يك كارشناس روابط بين الملل : امنیت ایران و عربستان به عراق گره خورده است | آمریکا به دنبال امتیاز گرفتن از سعودیهاست
تاریخ انتشار
دوشنبه ۱۶ مهر ۱۳۹۷ ساعت ۱۱:۲۹
روابط ایران و عربستان در حال حاضر در شرایط بغرنجی به سر می برد. علیرغم تلاش تهران برای عادی سازی روابط، ریاض همچنان بر محور تنش و تشنج در منطقه پیش می رود و حضور ترامپ در دو سال اخیر باعث شده است سیاست عربستان، تهاجمی تر از گذشته پیش برود. دونالد ترامپ به صراحت به خاندان سلمان ميگويد حمايت ما از شما بهايي دارد و اگر مايل به ادامه اين حمايت سياسي، امنيتي و نظامي هستيد بايد بهاي آن را پرداخت كنيد. با اين وجود به نظر ميرسد كه هرچه سعودي تحت لواي قراردادهاي خريد تجهيزات نظامي، دلارهاي نفتي بيشتري را به مقصد واشنگتن واريز ميكند، ولع ترامپ براي بالاتر بردن قيمت بيشتر و بيشتر ميشود. موضوعی که حتی باعث موضع گیری وزیر امور خارجه ایران شد تا ظریف بار دیگر اهمیت ترتیبات جدید منطقه ای بدون حضور قدرت خارجی را یادآور شود. اما سعودی ها در حال حاضر ترامپ را فرصتی تکرار نشدنی می دانند و حاضر نیستند تنش را از روابط خود با ایران کنار بگذراند. این وضعیت تا به کجا ادامه خواهد داشت؟ دلیل اصرار سعودی ها بر تنش علیرغم ادبیات نرم ایران از کجا ناشی می شود؟ در این باره با قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه و کارشناس مسائل خاورمیانه گفت و گو کرده ایم که در ادامه میخوانید:
جناب محبعلی دلیل اصرار عربستان بر تنش با ایران علیرغم ادبیات نرم مقامات ایرانی و دعوت از سعودی برای شکل گیری ترتیبات جدید منطقه ای را چه می دانید؟
در هر منطقه ای دو کشور همسایه سعی می کنند از جنگ و تنش پرهیز کنند زیرا که همسایگان ناچار هستند با هم زندگی کنند، ولی بیشترین جنگها و درگیریها و اختلافات هم در بین همسایگان شکل می گیرد. اما موضوع ایران و عربستان تنها موضوع همسایگی نیست، ایران و عربستان دو قدرت رقیب منطقهای محسوب میشوند؛ هم در چارچوب رقابتهای جهان اسلام بین دو نحله و گرایش اسلامی (شیعی و سنی)، هم در منطقه و برخی کشورها مانند عراق که همسایه مشترک ما و عربستان است، این رقابت وجود دارد.
طبیعی است که امنیت عربستان به نوعی به امنیت عراق گره خورده،همانطور که امنیت ما به امنیت عراق گره خورده و وقتی عربستانیها احساس کنند که یک طرف دیگری که رقیب آنها به حساب میآید،در عراق نفوذ و نقش بیشتری دارد، واکنش نشان میدهند؛همینطور در خلیج فارس نیز نوعی رقابت وجود دارد. در سوریه، لبنان و یمن نیز همینطور. در دو همسایه افغانستان و پاکستان هم وضعیت مشابه است؛ دو کشور سیاستهای متفاوتی را دنبال میکنند. این سیاستها در جهتی است که پیشبرد یکی باعث تضعیف دیگری می شود.
جناب محبعلی دلیل اصرار عربستان بر تنش با ایران علیرغم ادبیات نرم مقامات ایرانی و دعوت از سعودی برای شکل گیری ترتیبات جدید منطقه ای را چه می دانید؟
در هر منطقه ای دو کشور همسایه سعی می کنند از جنگ و تنش پرهیز کنند زیرا که همسایگان ناچار هستند با هم زندگی کنند، ولی بیشترین جنگها و درگیریها و اختلافات هم در بین همسایگان شکل می گیرد. اما موضوع ایران و عربستان تنها موضوع همسایگی نیست، ایران و عربستان دو قدرت رقیب منطقهای محسوب میشوند؛ هم در چارچوب رقابتهای جهان اسلام بین دو نحله و گرایش اسلامی (شیعی و سنی)، هم در منطقه و برخی کشورها مانند عراق که همسایه مشترک ما و عربستان است، این رقابت وجود دارد.
طبیعی است که امنیت عربستان به نوعی به امنیت عراق گره خورده،همانطور که امنیت ما به امنیت عراق گره خورده و وقتی عربستانیها احساس کنند که یک طرف دیگری که رقیب آنها به حساب میآید،در عراق نفوذ و نقش بیشتری دارد، واکنش نشان میدهند؛همینطور در خلیج فارس نیز نوعی رقابت وجود دارد. در سوریه، لبنان و یمن نیز همینطور. در دو همسایه افغانستان و پاکستان هم وضعیت مشابه است؛ دو کشور سیاستهای متفاوتی را دنبال میکنند. این سیاستها در جهتی است که پیشبرد یکی باعث تضعیف دیگری می شود.