پرواز فوق‌العاده و ۹۶۶۳ پرواز برنامه‌ای برای شرکت‌های هواپیمایی داخلی در مسیرهای داخلی و ۵۴۶ پرواز فوق‌العاده و ۱۴۱۲ پرواز برنامه‌ای در مسیرهای خارجی و برای شرکت‌های هواپیمایی خارجی، ۴۹۸ پرواز فوق‌العاده و ۱۵۴۳ پرواز برنامه‌ای صادر شده است.
با گران‌فروشی برخورد خواهیم کرد
وي با تاكيد بر اينكه با هرگونه گران‌فروشی بلیت هواپیما برخورد خواهیم کرد، ادامه مي‌دهد: «حجم تقاضا برای استفاده از بخش هوایی افزایش یافته است و برهمین اساس هماهنگی‌های لازم با سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان حمایت و پلیس فتا برای برخورد جدی با هرگونه تخلف در ارائه بلیت توسط دفاتر و یا گران‌فروشی بیرون از چارچوبی که شرکت‌های هواپیمایی اعلام کرده، انجام شده است. دفاتر مجاز از نظر سازمان هواپیمایی‌کشوری برای فروش بلیت هواپیما، دفاتری هستند که مجوز بند «الف» از سازمان را دریافت کرده‌اند و دفاتری که این مجوز را ندارند و دارای بند(ب) هستند، تنها مجاز به ارائه تور هستند. متقاضیان برای جلوگیری از هرگونه مواجهه با ضرر و زیان ناشی از خرید بلیتی که هرگز صندلی پروازی برای آن در نظر گرفته نشده، باید از مراکز مجاز بلیت خریداری کنند. نباید نرخ بلیت هواپیمای هر شرکت هواپیمایی به بهانه واسطه با نرخ اعلامی بر روی سایت آن شرکت افزایش پيدا كند و تخطی از چنین قاعده‌ای از نظر سازمان هواپیمایی کشوری تخلف محسوب می‌شود.
