به گزارش عصرتعادل، روند اقتصادی ایران به دلیل تحولات سیاسی جهان دستخوش تغییر و تحولاتی شده است. یکی از این تحولات برجام است. کمتر از 10 روز تا 15 اکتبر و اعلام نظر ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا نسبت به قرارداد برجام فرصت باقی است و واکنش این کشور به این قرارداد تبعات متفاوتی بر روند اقتصادی و سیاسی ایران خواهد گذاشت.
از سویی دیگر تغییر و تحولی که در منطقه خاورمیانه به ویژه اقلیم کردستان شاهد هستیم نیز بر اقتصاد ایران بی‌تاثیر نخواهد بود. در وهله اول با نگاهی به ترامپ و نقش او بر برجام، روشن است که او توسط مهره‌گردان‌های ایالات متحده آمریکا و صهیونیسم هدایت می‌شود و این هدایت حتی در انتخاب او به عنوان رییس‌جمهور، چالش‌هایی را مطرح کرد.
به راستی چگونه یک هتل‌دار به مقام ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا رسید! هرچند پیش از این نیز ریگان به‌عنوان یک بازیگر بر صندلی رییس‌جمهور نشست اما تعجب از انتخاب ترامپ از سویی است که او هیچ گونه بینش سیاسی وسیعی ندارد. تهی بودن ترامپ از بینش سیاسی کافی موجب می‌شود تا مهره‌گردانان به سادگی از او به عنوان یک ابزار بهره‌وری کنند. موضوع برجام نیز در همین راستا به گونه‌ای پیش می‌رود که در نهایت آمریکا به دنیا ثابت کند برجام نیاز جدی به بازبینی دارد و در نهایت با تغییر در امتیازات برجام، به گونه‌ای «منت» بر سر ایران بگذارد که برجام را می‌پذیرد. کشورهای اروپایی در این بین هرچند عملکردی همسو با ایران دارند اما به هیچ روی قابل اعتماد نیستند.

بنابراین مسوولان کشور باید توجهی جدی به روند و رفتار سیاسی- اقتصادی اروپا داشته باشند. اروپا در طول دوره‌های گذشته همیشه رفتار خود را با آمریکا هماهنگ کرده است. از همین رو اروپا هرگز جسارت رابطه اقتصادی با ایران قبل از نظرسنجی از آمریکا را نداشته است. آخرین قراردادهای اقتصادی اروپا با ایران نیز بر پایه واگذاری صنایع خودروسازی بود؛ صنایعی که دچار چالش و مشکلات جدی است. شاهد این روند نیز اظهار نظر جان کری در رابطه با قراردادهای بانکی اروپا و ایران بود که اعلام کرد اگر اروپا روابطش با ایران را با ما هماهنگ کند، دیگر مشکلی وجود نخواهد داشت.
چنین اظهاراتی به این معنی است که اروپا مواضع و اهداف مشترک با آمریکا را بر روابط خود با ایران ترجیح می‌دهد. نکته مهمی که نباید از آن به سادگی گذر کرد، پایدار ماندن ایران بر سر قوانین برجام است. برهم‌زننده برجام در نهایت اروپا و آمریکا خواهند بود اما همه تلاش خود را می‌کنند تا نمایش را به گونه‌ای اجرا کنند که گویی ایران بر‌هم‌زننده این توافق است. به زبان ساده‌تر، سنگی در تاریکی رها شد تا با عصبانی کردن ایران، گامی خلاف برجام برداشته شود و آمریکا و اروپا امتیازهای بیشتری به دست آورند.
حال باید هوشمندی به خرج داد و از هر سخنی که روزنه‌ای علیه کشور باز کند، پرهیز و قاطعانه اعلام کرد ایران به هیچ عنوان برهم‌زننده برجام نیست. رهبری قاطع‌ترین موضع نسبت به برجام را تا امروز داشته‌اند و به نظر می‌رسد بهترین راه، پیروی از همین موضع است.حال آنکه ایالات متحده آمریکا نه‌تنها در سایه برجام بلکه پس از آن و در شرایط مختلف دیگر نیز سعی در فلج کردن اقتصاد ایران داشته است. شاهد آن نیز وضع تحریم‌های اقتصادی به بهانه‌های مختلف بعد از برجام بوده است. بهترین راهکار در چنین مسایلی، رسیدن به خودکفایی اقتصادی است. بهره‌وری از پتانسیل‌های درونی کشور چه در زمینه نیروی انسانی و چه در حوزه منابع ملی بهترین راهکاری است که با طی طریق کردن از ریل‌های اقتصاد مقاومتی موجب رسیدن به اقتصاد محکمی برای کشور خواهد شد.اقلیم کردستان نیز مقوله دیگری است که به شکل اجتناب‌ناپذیری بر اقتصاد کشور تاثیر می‌گذارد.

اما نباید این تصور را داشته باشیم که همیشه آسمان آبی و صاف است. به هر روی در مقاطعی مشکلاتی اقتصادی نیز پیش خواهد آمد که البته در مورد اقلیم کردستان متولیان تجارت خارجی پیش از این باید برنامه‌ریزی‌های مربوط را انجام می‌دادند.پیچیدگی‌های حاصل از از همه‌پرسی اقلیم کردستان اما بیش از آنکه بر اقتصاد ایران، ترکیه و عراق تاثیر بگذارد، اثرگذاری عمیق و صدمه‌زننده‌ای بر اقلیم کردستان خواهد گذاشت. از آنجا که رابطه اقتصادی اقلیم کردستان در همه مرزها با همسایه‌هایش به محدود‌ترین شکل خود رسیده، به نظر می‌رسد به زودی این اقلیم به زانو درآید و ادبیات خود را تغییری جدی دهد.آشنایی بازرگانان با قواعد و قوانین تجارت بین‌الملل موجب خواهد شد تا کمترین تاثیرپذیری از چالش‌های اینچنینی را پیدا کنند.

بازرگانان نه‌تنها در ایران بلکه در همه کشورها باید دانش کافی را داشته باشند تا در مواقع ضرورت، توانایی استیفای حقوق خود را داشته باشند و در این صورت است که متحمل آسیب‌های اقتصادی کلان نخواهیم شد. مقوله دیگری که در پس همه تحولات پیش‌آمده خاورمیانه سوال‌برانگیز به نظر می‌رسد، عدم جابه‌جایی قیمت نفت است. هرچند در گذشته با هر تغییر سیاسی قیمت نفت تغییر می‌کرد اما امروز شاهد ثبات غیرقابل تصوری هستیم. این ثبات قیمت نیز حاصل نقش‌آفرینی آمریکا در مسایل پشت پرده خاورمیانه است. بخش قابل توجهی از فضای بین‌المللی در اختیار اروپا و آمریکا قرار دارد و کنترل روند جهانی را به دست خواهند گرفت. شاهد آن هستیم که اروپا مواضع سختی نسبت به اقلیم کردستان نداشته است. حاصل این روند دامپینگ قیمت نفت از سوی عربستان و امارات متحده بوده و در نهایت طبیعی است که قیمت نفت کنترل شود و افزایشی را شاهد نباشیم. اما این روند باید از سوی ایران، ترکیه و عراق بر سر منافع مشترک کنترل شود.
* مدیرعامل پیشین شرکت شهرک های صنعتی

عصر تعادل