عصر تعادل - سردار علايي: تنها مخالف عبور از مرز پس از فتح خرمشهر، امام خمینی بود

سردار علايي: تنها مخالف عبور از مرز پس از فتح خرمشهر، امام خمینی بود

نخستین فرمانده نیروی دریایی سپاه گفت: اگر قطعنامه را نمی‌پذیرفتیم، عراقی‌ها تا این طرف جاده اهواز خرمشهر و تا نزدیکی رودخانه کارون آمده بودند. بعضی از فرمانده‌هان لشکرها و تیپ‌های سپاه به صورت تک ور می‌جنگیدند و آرپی‌جی به سمت تانک‌های عراقی شلیک می‌کردند.

جنگ ایران و عراق از لحاظ استراتژیک یکی از مهم‌ترین برخوردهای نظامی دوران معاصر بود، که منافع تقریباً همه کشورهای جهان را بدون استثنا تهدید کرد و تأثیر مستقیم آن بر کشورهایی وارد شد که بیشترین ذخایر نفتی جهان را داشتند. در طول جنگ ثابت شد که پیروزی ایران موجب برهم‌خوردن ثبات و توازن قوا در منطقه خواهد شد و به همین دلیل ابرقدرت‌ها کوشیدند تا با تجهیز و تقویت ارتش صدام مانع فروپاشی حکومت رژیم بعث شوند و خاتمه صحنه نبرد را به سویی ببرند که یا عراق پیروز شود، یا هیچ کدام از دو طرف پیروز نباشند.
سردار حسین علایی نخستین فرمانده نیروی دریایی سپاه معتقد است: آمریکا و شوروی تصمیم گرفته بودند که عراق را آنقدر تقویت کنند که ما پیروز نشویم و یا حتی شکست بخوریم. بر همین اساس در مقطع پایان جنگ، ابتکار عمل در جبهه ها به لحاظ نظامی در اختیار ارتش عراق قرار گرفته بود. ارتش ایران فقط در منطقه فکه حدود 17 هزار اسیر داد و سپاه هم فاو را از دست داد. حالا ما باید یا سرزمین های بیشتری را از دست می دادیم تا بگوییم حرف مرد یک کلام است یا با یک اقدام ابتکاری، تهاجم جدید ارتش عراق را متوقف می کردیم.
مشروح گفت‌وگو با سردار حسین علایی و پاسخ وی به برخی ابهامات و شبهات را در ادامه بخوانید:
ارتش زمان شروع جنگ کجا بود؟ ارتشی ها می گویند «اگر ما نبودیم، همان هفت روز اول آغاز جنگ، صدام پیشنهاد آتش بس را مطرح نمی کرد بلکه وسط تهران کنفرانس خبری می گذاشت»، نظر شما چیست؟
در زمانی که صدام حسین جنگ علیه ایران را شروع کرد، ارتش ایران درگیر مسائل داخلی خودش بود و بنابراین آماده مقابله با تهاجم ارتش عراق نبود و در آماده باش بسر نمی برد. با شروع جنگ، اکثر یگان های ارتش در کنار مرز نبودند. لشکرهای 16 زرهی قزوین، 21 پیاده حمزه، 77 پیاده خراسان ، 81 زرهی زاهدان و بعضی تیپ های مستقل ارتش، پس از تهاجم ارتش عراق عازم جبهه های جنگ شدند. البته بعضی گردان های لشکرهای 92 زرهی اهواز و گروه رزمی 37 شیراز و نیز لشکر 28 پیاده سنندج و بعضی از واحدهای لشکر 64 ارومیه قبل از جنگ در مقابل ارتش عراق، در پشتیبانی از پاسگاه های ژاندارمری بکار گرفته شده بودند. لشکرهای 28 و 64 هم بیشتر در کردستانات و علیه احزاب مسلح دموکرات و کومله که از سوی عراق حمایت می شدند، گسترش داشتند ولی برخی از واحدهای آنها در حوالی مرز بودند. از سوی دیگر هنوز سسیتم های ضد هوایی هاوگ کاملا فعال نشده بودند، بطوری که هواپیماهای جنگی عراق در روز 31 شهریور 1359 بدون این که آسیب جدی ببینند به بسیاری از فرودگاه های و پایگاه های هوایی ایران از جمله مهرآباد و تبریز و دزفول حمله کردند و باندهای پروازی را زدند.

دو هفته پس از آغاز جنگ نیروی زمینی ارتش موفق شد تا قرارگاه مقدم خود را در دزفول فعال نماید و هدایت واحدهای خود را بطور کامل بدست بگیرد. برخی از پاسگاه های ژاندارمری هم قبل از جنگ بدلیل حملات مرزی عراق، تخلیه شده بودند. البته تعدادی از نیروهای سپاه در برخی از این پاسگاه های خالی بویژه در خوزستان مستقر شده بودند. به هر حال واحدهای ارتش به همراه نیروهای سپاه و مردم داوطلب در برابر تهاجم گسترده و سراسری ارتش عراق تا جایی که می توانستند مقاومت کردند تا این که جبهه ها به تدریج سر و سامان گرفت.

ما در جنگ، شیوه های دفاع و جنگیدن را یاد گرفتیم. ارتش هم علاوه بر آموزش های قبلی، خیلی از حضور خود در جبهه ها مطالب جدیدی یاد گرفت و بر توانایی های خود افزود. خیلی مسائل و تاکتیک ها را قبل جنگ بلد نبودیم و در ایام جنگ از شرایط محیطی آموختیم. ارتش عراق هم علاوه بر آموزه های قبلی خود، جنگیدن را در جنگ یاد گرفت. آموزه های ارتش ایران بر اساس دکترین کشورهای غربی بود ولی ارتش عراق بر اساس آموزه های شرقی و شوروی، تاکتیک های خود را بکار می گرفت. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم بیشتر از واقعیت های عینی جبهه ها و از هر دو دکترین، می آموخت. مثلا ارتشی های ما برای دفاع، زمین را می کندند و داخل زمین می رفتند و با این روش خود را در مقابل آتش دشمن حفظ می کردند اما عراقی ها بیشتر خاکریز می زدند. ما همان ماه های اول جنگ، خاکریز زدن را از عراقی ها یاد گرفتیم و دیدیم چه کار خوبی است.