شگفتی دانشمندان از ریشه‌های ژنتیک مردم مصر

 

دانشمندان برای نخستین بار توانستند تمامی مجموعه داده‌های ژنومی را از مومیایی‌های مردم مصر باستان استخراج کنند. نتایج و مشاهدات به دست آمده بسیار شگفت‌انگیزند، چرا که نشان می‌دهند چگونه تمدن‌های باستانی گذشته با یکدیگر در آمیختند. همچنین این یافته‌ها را باید پنجره‌ای جدید به سمت مطالعه DNA پیشینیان و مخصوصا ژنتیک مردم مصر دانست.

یک تیم بین‌المللی متشکل از دانشمندان، که توسط محققان دانشگاه توبینگن و موسسه ماکس پلانک برای علم تاریخ بشر در ینا آلمان رهبری می‌شدند، بر روی 151 نمونه به دست آمده از مومیایی‌ها آزمایشاتی انجام دادند. این مومیایی‌ها از یک منطقه در کنار رود نیل کشف شده بودند. طبق گفته آن‌ها، این نمونه‌ها بین هزار و چهارصد تا چهارصد سال پیش از میلاد زندگی می‌کردند. بر روی آن‌ها روش تعیین توالی DNA با میزان خروجی بالا پیاده شد که به دانشمندان اجازه می‌داد مجموعه داده‌های ژنومی آن‌ها را بازسازی کنند.

به گفته یکی از نویسندگان مطالعه، تیم تحقیقاتی در تلاش بود تا بداند آیا حمله اسکندر مقدونی و دیگر قدرت‌های برتر تاریخ باستان، بر روی DNA مردم مصر اثر ژنتیکی گذاشته است یا خیر.

 

عدم تغییر ژنتیک مردم مصر طی یورش قدرت‌ها

به عنوان نمونه، در سال 332 قبل از میلاد، اسکندر مقدونی و ارتش وی حین عبور از مصر به آن یورش بردند. این تیم تحقیقاتی نه تنها از میراث اسکندر، بلکه از هیچ یک از دیگر قدرت‌های یورش برده به این کشور اثری در ژنتیک مردم مصر پیدا نکردند. ژنتیک مردم مصر باستان مورد تحقیق آن‌ها، که حدود هزار و سیصد سال بین نخستین و آخرین آن‌ها فاصله زمانی وجود دارد، هیچ تغییر مهمی به خود ندیده است. به این ترتیب یورش قدرت‌های دیگر به این کشور تاثیر ژنتیکی بر روی مردمان این تمدن نداشته است.

همچنین آن‌ها به این نتیجه رسیدند که مصریان باستان به جمعیت‌های آناتولی و نوسنگی اروپا بسیار نزدیک بوده‌اند. تیم تحقیقاتی، در نمونه‌ مومیایی‌های مصری کشف شده در کنار رود نیل اثر ژنتیکی زیادی از مناطق شام پیدا کردند که امروز شاهد قرارگیری کشورهای ترکیه و لبنان در این مناطق هستیم.

 

البته اصل و نسب ژنتیکی مردم مصر امروزی کاملا با مردم مصر باستان تفاوت دارد، چرا که حدود هشت درصد DNA آن‌ها با جمعیت جنوب صحرای آفریقا مشترک است. اطلاعات به دست آمده از مومیایی‌ها به یک دوره طولانی مدت اشاره دارند که طی آن اصل و نسب مردم مصر باستان با همتایان ساکن در آفریقای جنوبی آمیخته نشد. به گفته تیم تحقیقاتی، تغییر ژنتیکی مردم مصر باستان و تبدیل DNA آن‌ها به چیزی که امروز در مردم مصر مدرن شاهد هستیم، طی حدود هزار و پانصد سال گذشته اتفاق افتاده است.

بر اساس این مطالعه، تجارت برده که به سبب آن حدود هفت میلیون نفر از کشورهای آفریقای جنوبی به آفریقای شمالی انتقال داده شدند، طی هزاران سال و تا رسیدن به قرن نوزدهم سبب شده تا ژنتیک مردم مصر تغییر پیدا کند. دانشمندان امیدوارند به لطف یافته‌های به دست آمده از این مطالعه قادر باشند به زودی بر روی انواع جغرافیایی وسیع‌تری از مومیایی‌ها آزمایش انجام دهند. به این وسیله نه تنها اطلاعات بیشتری درباره تمدن اسرار آمیز مصر باستان به دست خواهد آمد، بلکه روند تغییرات ژنتیکی مردمان تمدن‌های گذشته طی گذر زمان و عوامل تاثیرگذار بر روی این دسته از تغییرات نیز مشخص می‌شود. نتایج این مطالعه بر روی ژنتیک مردم مصر به صورت مفصل در مجله Nature Communications منتشر شده است.