اورهان پاموک: سینمای ایران از ترکیه پیشرفته‌تر است از ادبیات کلاسیک ایران الگوی زیادی گرفته‌ایم | برای جهانی شدن و گرفتن نوبل فرمول خاصی وجود ندارد
تاریخ انتشار
پنجشنبه ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۱۹:۰۴
پاموک که به مناسبت برگزاری سی‌و‌یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به ایران آمده است، گفت‌وگویی با خبرآنلاین داشته که در ادامه می‌خوانید.
مانند هر سربازی دوست داشتم تیمسار شوم
اورهان پاموک درباره ویژگی‌هایی که یک اثر ادبی برای جهانی شدن و برقراری ارتباط با فرهنگ‌های مختلف باید داشته باشد، می‌گوید: «من فرمولی ندارم و برای آن‌که کتاب‌هایم در دنیا خوانده شوند، آن‌ها را ننوشتم ولی مانند هر سربازی که دوست دارد روزی تیمسار شود، من هم دوست داشتم کتاب‌هایم خوانده شوند و جایزه بگیرند که به این هدف رسیدم و از این جهت آدم خوش‌شانسی هستم.»
کتابهایمان باید به زبان‌های غربی ترجمه شوتد
این نویسنده با اشاره به اینکه بسیاری از کشورها نویسنده نوبلیست ندارند، توضیح می‌دهد: «مثلا در کره هم نوبلیست ندارند و آنجا هم که رفته بودم چنین چیزی می‌پرسیدند، در چین هم همین سوال را داشتند که البته اخیرا مو یان به این جایزه دست پیدا کرد. ولی برای گرفتن جایزه نوبل باید یک شرط اولیه داشت و آن هم این است که باید کتابهایمان به زبان‌های غربی و از جمله سوئدی ترجمه شوند.»
شهرت در اروپا به معنای موفقیت در هنر نیست
او که فیلم دیدن یکی از علایق اوست، درباره تفاوت سینمای ایران و ترکیه می‌گوید: «من دوست ندارم مانند مسابقه اسب سواری به این قضیه نگاه کنم، سینمای ترکیه نوری بیلگه جان را دارد که از کارگردانان مشهور جهان است، ولی سینمای ایران از سینمای ترکیه پیشرفته‌تر است و در مقابل ترکیه هم از نویسندگان خوبی دارد.»
پاموک اضافه می‌کند: «من دوست دارم به نقاط مشترک تاکید کنم، علت آن را نمی‌دانم ولی موفقیت در هنر این نیست که چه کسی زودتر در اروپا مشهور می‌شود.»
ایرانیان به هنر نقاشی توجه زیادی داشتند
او توجه به نقاشی و تصویر را عامل پیشرفت سینمای ایران می‌داند و توضیح می‌دهد: «دلیل اینکه سینمای ایران پیشرفت بیشتری نسبت به ترکیه داشته، این است که در ایران به هنر نقاشی اهمیت داده می‌شده و آزاد بوده است. در رمان «نام من سرخ» اشاره کرده‌ام که نقاش‌های عثمانی می‌آیند نقاشی را در ایران یاد می‌گیرند. اینکه سنت نقاشی در ایران بوده و اهمیت زیادتری داشته است، باعث شده سینمای ایران پیشرفته‌تر باشد زیرا که به تصویر اهمیت زیادی می‌دادند.»
پاموک با بیان خاطره‌ای ادامه می‌دهد: «دیروز که به قصرهای قاجاریه رفته بودیم، تابلوهای دوره 1820 تا 1830 را می‌دیدیم که نقاش‌ها زندگی روزمره را تصویر کرده‌اند بدون آن‌که برای خود محدودیت و ممنوعیتی داشته باشند. در حالی‌که در دوره عثمانی این‌طور نبود و برای به تصویر کشیدن زندگی روزمره در نقاشی، ممنوعیت وجود داشت. در نقاشی‌های ایرانی ولی وارد زندگی خصوصی افراد می‌شویم مانند اینکه زنی بچه‌های خود را بغل کرده است و....»
از ادبیات کلاسیک ایران الگوی زیادی گرفته‌ایم
این نویسنده سرشناس، در پاسخ به پرسشی درباره شناخت خود از اندیشمندان، ادبیان و نویسندگان ایرانی توضیح می‌دهد: «برای این مسئله من باید آثار فارسی را خوانده باشم تا درست نظر دهم ولی باید بگویم نویسندگان معاصر ایرانی در ترکیه شناخته شده نیستند.»
در ادامه پاموک می‌گوید: «ولی ما از ادیبان کلاسیک ایرانی الگوی زیادی گرفته‌ایم، همان‌طور که من در «کتاب سیاه» تحت تاثیر «منطق‌الطیر» عطار بودم که در قالب رمان پست‌مدرن نوشته‌ام. برخی از نویسندگان معاصر ایرانی شیوه خاص خود را دارند که مورد پسند مخاطبانشان است، مانند دکتر شایگان با دیدگاهی مدرن یا دکتر شریعتی که دیدگاهی اسلامی و انقلابی دارد.»
مانند هر سربازی دوست داشتم تیمسار شوم
اورهان پاموک درباره ویژگی‌هایی که یک اثر ادبی برای جهانی شدن و برقراری ارتباط با فرهنگ‌های مختلف باید داشته باشد، می‌گوید: «من فرمولی ندارم و برای آن‌که کتاب‌هایم در دنیا خوانده شوند، آن‌ها را ننوشتم ولی مانند هر سربازی که دوست دارد روزی تیمسار شود، من هم دوست داشتم کتاب‌هایم خوانده شوند و جایزه بگیرند که به این هدف رسیدم و از این جهت آدم خوش‌شانسی هستم.»
کتابهایمان باید به زبان‌های غربی ترجمه شوتد
این نویسنده با اشاره به اینکه بسیاری از کشورها نویسنده نوبلیست ندارند، توضیح می‌دهد: «مثلا در کره هم نوبلیست ندارند و آنجا هم که رفته بودم چنین چیزی می‌پرسیدند، در چین هم همین سوال را داشتند که البته اخیرا مو یان به این جایزه دست پیدا کرد. ولی برای گرفتن جایزه نوبل باید یک شرط اولیه داشت و آن هم این است که باید کتابهایمان به زبان‌های غربی و از جمله سوئدی ترجمه شوند.»
شهرت در اروپا به معنای موفقیت در هنر نیست
او که فیلم دیدن یکی از علایق اوست، درباره تفاوت سینمای ایران و ترکیه می‌گوید: «من دوست ندارم مانند مسابقه اسب سواری به این قضیه نگاه کنم، سینمای ترکیه نوری بیلگه جان را دارد که از کارگردانان مشهور جهان است، ولی سینمای ایران از سینمای ترکیه پیشرفته‌تر است و در مقابل ترکیه هم از نویسندگان خوبی دارد.»
پاموک اضافه می‌کند: «من دوست دارم به نقاط مشترک تاکید کنم، علت آن را نمی‌دانم ولی موفقیت در هنر این نیست که چه کسی زودتر در اروپا مشهور می‌شود.»
ایرانیان به هنر نقاشی توجه زیادی داشتند
او توجه به نقاشی و تصویر را عامل پیشرفت سینمای ایران می‌داند و توضیح می‌دهد: «دلیل اینکه سینمای ایران پیشرفت بیشتری نسبت به ترکیه داشته، این است که در ایران به هنر نقاشی اهمیت داده می‌شده و آزاد بوده است. در رمان «نام من سرخ» اشاره کرده‌ام که نقاش‌های عثمانی می‌آیند نقاشی را در ایران یاد می‌گیرند. اینکه سنت نقاشی در ایران بوده و اهمیت زیادتری داشته است، باعث شده سینمای ایران پیشرفته‌تر باشد زیرا که به تصویر اهمیت زیادی می‌دادند.»
پاموک با بیان خاطره‌ای ادامه می‌دهد: «دیروز که به قصرهای قاجاریه رفته بودیم، تابلوهای دوره 1820 تا 1830 را می‌دیدیم که نقاش‌ها زندگی روزمره را تصویر کرده‌اند بدون آن‌که برای خود محدودیت و ممنوعیتی داشته باشند. در حالی‌که در دوره عثمانی این‌طور نبود و برای به تصویر کشیدن زندگی روزمره در نقاشی، ممنوعیت وجود داشت. در نقاشی‌های ایرانی ولی وارد زندگی خصوصی افراد می‌شویم مانند اینکه زنی بچه‌های خود را بغل کرده است و....»
از ادبیات کلاسیک ایران الگوی زیادی گرفته‌ایم
این نویسنده سرشناس، در پاسخ به پرسشی درباره شناخت خود از اندیشمندان، ادبیان و نویسندگان ایرانی توضیح می‌دهد: «برای این مسئله من باید آثار فارسی را خوانده باشم تا درست نظر دهم ولی باید بگویم نویسندگان معاصر ایرانی در ترکیه شناخته شده نیستند.»
در ادامه پاموک می‌گوید: «ولی ما از ادیبان کلاسیک ایرانی الگوی زیادی گرفته‌ایم، همان‌طور که من در «کتاب سیاه» تحت تاثیر «منطق‌الطیر» عطار بودم که در قالب رمان پست‌مدرن نوشته‌ام. برخی از نویسندگان معاصر ایرانی شیوه خاص خود را دارند که مورد پسند مخاطبانشان است، مانند دکتر شایگان با دیدگاهی مدرن یا دکتر شریعتی که دیدگاهی اسلامی و انقلابی دارد.»
