تلاش اروپایی ها برای دور زدن تحریم‌های آمریکا
تاریخ انتشار
چهارشنبه ۳۱ مرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۳:۴۶
تحریم‌های ایران از لحظه اعلام خروج ایالات متحده از برنامه جامع مشترک از طرف دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در اوایل ماه می پیوسته در کانون توجه رسانه‌های روسيه قرار داشت. پیش بینی آثار تحریم‌ها بر اوضاع داخلی و روابط اقتصادی ایران با کشورهای خارجی و بطور اخص روابط آن با خود روسيه و همچنین بررسی وقایع رخ داده در داخل ایران در نتیجه اعلام احیای تحریم‌ها در صدر توجه صاحبنظران و رسانه های روس است.روابط ایران با اروپا، روابط با کشورهای غیر اروپایی مانند چین، هند، کره جنوبی و ژاپن (بعضی‌ها خریداران بزرگ نفت ایران بوده و بعضی‌ها و در حال همکاری گسترده با ایران هستند) و روابط با روسيه در حال گسترش است.
گفتنی است وزارت امور خارجه روسيه نیز در بیانیه خود اقدام آمریکا را بلافاصله پس از اعمال تحریم علیه ایران محکوم کرد. در بیانیه تأکید شد "از اقدام ایالات متحده در جهت احیای تحریم‌های ملی خود علیه ایران فوق العاده دلسرد شده‌ایم. اولین "بسته" تحریم‌های آمریکا متوجه بهم زدن اجرای برنامه جامع مشترک است که واشنگتن 8 ماه می به طور یکجانبه از آن خارج شد. این نمونه درخشان ادامه روال نقض قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت سازمان ملل و زیر پا گذاشتن موازین حقوق بین‌المللی می‌باشد. هر تحریم یکجانبه به رغم تصمیم‌های شورای امنیت سازمان ملل را محکوم می‌کنیم، مخصوصاً اگر این تحریم‌ها به شکل فرامرزی بکار گرفته شده و (چون مورد تحریم‌های کنونی ایالات متحده علیه ایران) منافع کشورهای ثالث را تحت تأثیر قرار می‌دهد" .
وزارت امور خارجه روسيه از جامعه جهانی درخواست می‌کند اجازه ندهد این دستآوردهای فوق العاده محسوس دیپلوماسی چندجانبه فدای مقاصد آمریکا در جهت تسویه حساب سیاسی با ایران، آن هم در رابطه با امور بدون ارتباط با برجام، شود. به طور اخص خاطر نشان می‌کند تجربه دیرینه نشان داده "نیل به امتیاز دادن ایران با بکار گرفتن شیوه‌های اعمال فشار میسر نمی‌شود".
مسکو اعلام می‌کند "پایبندی خود به برجام را تأیید می‌کنیم. هر اقدام ضروری در راه حفظ و تحقق تمام عیار برجام را انجام می‌دهیم". خاطر نشان مي‌شود روسيه هم در سطح ملی برای حفظ روابط اقتصادی با ایران اقدام کرده و هم همراه با دیگر طرفین برجام در این جهت اقدام می‌کند.
اثر تحریم‌ها بر روابط ایران با اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا سند مسدود کننده‌ای را وارد کار کرد که اعلام می‌کند تحریم‌های آمریکا نسبت به ایران در خاک اتحادیه عمل نمی‌کند. سند مقرر می‌دارد شرکت‌های اروپایی نباید محدودیت‌های آمریکایی را رعایت و هر تصمیم دادگاه‌های خارجی بر اساس این تحریم‌ها را اجرا کنند. نماینده اتحادیه اعلام نمود این سند از شرکت‌های اروپایی در حال تجارت با ایران در برابر تحریم‌های فرامرزی ایالات متحده دفاع می‌کند. فدریکا موگرینی رئیس دیپلماسی اتحادیه اروپا
نیز به نوبه خود اعلام نمود بروکسل از تصمیم شرکت‌های اروپایی در مورد توسعه روابط تجاری با ایران استقبال می‌کند.
در بخش روابط با کشورهای اروپایی پیشبینی مي‌شود که به رغم اعتراض‌های سیاستمداران اروپایی و به رغم قرار گرفتن در فشار از طرف آمریکا در بخش تعرفه‌ها و افزایش هزینه‌های دفاعی و به رغم اعلام وارد کار شدن قانون ویژه به منظور کمک به شرکت‌های اروپایی در مقابله با تحریم‌های آمریکا، اروپا در نهایت "سر بزیر" طبق خواسته آمریکا اقدام می‌کند و توان مقاومت در برابر درخواست زورگویانه واشنگتن را نخواهد داشت. این پیش بینی بر اساس چند امر توجیه مي‌شود:
به گزارش روزنامۀ نزاویسیمایا گازتا، آنچه که سیاستمداران اروپایی می‌گویند نمی‌تواند دستور العملی برای شرکت‌های خصوصی باشد. دولت‌های اروپایی قادر نیستند از شرکت‌های تجاری خود در برابر تحریم‌های آمریکا دفاع کنند. اروپا سامانه مالی مستقل خود را نداشته و به طور کامل به سامانه مالی آمریکا وابسته است . آمریکا به کرات شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ اروپایی را بخاطر رابطه داشتن با ایران به جریمه‌های چند میلیاردی محکوم کرده و آنها ناچار بودند این مبالغ را پرداخت کنند. این نقطه نظر بیان مي‌شود که شرکت‌های بزرگ اروپایی از ایران خارج می‌شوند اما تجارت خرد و متوسط که با آمریکا ارتباط ندارد می‌تواند فعالیت خود در ایران را ادامه دهد.
در عین حال این پیشبینی‌ها زیاده از حد بدبینانه است. به گزارش روزنامۀ روسیسکایا گازتا، دولت‌ها و تجارت اروپا برای ادامه همکاری با ایران تلاش می‌کنند و شرکت بزرگی مانند شرکت اتومبیل سازی "رنو" از فرانسه اعلام کرده به رغم تهدیدهای آمریکا فعالیت خود در ایران را ادامه می‌دهد . همچنین روشن است که اروپا با امکانات وسیع آن می‌تواند راه‌هایی برای ادامه همکاری بخش تجاری با ایران پیدا کند. در نهایت حساس‌ترین امر برای ایران تجارت نفت است که در دوران قبل از برجام کشورهای اروپایی خودشان تحریم آن را آغاز کرده بودند ولی امروز می‌توانند از این اقدام سر باز زنند و در این صورت امکان آمریکا برای جلوگیری از خرید نفت ایران می‌تواند خیلی محدود باشد. اروپا ارز معتبر خود را دارد که می‌تواند به راحتی برای خرید نفت ایران بکار گرفته شود و این ارز حین انتقال، از آمریکا عبور نمی‌کند. به همین دلیل به رغم نقطه نظر صاحبنظران و رسانه‌های روسيه در مورد مؤثر نبودن این اقدام در واقع انتقال ایران به استفاده از یورو می‌تواند جواب دندان شکنی به آمریکا حداقل در بخش تجارت نفتی از آب درآید.
به همین دلیل واشنگتن، تلاش‌های اروپا برای رهایی از تحریم‌ها را نادیده نگذاشته است. ترامپ در توئیتر نوشت "هر کسی که بخواهد با ایران تجارت کند نمی‌تواند با آمریکا تجارت کند". واکنش تهران به تصمیم اتحادیه در مورد مقابله با تحریم‌های آمریکا خوددار بود. مقامات جمهوری اسلامی به کرات گفته‌اند در انتظار اقدام مشخص اروپایی‌ها هستند که اجازه می‌دهد شرکت‌های اروپایی در بازار ایران باقی مانده و منافع ایران در اروپا ضایع نشود.
به نظر معاون بخش اقتصادی روزنامه نزاويسيمايا گازتا قانون مسدود کننده تحریم‌ها که به شرکت‌های اروپایی اجازه نمی‌دهد تحریم‌های آمریکا را رعایت کنند به معنی شورش اتحادیه است. این سند بیشتر متوجه وادار کردن تجارت اروپا برای همکاری با ایران است تا دفاع از آن در برابر تحریم‌های آمریکا. طبق قانون، شرکت‌های اروپایی برای خروج از پروژه‌های ایرانی باید مجوز ویژه اتحادیه اروپا را دریافت کنند . به رغم این، گزارش‌هایی دریافت مي‌شود که نشان می‌دهد شرکت‌های اروپایی ترجیح می‌هند تا جریمه شدن از طرف آمریکا انتظار نکشند. ولادیمیر فیتین (Vladimir Fitin) رئیس مرکز خاورمیانه انستیتوی مطالعات راهبردی روسيه به خبرگزاری اینترفاکس گفت تحریم‌ها "آزمونی است که نشان خواهد داد آیا اتحادیه اروپا آماده است همچنان نقش دست نشانده آمریکا را ایفا کند یا خیر". بنظر وی حمایت مذکور در وهله اول برای تجارت خرد و متوسط مهم است اما شرکت‌های بزرگ مانند توتال و پژو تجارت خود در آمریکا را فدای روابط با ایران نمی‌کنند.
ضمناً برغم اینکه معیار روابط اروپا با ایران با روابط آن با ایالات متحده قابل مقایسه نیست اینست که قطع رابطه با ایران امر دردناکی خواهد بود. خروج ناگزیر از بازار ایران می‌تواند دهها میلیارد دلار برای تجارت اروپا هزینه داشته باشد. سرگئی خستانوف (Sergey Khestanov) دانشیار آکادمی اقتصاد و خدمت دولتی روسيه می‌گوید از قرار مبلغ دقیق خسارت اروپا از تحریم‌ها هرگز اعلام نمی‌شود. در این رابطه برخی صاحبنظران می‌گویند امکان دارد شرکت‌های اروپایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا تلاش کنند.
همزمان اظهارات صاحبنظران نشان می‌دهد برای بروکسل نمایش قابلیت پیاده کردن سیاست مستقل آن به واشنگتن امر مهم‌تر از ضررهای اقتصادی است.
گفتنی است وزارت امور خارجه روسيه نیز در بیانیه خود اقدام آمریکا را بلافاصله پس از اعمال تحریم علیه ایران محکوم کرد. در بیانیه تأکید شد "از اقدام ایالات متحده در جهت احیای تحریم‌های ملی خود علیه ایران فوق العاده دلسرد شده‌ایم. اولین "بسته" تحریم‌های آمریکا متوجه بهم زدن اجرای برنامه جامع مشترک است که واشنگتن 8 ماه می به طور یکجانبه از آن خارج شد. این نمونه درخشان ادامه روال نقض قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت سازمان ملل و زیر پا گذاشتن موازین حقوق بین‌المللی می‌باشد. هر تحریم یکجانبه به رغم تصمیم‌های شورای امنیت سازمان ملل را محکوم می‌کنیم، مخصوصاً اگر این تحریم‌ها به شکل فرامرزی بکار گرفته شده و (چون مورد تحریم‌های کنونی ایالات متحده علیه ایران) منافع کشورهای ثالث را تحت تأثیر قرار می‌دهد" .
وزارت امور خارجه روسيه از جامعه جهانی درخواست می‌کند اجازه ندهد این دستآوردهای فوق العاده محسوس دیپلوماسی چندجانبه فدای مقاصد آمریکا در جهت تسویه حساب سیاسی با ایران، آن هم در رابطه با امور بدون ارتباط با برجام، شود. به طور اخص خاطر نشان می‌کند تجربه دیرینه نشان داده "نیل به امتیاز دادن ایران با بکار گرفتن شیوه‌های اعمال فشار میسر نمی‌شود".
مسکو اعلام می‌کند "پایبندی خود به برجام را تأیید می‌کنیم. هر اقدام ضروری در راه حفظ و تحقق تمام عیار برجام را انجام می‌دهیم". خاطر نشان مي‌شود روسيه هم در سطح ملی برای حفظ روابط اقتصادی با ایران اقدام کرده و هم همراه با دیگر طرفین برجام در این جهت اقدام می‌کند.
اثر تحریم‌ها بر روابط ایران با اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا سند مسدود کننده‌ای را وارد کار کرد که اعلام می‌کند تحریم‌های آمریکا نسبت به ایران در خاک اتحادیه عمل نمی‌کند. سند مقرر می‌دارد شرکت‌های اروپایی نباید محدودیت‌های آمریکایی را رعایت و هر تصمیم دادگاه‌های خارجی بر اساس این تحریم‌ها را اجرا کنند. نماینده اتحادیه اعلام نمود این سند از شرکت‌های اروپایی در حال تجارت با ایران در برابر تحریم‌های فرامرزی ایالات متحده دفاع می‌کند. فدریکا موگرینی رئیس دیپلماسی اتحادیه اروپا
نیز به نوبه خود اعلام نمود بروکسل از تصمیم شرکت‌های اروپایی در مورد توسعه روابط تجاری با ایران استقبال می‌کند.
در بخش روابط با کشورهای اروپایی پیشبینی مي‌شود که به رغم اعتراض‌های سیاستمداران اروپایی و به رغم قرار گرفتن در فشار از طرف آمریکا در بخش تعرفه‌ها و افزایش هزینه‌های دفاعی و به رغم اعلام وارد کار شدن قانون ویژه به منظور کمک به شرکت‌های اروپایی در مقابله با تحریم‌های آمریکا، اروپا در نهایت "سر بزیر" طبق خواسته آمریکا اقدام می‌کند و توان مقاومت در برابر درخواست زورگویانه واشنگتن را نخواهد داشت. این پیش بینی بر اساس چند امر توجیه مي‌شود:
به گزارش روزنامۀ نزاویسیمایا گازتا، آنچه که سیاستمداران اروپایی می‌گویند نمی‌تواند دستور العملی برای شرکت‌های خصوصی باشد. دولت‌های اروپایی قادر نیستند از شرکت‌های تجاری خود در برابر تحریم‌های آمریکا دفاع کنند. اروپا سامانه مالی مستقل خود را نداشته و به طور کامل به سامانه مالی آمریکا وابسته است . آمریکا به کرات شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ اروپایی را بخاطر رابطه داشتن با ایران به جریمه‌های چند میلیاردی محکوم کرده و آنها ناچار بودند این مبالغ را پرداخت کنند. این نقطه نظر بیان مي‌شود که شرکت‌های بزرگ اروپایی از ایران خارج می‌شوند اما تجارت خرد و متوسط که با آمریکا ارتباط ندارد می‌تواند فعالیت خود در ایران را ادامه دهد.
در عین حال این پیشبینی‌ها زیاده از حد بدبینانه است. به گزارش روزنامۀ روسیسکایا گازتا، دولت‌ها و تجارت اروپا برای ادامه همکاری با ایران تلاش می‌کنند و شرکت بزرگی مانند شرکت اتومبیل سازی "رنو" از فرانسه اعلام کرده به رغم تهدیدهای آمریکا فعالیت خود در ایران را ادامه می‌دهد . همچنین روشن است که اروپا با امکانات وسیع آن می‌تواند راه‌هایی برای ادامه همکاری بخش تجاری با ایران پیدا کند. در نهایت حساس‌ترین امر برای ایران تجارت نفت است که در دوران قبل از برجام کشورهای اروپایی خودشان تحریم آن را آغاز کرده بودند ولی امروز می‌توانند از این اقدام سر باز زنند و در این صورت امکان آمریکا برای جلوگیری از خرید نفت ایران می‌تواند خیلی محدود باشد. اروپا ارز معتبر خود را دارد که می‌تواند به راحتی برای خرید نفت ایران بکار گرفته شود و این ارز حین انتقال، از آمریکا عبور نمی‌کند. به همین دلیل به رغم نقطه نظر صاحبنظران و رسانه‌های روسيه در مورد مؤثر نبودن این اقدام در واقع انتقال ایران به استفاده از یورو می‌تواند جواب دندان شکنی به آمریکا حداقل در بخش تجارت نفتی از آب درآید.
به همین دلیل واشنگتن، تلاش‌های اروپا برای رهایی از تحریم‌ها را نادیده نگذاشته است. ترامپ در توئیتر نوشت "هر کسی که بخواهد با ایران تجارت کند نمی‌تواند با آمریکا تجارت کند". واکنش تهران به تصمیم اتحادیه در مورد مقابله با تحریم‌های آمریکا خوددار بود. مقامات جمهوری اسلامی به کرات گفته‌اند در انتظار اقدام مشخص اروپایی‌ها هستند که اجازه می‌دهد شرکت‌های اروپایی در بازار ایران باقی مانده و منافع ایران در اروپا ضایع نشود.
به نظر معاون بخش اقتصادی روزنامه نزاويسيمايا گازتا قانون مسدود کننده تحریم‌ها که به شرکت‌های اروپایی اجازه نمی‌دهد تحریم‌های آمریکا را رعایت کنند به معنی شورش اتحادیه است. این سند بیشتر متوجه وادار کردن تجارت اروپا برای همکاری با ایران است تا دفاع از آن در برابر تحریم‌های آمریکا. طبق قانون، شرکت‌های اروپایی برای خروج از پروژه‌های ایرانی باید مجوز ویژه اتحادیه اروپا را دریافت کنند . به رغم این، گزارش‌هایی دریافت مي‌شود که نشان می‌دهد شرکت‌های اروپایی ترجیح می‌هند تا جریمه شدن از طرف آمریکا انتظار نکشند. ولادیمیر فیتین (Vladimir Fitin) رئیس مرکز خاورمیانه انستیتوی مطالعات راهبردی روسيه به خبرگزاری اینترفاکس گفت تحریم‌ها "آزمونی است که نشان خواهد داد آیا اتحادیه اروپا آماده است همچنان نقش دست نشانده آمریکا را ایفا کند یا خیر". بنظر وی حمایت مذکور در وهله اول برای تجارت خرد و متوسط مهم است اما شرکت‌های بزرگ مانند توتال و پژو تجارت خود در آمریکا را فدای روابط با ایران نمی‌کنند.
ضمناً برغم اینکه معیار روابط اروپا با ایران با روابط آن با ایالات متحده قابل مقایسه نیست اینست که قطع رابطه با ایران امر دردناکی خواهد بود. خروج ناگزیر از بازار ایران می‌تواند دهها میلیارد دلار برای تجارت اروپا هزینه داشته باشد. سرگئی خستانوف (Sergey Khestanov) دانشیار آکادمی اقتصاد و خدمت دولتی روسيه می‌گوید از قرار مبلغ دقیق خسارت اروپا از تحریم‌ها هرگز اعلام نمی‌شود. در این رابطه برخی صاحبنظران می‌گویند امکان دارد شرکت‌های اروپایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا تلاش کنند.
همزمان اظهارات صاحبنظران نشان می‌دهد برای بروکسل نمایش قابلیت پیاده کردن سیاست مستقل آن به واشنگتن امر مهم‌تر از ضررهای اقتصادی است.
