به پایان رابطه ایران و اروپا نزدیک می‌شویم؟
تاریخ انتشار
شنبه ۵ آذر ۱۴۰۱ ساعت ۰۲:۱۲
قدرت‌های اروپایی که به طور سنتی از تعامل با ایران دفاع می‌کردند در حال چرخش موضعی آشکار هستند و یکی از آخرین در‌های باز تهران را به روی غرب در زمان افزایش تنش‌ها در خارج از ایران و بروز ناآرامی در داخل آن کشور می‌بندند. این چرخش موضع به دلیل عرضه پهپاد‌های ایرانی به روسیه و هم چنین ناآرامی های ایران صورت می‌گیرد. در این میان، امید برای احیای برجام تقریبا از بین رفته است.
یک دیپلمات اروپایی که نخواسته نامش فاش شود به «میدل ایست آی» گفت: «در افکار عمومی و مطبوعاتی اروپایی تاکید بر نوع برخورد با معترضان در داخل ایران است، اما زمانی که با مقام‌های دولتی اروپایی در محافل خصوصی صحبت می‌کنید علت اصلی چرخش موضع آنان تحویل پهپاد‌های ایران به روسیه بوده است». این تغییر رویکرد در اجرای سریع تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران مشهود است و اقدامی شگفت‌انگیز و غیر منتظره بوده است به خصوص برای کسانی که با رویکرد غالبا صُلب سیاستگذاری در اتحادیه اروپا آشنا هستند و تغییرات ناگهانی و شدید در آن تقریبا بی‌سابقه بوده است.
از تاریخ ۱۰ اکتبر اتحادیه اروپا سه بسته تحریمی را علیه ایران اعلام کرده که بیش از مجموع تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران در ۹ سال گذشته محسوب می‌شد. دو دور تحریم بر سر مرگ «مهسا امینی» بازداشت شده توسط پلیس گشت ارشاد و به دنبال آن به دلیل نوع برخورد با اعتراضات در ایران اعمال شد. در تاریخ ۲۰ اکتبر حدود یک ماه پس از انتشار گزارش‌ها مبنی بر متهم کردن مسکو به استقرار پهپاد‌های ایرانی در نبرد اوکراین اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را علیه ایران به دلیل ارسال پهپاد به روسیه وضع کرد.
این دیپلمات به «میدل ایست آی» می‌گوید: «اگر شما با هر دیپلمات حرفه‌ای در بروکسل صحبت کنید می‌گوید که بازگشت تحریم‌ها علیه ایران در گذشته غیرقابل تصور بود».
«الی گرانمایه» کارشناس مسائل ایران در شورای روابط خارجی اروپا به «میدل ایست آی» می‌گوید: «واضح است که ایران اساسا اشتباه محاسباتی مرتکب شده و به این نکته توجه نداشته که حمایت‌اش از روسیه در جنگ در قلب اروپا تا چه اندازه باعث مسکوت شدن روابط‌اش با دولت‌های اروپایی خواهد شد». او می‌افزاید: «بحث در مورد ایران امروز به اندازه بحث درباره ایران در ایالات متحده امریکا سمی شده است».
رویکرد نزدیکی به شرق
سرد شدن روابط ایران با اروپا در تضاد با روابط نوپای تهران با روسیه است. آن دو کشور در جنگ سوریه شریک یکدیگر بودند جایی که نیروی هوایی روسیه با نیرو‌های نیابتی زمینی ایران برای نجات دولت بشار اسد ترکیب شد. امروز تحلیلگران و دیپلمات‌ها معتقدند که روابط ایران و روسیه از یک ازدواج مصلحتی در مناطق خاص فراتر رفته و به سوی یک مشارکت ایدئولوژیک‌تر در حال حرکت است. اولین سفر ولادیمیر پوتین به خارج از روسیه پس از حمله به اوکراین به ایران بود. پوتین وعده داده است که تلاش ایران برای پیوستن به سازمان همکاری شانگ‌های یک بلوک امنیتی آسیای مرکزی را که به عنوان وزنه تعادلی برای نفوذ غرب در اوراسیا طراحی شده تسریع کند.
مقام‌های روس از جمله «نیکلای پاتروشف» دبیر شورای امنیت ملی روسیه که توسط ایالات متحده تحریم شده در جمهوری اسلامی ایران مورد استقبال قرار گرفت و سرمایه گذاران تجاری روس برای فرار از تحریم‌های غرب به ایران سفر می‌کنند.
