نگاهی به «زن توسعه‌یافته»
تاریخ انتشار
چهارشنبه ۲۷ آذر ۱۳۹۸ ساعت ۱۳:۵۵
به گزارش «عصر تعادل»، آتنا ناصری - نویسنده کتاب «زن توسعه‌یافته» - در نشست نقد و بررسی این کتاب که در بنیاد سلامت ابریشم برگزار شد، با انتقاد از انحصار مفهوم توسعه در اقتصاد و با بیان این‌که می‌توان بحث توسعه را در مورد زن به کار گرفت، گفت: ما باید با احترام، توسعه را از حوزه اقتصاد قرض بگیریم و در حوزه‌های تخصصی دیگر بررسی کنیم.
او با تاکید بر حفظ عزت نفس در سطح ملی، گفت: اگر واقعیت را از روبه‌رو ملاقات نکنیم، از پشت از واقعیت خنجر می‌خوریم؛ لذا باید بگوییم که ما در زمینه‌هایی حتی در حال توسعه هم نیستیم. باید از خود بپرسیم آیا مسئله ما در بحران‌های فعلی کشور فقط اقتصادی است یا نه؟
این متخصص روانشناسی سلامت با بیان این‌که در کتاب «زن توسعه‌یافته» تلاش شده است تا توسعه در درون وجود یک زن دیده شود، افزود: شاخص‌های توسعه در این کتاب در نسبت رفتار یک زن با جسم و روانش طرح شده است. از نظرگاه تخصص من یعنی روانشناسی سلامت، تعامل جسم و روان در این موضوع مورد توجه قرار می‌گیرد بنابراین این کتاب در چارچوب یک حوزه تخصصی و میان‌رشته‌ای نگاشته شده است.
تبدیل حوزه سلامت به بازار مکاره
او با بیان این‌که حوزه سلامت به بازار مکاره تبدل شده است و به دلیل اهمیتش مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد، اظهار کرد: در این کتاب، مسئله توسعه زن را از دیدگاه روانشناسی سلامت مورد بررسی قرار داده و عامدانه موانع و فاکتورهای اجتماعی را نادیده گرفته‌ایم. به عبارت دیگر به عنوان نویسنده تصمیم گرفتم زن را به تنهایی در مقابل توسعه قرار دهم و درباره موانع فردی‌ای که سد راه توسعه یافتگی زنان بوده، پژوهش کنم. به عقیده من اگر بخواهیم جامعه را از بحران نجات دهیم باید از افراد شروع کنیم.
نویسنده کتاب «زن توسعه‌یافته» در ادامه افزود: ما در این کتاب به زنان توصیه کرده‌ایم که برای کمک به توسعه پایدار به بیماری‌های جسمانی و روانشناختی خود حساس باشند، به عنوان مثال غربالگری را جدی بگیرند و عملکرد غدد را بررسی کنند، زیرا در این صورت زن به کاهش هزینه‌های سربار سلامت کمک کرده است و اگر این ماجرا را دنبال کنیم می‌بینیم که دامنه اثرات این موضوع تا کاهش بودجه وزارت بهداشت نیز کشیده می‌شود.
او در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به این‌که در این کتاب تلاش شده در کنار دقت علمی از بیان همه‌فهم و عامیانه‌ای استفاده کنند تا عموم خوانندگان از آن بهره ببرند، گفت: هم‌اکنون حیطه سلامت با مسائلی آلوده شده است که مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. ما باید اجازه دهیم متخصصین امر سلامت به مسائل مربوط به سلامت بپردازند و مراقب باشیم مسأله سلامت دستخوش تبلیغات و منافع منفعت‌طلبان نشود. در واقع باید جامعه عمومی راهکارهای مربوط به سلامت را فقط از متخصصان این امر بپذیرند.
ناصری در پاسخ به انتقادی مبنی بر نپرداختن به ابعاد اجتماعی مسائل زنان، گفت: ما گاهی یک مسئله را آن‌قدر بزرگ جلوه می‌دهیم که پاسخی برای آن پیدا نمی‌کنیم و در آخر به جایی می‌رسیم که مجبور می‌شویم بگوییم راه حلی نداریم. ما در واقع در بیشتر اوقات خودمان به بحران‌ها دامن می‌زنیم. اگر ادعا می‌کنیم که می‌خواهیم جامعه را نجات بدهیم باید رویکرد مثبتی داشته باشیم وگرنه با رویکردهای منفی فقط هزینه‌ها را زیاد کرده‌ایم. واقعیت این است که حل مسائل و بحران‌های ما مستلزم عزم فردی است. باید قبول کنیم که عضوی از جهان هستیم و فقط درباره خودمان اراده داریم و هرچقدر هم درباره سیستم‌ها اعتراض کنیم انرژی جامعه را صرف راهی کرده‌ایم که به نتیجه نمی‌رسد. بنابراین افراد در مشاغل و حوزه‌های مختلف باید توسعه را از فردیت خویش آغاز کنند.
او ادامه داد: در این کتاب من این جسارت و شجاعت را ندارم که بگویم اولین فردی هستم که در این زمینه فعالیت و تحقیق می‌کنم اما پرداختن به شاخص‌های فردی توسعه یافتگی زنان در حوزه سلامت تا به حال کمتر شایع بوده است.
این متخصص روانشناسی سلامت با بیان این‌که اقتصاد مقاومتی تعبیر دیگری از توسعه پایدار است و در سند چشم‌انداز هم به شاخص‌های جهانی سلامت اشاره شده، گفت: مخاطب من در این کتاب فرد و در واقع تک تک اندام فرد است زیرا معتقدم باید مسائلمان را آن‌قدر کوچک و مشخص کنیم تا بتوانیم برای آن علمیات داشته باشیم.
ناصری با اشاره به این‌که جهان سوم بیشتر انرژی خود را صرف حل بحران می‌کند، افزود: من سازمان‌ها را مقصر نمی‌دانم، زیرا آن‌ها خود عضوی از یک چرخه معیوب هستند. ما باید مسائل را زیرساختی ببینیم، متاسفانه در بسیاری از مسائل دچار تراژدی شده‌ایم؛ تراژدی داستان غم‌انگیزی است که مقصر مشخصی ندارد.
او در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به سوالی درباره نقش مرد در تکامل زن، گفت: باید به بضاعت هر رویکرد علمی قناعت کنیم. البته زن موجودی نیست که مجرد باشد، من در این کتاب از مادر توسعه‌یافته و خواهر توسعه‌یافته نیز سخن گفته‌ام و واضح است این‌ها در نسبت با مرد سنجیده می‌شود. فیمینیست‌هایی که ژست روشنفکری می‌گیرند موفق نمی‌شوند زن را مجرد از مرد در نظر بگیرند. همان‌طور که خداوند اراده فرموده از کنار هم قرار گرفتن زن و مرد موجود دیگری به‌وجود می‌آید.
او در ادامه با تاکید بر این‌که در این کتاب قرار است شهامت یک زن چرخه معیوب عقب‌ماندگی را قیچی کند و ما را از عقب‌ماندگی و محرومیت و فقر نجات دهد، درباره علت نپرداختن به موضوعات کلان توضیح داد: بنابر رویکرد روانشناسی سلامت، انسان موجودی است که جنبه‌های زیستی، جسمی، روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و معنوی دارد ولی ما در این قرار گذاشته‌ایم و تصمیم گرفته‌ایم که به علت محدودیت بضاعت نوشتار و برای تاکید در اهمیت صرف اراده فردی نقش موانع اجتماعی را نادیده بگیریم. این به این معنی نیست که ما از این موضوع غافل شده‌ایم بلکه به طور عامدانه آن را به مجال‌های دیگری واگذار کرده‌ایم.
ناصری همچنین با انتقاد از رویکردهای فمینیستی نسبت به زنان، ضمن اعلام خبر راه‌اندازی پویش «مراقب زنان سرزمینمان باشیم» گفت: زن موجودی است که می‌تواند خاک را مشک ختن کند. زن با آشتی با زنانگی درون خودش و به کمک صلح با مردانگی مرد بیرون می‌تواند توسعه پیدا کند.
او با تاکید بر این‌که مرد و زن باید در جهان با هم آشتی کنند، بیان کرد: فکر می‌کنم اگر صلحی عمیق میان زن و مرد رخ دهد ریشه بسیاری از جنگ‌ها برچیده می‌شود. اساسا نباید مسئله‌ای به نام زن و مرد وجود داشته باشد. هنجارها نشان می‌دهد زن و مرد همواره کنار هم هستند و این دو به گونه‌ای با هم عجین شده‌اند که نمی‌شود آن‌ها را از هم جدا کرد.
او سپس درباره رابطه رویکرد فردگرایانه توسعه‌یافتگی زنان با نهادهای قدرت در حوزه سلامت گفت: ما نمی‌توانیم نهادهای قدرت را نادیده بگیریم. من با این‌که هیچ پست و سمتی در دولت ندارم و نخواهم داشت بدون چشمداشتی در زمینه‌ها و طرح‌های تحول مختلفی همکاری کرده‌ام و معتقدم باید در تعامل با سازمان‌ها و نهادهای حوزه سلامت باشیم. ما نباید یک سازمان و یا یک مسئول خاص را سیبل کنیم، زیرا مسائل بر اثر عوامل مختلف و در طول زمان شکل گرفته‌اند و نباید و علمی نیست که انگشت اتهام را به سمت مسئولی که مدت کوتاهی است کار را در دست گرفته نشان دهیم ضمن این‌که عوامل به‌وجودآورنده مشکل متعدد هستند و با هم رابطه حلقوی دارند و این سالم نیست که روابط را خطی و تک‌عاملی تبیین کنیم.
او درباره مفید بودن این کتاب برای زنانی از طبقات محروم جامعه نیز بیان کرد: متخصصین هر حوزه باید بتوانند به زبان قابل فهم جامعه عمومی به جامعه خدمت کنند تا بتوانند مفید باشند. در این کتاب شاخص‌های جهانی سلامت و توسعه‌یافتگی به زبان ساده و قابل استفاده برای هر سطح سواد مطرح شده است. همواره پذیرای هرگونه نقدی درباب مباحث کتاب هستم و حتی حاضرم خودم هم امکان آن را فراهم کنم.
کتاب «زن توسعه‌یافته» روز جمعه (۲۹ آذرماه) در جشن شب یلدای بنیاد سلامت ابریشم رونمایی خواهد شد.
او با تاکید بر حفظ عزت نفس در سطح ملی، گفت: اگر واقعیت را از روبه‌رو ملاقات نکنیم، از پشت از واقعیت خنجر می‌خوریم؛ لذا باید بگوییم که ما در زمینه‌هایی حتی در حال توسعه هم نیستیم. باید از خود بپرسیم آیا مسئله ما در بحران‌های فعلی کشور فقط اقتصادی است یا نه؟
این متخصص روانشناسی سلامت با بیان این‌که در کتاب «زن توسعه‌یافته» تلاش شده است تا توسعه در درون وجود یک زن دیده شود، افزود: شاخص‌های توسعه در این کتاب در نسبت رفتار یک زن با جسم و روانش طرح شده است. از نظرگاه تخصص من یعنی روانشناسی سلامت، تعامل جسم و روان در این موضوع مورد توجه قرار می‌گیرد بنابراین این کتاب در چارچوب یک حوزه تخصصی و میان‌رشته‌ای نگاشته شده است.
تبدیل حوزه سلامت به بازار مکاره
او با بیان این‌که حوزه سلامت به بازار مکاره تبدل شده است و به دلیل اهمیتش مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد، اظهار کرد: در این کتاب، مسئله توسعه زن را از دیدگاه روانشناسی سلامت مورد بررسی قرار داده و عامدانه موانع و فاکتورهای اجتماعی را نادیده گرفته‌ایم. به عبارت دیگر به عنوان نویسنده تصمیم گرفتم زن را به تنهایی در مقابل توسعه قرار دهم و درباره موانع فردی‌ای که سد راه توسعه یافتگی زنان بوده، پژوهش کنم. به عقیده من اگر بخواهیم جامعه را از بحران نجات دهیم باید از افراد شروع کنیم.
نویسنده کتاب «زن توسعه‌یافته» در ادامه افزود: ما در این کتاب به زنان توصیه کرده‌ایم که برای کمک به توسعه پایدار به بیماری‌های جسمانی و روانشناختی خود حساس باشند، به عنوان مثال غربالگری را جدی بگیرند و عملکرد غدد را بررسی کنند، زیرا در این صورت زن به کاهش هزینه‌های سربار سلامت کمک کرده است و اگر این ماجرا را دنبال کنیم می‌بینیم که دامنه اثرات این موضوع تا کاهش بودجه وزارت بهداشت نیز کشیده می‌شود.
او در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به این‌که در این کتاب تلاش شده در کنار دقت علمی از بیان همه‌فهم و عامیانه‌ای استفاده کنند تا عموم خوانندگان از آن بهره ببرند، گفت: هم‌اکنون حیطه سلامت با مسائلی آلوده شده است که مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. ما باید اجازه دهیم متخصصین امر سلامت به مسائل مربوط به سلامت بپردازند و مراقب باشیم مسأله سلامت دستخوش تبلیغات و منافع منفعت‌طلبان نشود. در واقع باید جامعه عمومی راهکارهای مربوط به سلامت را فقط از متخصصان این امر بپذیرند.
ناصری در پاسخ به انتقادی مبنی بر نپرداختن به ابعاد اجتماعی مسائل زنان، گفت: ما گاهی یک مسئله را آن‌قدر بزرگ جلوه می‌دهیم که پاسخی برای آن پیدا نمی‌کنیم و در آخر به جایی می‌رسیم که مجبور می‌شویم بگوییم راه حلی نداریم. ما در واقع در بیشتر اوقات خودمان به بحران‌ها دامن می‌زنیم. اگر ادعا می‌کنیم که می‌خواهیم جامعه را نجات بدهیم باید رویکرد مثبتی داشته باشیم وگرنه با رویکردهای منفی فقط هزینه‌ها را زیاد کرده‌ایم. واقعیت این است که حل مسائل و بحران‌های ما مستلزم عزم فردی است. باید قبول کنیم که عضوی از جهان هستیم و فقط درباره خودمان اراده داریم و هرچقدر هم درباره سیستم‌ها اعتراض کنیم انرژی جامعه را صرف راهی کرده‌ایم که به نتیجه نمی‌رسد. بنابراین افراد در مشاغل و حوزه‌های مختلف باید توسعه را از فردیت خویش آغاز کنند.
او ادامه داد: در این کتاب من این جسارت و شجاعت را ندارم که بگویم اولین فردی هستم که در این زمینه فعالیت و تحقیق می‌کنم اما پرداختن به شاخص‌های فردی توسعه یافتگی زنان در حوزه سلامت تا به حال کمتر شایع بوده است.
این متخصص روانشناسی سلامت با بیان این‌که اقتصاد مقاومتی تعبیر دیگری از توسعه پایدار است و در سند چشم‌انداز هم به شاخص‌های جهانی سلامت اشاره شده، گفت: مخاطب من در این کتاب فرد و در واقع تک تک اندام فرد است زیرا معتقدم باید مسائلمان را آن‌قدر کوچک و مشخص کنیم تا بتوانیم برای آن علمیات داشته باشیم.
ناصری با اشاره به این‌که جهان سوم بیشتر انرژی خود را صرف حل بحران می‌کند، افزود: من سازمان‌ها را مقصر نمی‌دانم، زیرا آن‌ها خود عضوی از یک چرخه معیوب هستند. ما باید مسائل را زیرساختی ببینیم، متاسفانه در بسیاری از مسائل دچار تراژدی شده‌ایم؛ تراژدی داستان غم‌انگیزی است که مقصر مشخصی ندارد.
او در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به سوالی درباره نقش مرد در تکامل زن، گفت: باید به بضاعت هر رویکرد علمی قناعت کنیم. البته زن موجودی نیست که مجرد باشد، من در این کتاب از مادر توسعه‌یافته و خواهر توسعه‌یافته نیز سخن گفته‌ام و واضح است این‌ها در نسبت با مرد سنجیده می‌شود. فیمینیست‌هایی که ژست روشنفکری می‌گیرند موفق نمی‌شوند زن را مجرد از مرد در نظر بگیرند. همان‌طور که خداوند اراده فرموده از کنار هم قرار گرفتن زن و مرد موجود دیگری به‌وجود می‌آید.
او در ادامه با تاکید بر این‌که در این کتاب قرار است شهامت یک زن چرخه معیوب عقب‌ماندگی را قیچی کند و ما را از عقب‌ماندگی و محرومیت و فقر نجات دهد، درباره علت نپرداختن به موضوعات کلان توضیح داد: بنابر رویکرد روانشناسی سلامت، انسان موجودی است که جنبه‌های زیستی، جسمی، روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و معنوی دارد ولی ما در این قرار گذاشته‌ایم و تصمیم گرفته‌ایم که به علت محدودیت بضاعت نوشتار و برای تاکید در اهمیت صرف اراده فردی نقش موانع اجتماعی را نادیده بگیریم. این به این معنی نیست که ما از این موضوع غافل شده‌ایم بلکه به طور عامدانه آن را به مجال‌های دیگری واگذار کرده‌ایم.
ناصری همچنین با انتقاد از رویکردهای فمینیستی نسبت به زنان، ضمن اعلام خبر راه‌اندازی پویش «مراقب زنان سرزمینمان باشیم» گفت: زن موجودی است که می‌تواند خاک را مشک ختن کند. زن با آشتی با زنانگی درون خودش و به کمک صلح با مردانگی مرد بیرون می‌تواند توسعه پیدا کند.
او با تاکید بر این‌که مرد و زن باید در جهان با هم آشتی کنند، بیان کرد: فکر می‌کنم اگر صلحی عمیق میان زن و مرد رخ دهد ریشه بسیاری از جنگ‌ها برچیده می‌شود. اساسا نباید مسئله‌ای به نام زن و مرد وجود داشته باشد. هنجارها نشان می‌دهد زن و مرد همواره کنار هم هستند و این دو به گونه‌ای با هم عجین شده‌اند که نمی‌شود آن‌ها را از هم جدا کرد.
او سپس درباره رابطه رویکرد فردگرایانه توسعه‌یافتگی زنان با نهادهای قدرت در حوزه سلامت گفت: ما نمی‌توانیم نهادهای قدرت را نادیده بگیریم. من با این‌که هیچ پست و سمتی در دولت ندارم و نخواهم داشت بدون چشمداشتی در زمینه‌ها و طرح‌های تحول مختلفی همکاری کرده‌ام و معتقدم باید در تعامل با سازمان‌ها و نهادهای حوزه سلامت باشیم. ما نباید یک سازمان و یا یک مسئول خاص را سیبل کنیم، زیرا مسائل بر اثر عوامل مختلف و در طول زمان شکل گرفته‌اند و نباید و علمی نیست که انگشت اتهام را به سمت مسئولی که مدت کوتاهی است کار را در دست گرفته نشان دهیم ضمن این‌که عوامل به‌وجودآورنده مشکل متعدد هستند و با هم رابطه حلقوی دارند و این سالم نیست که روابط را خطی و تک‌عاملی تبیین کنیم.
او درباره مفید بودن این کتاب برای زنانی از طبقات محروم جامعه نیز بیان کرد: متخصصین هر حوزه باید بتوانند به زبان قابل فهم جامعه عمومی به جامعه خدمت کنند تا بتوانند مفید باشند. در این کتاب شاخص‌های جهانی سلامت و توسعه‌یافتگی به زبان ساده و قابل استفاده برای هر سطح سواد مطرح شده است. همواره پذیرای هرگونه نقدی درباب مباحث کتاب هستم و حتی حاضرم خودم هم امکان آن را فراهم کنم.
کتاب «زن توسعه‌یافته» روز جمعه (۲۹ آذرماه) در جشن شب یلدای بنیاد سلامت ابریشم رونمایی خواهد شد.
