دیپلماسی نظامی یار کمکی دولت در مذاکرات دیپلماتیک
تاریخ انتشار
پنجشنبه ۲۷ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۵۳
پنجره دیپلماسی برای همیشه مقابل ایران باز نمی‌ماند»، جمله ای که بارها و بارها غربی ها در دوره دوم ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد بیان کردند تا در نهایت به مذاکرات عمان انجامید. مذاکراتی که هرچند محمود احمدی نژاد اخیرا اعلام کرد با آن مخالف بوده اما حسین شیخ الاسلام قائم‌مقام اسبق وزارت امور خارجه با رد این ادعا، جزئیاتی از شتاب او برای مذاکره با آمریکا در عمان را افشا کرد(اینجا) و گفت «احمدینژاد بدون اطلاع و هماهنگی با مقامات عالی‌رتبه نظام، مذاکره با آمریکایی‌ها در عمان را کلید زد، احمدینژاد به وزارت خارجه دستور داد که هیئتی را برای مذاکره با آمریکایی‌ها به عمان بفرستد و حتی برخی مقامات رسمی وزارت امور خارجه که اکنون نیز مسئولیت دارند، به عمان رفتند.»
برخی معتقدند مذاکرات عمان مقدمه، فصل جدید گفتگوهای ایران و 1+5 همزمان با آغاز کار دولت یازدهم شد. ایران اراده جدی خود را برای به نتیجه رسیدن گفتگوهای 10 ساله نشان داد و جریان آلارم دادن‌ها 180 درجه تغییر کرد چراکه این دفعه ایران دائم به طرف غربی یادآور می شد «پنجره دیپلماسی اش برای همیشه باز نمی‌ماند». نهایتا بعد از قریب به 2 سال طرفین به توافقی برد-برد درباره حل پرونده هسته ای رسیدند.
هرچند در روزهای نخست دلواپسان به برد-برد خواندن توافق هسته ای کنایه می زدند و انتقادهایی تند به برجام داشتند و می گفتند «ایران همه امتیازها را داد و از 1+5 هیچ امتیازی نگرفت»؛ اما گذشت قریب به 3 سال، نقض آن تحلیل ها را مشخص کرد. دونالد ترامپ گفت «چون ایالات متحده آمریکا در جریان برجام کاملاً متضرر شد و ایران بدترین توافق را به دولت اوباما تحمیل کرد، واشنگتن از برجام خارج می شود تا به این تحقیر پایان دهد».
ایران پس از برجام
بعد از اجرایی شدن تصمیم ترامپ، صداهای متنوعی در فضای سیاسی کشور شنیده شد، برخی این اتفاق را نشانه پیروزی دیپلمات های کشور توصیف کردند چراکه آمریکا را به واکنش غیردیپلماتیک و خلاف عرف بین الملل وادار و این مسئله دولت ترامپ را در جهان منفعل کرد؛ در مقابل دلواپسانی هستند که از وضعیت به وجود آمده برای طرح دوباره امیال خود علیه دولت روحانی بهره می برند. اما فارغ از دیدگاه ها و اختلاف نظرهای سیاسیون، دیپلمات ها روزهای سخت و پرفشاری را سپری می کنند. آن هم در پی رئیس جمهور مبنی بر اینکه «وزارت خارجه با اعزام فوری هیأتهای مذاکراتی، گفتگوهای مستقیم با چین، روسیه و کشورهای اروپائی در مورد الزامات تداوم برجام و تضمین های اجرائی ضروری برای عادی سازی و گسترش روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها را برنامه ریزی کند».(اینجا)
اروپایی ها در مواضعی صریح به حفظ برجام تأکید (اینجا) و در بیانیه ای مشترک اعلام کرده‌اند «دولت‌های ما نسبت به حصول اطمینان از اجرای این توافق متعهد می‌مانند و با سایر جناح‌های این قرارداد در این راستا همکاری می‌کنند و این همکاری شامل حصول اطمینان از ادامه مزایای اقتصادی برجام برای مردم ایران در ارتباط با این توافق است». با این حال برخی کارشناسان اقتصادی و دیپلماتیک به استناد عجیبن بودن اقتصاد اروپا با اقتصاد آمریکا، تعامل بانک های اروپایی با بانک های آمریکایی و داد و ستد شرکت های اروپایی با شرکت های آمریکایی نسبت به اینکه اروپایی ها پایبندی صددرصدی به برجام نشان دهند امیدوار نیستند. در صورت تحقق این نگاه بدبینانه بازماندن پنجره دیپلماسی سخت تر و سخت تر می شود. تندترین تعبیری در این زمینه از آن سردار غیب‌پرور رئیس سازمان بسیج مستضعفان بود که گفت: «به نظر می‌رسد دیپلماسی به پایان رسیده است» (اینجا).
برخی معتقدند مذاکرات عمان مقدمه، فصل جدید گفتگوهای ایران و 1+5 همزمان با آغاز کار دولت یازدهم شد. ایران اراده جدی خود را برای به نتیجه رسیدن گفتگوهای 10 ساله نشان داد و جریان آلارم دادن‌ها 180 درجه تغییر کرد چراکه این دفعه ایران دائم به طرف غربی یادآور می شد «پنجره دیپلماسی اش برای همیشه باز نمی‌ماند». نهایتا بعد از قریب به 2 سال طرفین به توافقی برد-برد درباره حل پرونده هسته ای رسیدند.
هرچند در روزهای نخست دلواپسان به برد-برد خواندن توافق هسته ای کنایه می زدند و انتقادهایی تند به برجام داشتند و می گفتند «ایران همه امتیازها را داد و از 1+5 هیچ امتیازی نگرفت»؛ اما گذشت قریب به 3 سال، نقض آن تحلیل ها را مشخص کرد. دونالد ترامپ گفت «چون ایالات متحده آمریکا در جریان برجام کاملاً متضرر شد و ایران بدترین توافق را به دولت اوباما تحمیل کرد، واشنگتن از برجام خارج می شود تا به این تحقیر پایان دهد».
ایران پس از برجام
بعد از اجرایی شدن تصمیم ترامپ، صداهای متنوعی در فضای سیاسی کشور شنیده شد، برخی این اتفاق را نشانه پیروزی دیپلمات های کشور توصیف کردند چراکه آمریکا را به واکنش غیردیپلماتیک و خلاف عرف بین الملل وادار و این مسئله دولت ترامپ را در جهان منفعل کرد؛ در مقابل دلواپسانی هستند که از وضعیت به وجود آمده برای طرح دوباره امیال خود علیه دولت روحانی بهره می برند. اما فارغ از دیدگاه ها و اختلاف نظرهای سیاسیون، دیپلمات ها روزهای سخت و پرفشاری را سپری می کنند. آن هم در پی رئیس جمهور مبنی بر اینکه «وزارت خارجه با اعزام فوری هیأتهای مذاکراتی، گفتگوهای مستقیم با چین، روسیه و کشورهای اروپائی در مورد الزامات تداوم برجام و تضمین های اجرائی ضروری برای عادی سازی و گسترش روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها را برنامه ریزی کند».(اینجا)
اروپایی ها در مواضعی صریح به حفظ برجام تأکید (اینجا) و در بیانیه ای مشترک اعلام کرده‌اند «دولت‌های ما نسبت به حصول اطمینان از اجرای این توافق متعهد می‌مانند و با سایر جناح‌های این قرارداد در این راستا همکاری می‌کنند و این همکاری شامل حصول اطمینان از ادامه مزایای اقتصادی برجام برای مردم ایران در ارتباط با این توافق است». با این حال برخی کارشناسان اقتصادی و دیپلماتیک به استناد عجیبن بودن اقتصاد اروپا با اقتصاد آمریکا، تعامل بانک های اروپایی با بانک های آمریکایی و داد و ستد شرکت های اروپایی با شرکت های آمریکایی نسبت به اینکه اروپایی ها پایبندی صددرصدی به برجام نشان دهند امیدوار نیستند. در صورت تحقق این نگاه بدبینانه بازماندن پنجره دیپلماسی سخت تر و سخت تر می شود. تندترین تعبیری در این زمینه از آن سردار غیب‌پرور رئیس سازمان بسیج مستضعفان بود که گفت: «به نظر می‌رسد دیپلماسی به پایان رسیده است» (اینجا).
