دیدار سناتورها و نیانیاهو در پشت درب‌های بسته

در حالی رفته رفته به پایان مدت تمدید برنامه اقدام مشترک نزدیک می شویم که دور جدید مذاکرات هسته ای یران و ۱+۵ بی نتیجه و بدون پیشرفت به پایان رسید. دور جدید گفتگوهای ایران و ۱+۵ از جمعه هفته گذشته در ژنو آغاز شد.

در این دور از گفتگوها علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه و حسین فریدون برادر رئیس جمهور و معتمد وی به این دور از گفتگوها افزوده شدند و همین مساله این مذاکرات را بسیار حساس و مهم در نظرها جلوه می داد. اما محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران پس از پایان رایزنی‌های هسته‌ای با مقامات آمریکایی در پاسخ به خبرنگاران گفت: ظرف سه روز گذشته گفتگوهای جدی، مفید و سازنده‌ای با کشورهای ١+٥، به ویژه با طرف آمریکایی که با وزرای خارجه و انرژی خود در این مذاکرات حضور یافته بود، داشتیم و تاحدودی پیشرفت در برخی مباحث صورت گرفت اما هنوز راه زیادی برای رسیدن به توافق نهایی در پیش داریم.

او گفته که «مسلما تا وقتی در مورد همه مسائل توافق صورت نگیرد در هیچ موضوعی توافق نشده است.»

دور جدید گفتگوهای ایران و ۱+۵ هفته آینده و در حاشیه اجلاس شورا حقوق بشر در ژنو برگزار می شود.

ارزیابی ها از این دور از مذاکرات حاکی از آن است که در صورت تداوم روند فعلی، حصول توافق در دسترس نیست.

یکی از گزاره های تائید این ادعا، علاوه بر سخنان ظریف، اظهارات جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس خبری خود با رسانه ها است. او اشاره به مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ گفت که شانس موفقیت این مذاکرات ۵۰ درصد است.وی همچنین به منتقدان داخلی توافق هسته‌ای در ایران اشاره کرد و گفت که یک نوع حس فوریت در خصوص مذاکرات ایران وجود دارد اما در خصوص شانس موفقیت نیز باید واقع نگر بود.

از سوی دیگر، لابی صهیونیستی نیز در تلاش است تا این مذاکرات به نتیجه نرسد. سال گذشته و در جریان توافق ژنو، آمریکا دائما با تل آویو در ارتباط بود. پس از توافق موقت اولیه، وزیر امور خارجه آمریکا برای ارائه توضیحات لازم به اسرائیل سفر کرد و مقامات این کشور را نسبت به این توافق آگاه کرد. از آن زمان تا به امروز این روند ادامه داشته است. جن ساکی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانس خبری روز دوشنبه خود نیز به این مساله اشاره کرده است. او در پاسخ به سوال خبرنگار آسوشیتدپرس درخصوص ادعاهای رسانه ای مبنی بر کاهش سطح اطلاع رسانی واشنگتن به تل آویو درباره مذاکرات هسته ای ایران گفت: «همان طور که می دانید ما هم کنگره و هم اسرائیل را در جریان (این مذاکرات) قرار داده ایم.»وی در پاسخ به این سوال که «ظاهراً اینطور نیست» گفت: «دائماً این کار را انجام می دهیم.»

اکنون لابی صهیونیست ها در آمریکا و مقامات رژیم صهیونیستی در تلاشند تا توافق احتمالی ایران و ۱+۵ را بر هم زنند.

بر همین اساس نیز سناتورهای دموکرات آمریکا ضمن دعوت از بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل برای دیدار پشت درهای بسته، هشدار داده اند که اختلافات مربوط به سخنرانی نتانیاهو در کنگره آمریکا می تواند تبدیل به یک مساله حزبی شده و تبعات ماندگاری در پی داشته باشد. ریچارد دوربین و دایان فاین اشتاین ۲ سناتور ارشد دموکرات آمریکا، با ارسال نامه ای به نتانیاهو این دعوت را ارائه کرده اند که هدف اصلی آن حفظ گفتگوی دو حزب آمریکا در کنگره با اسرائیل خواهد بود.

تصمیم نتانیاهو برای پذیرش دعوت بینر رئیس کنگره آمریکا با مخالفت هایی در داخل اسرائیل و همچنین آمریکا روبرو شده است. این اقدام نتانیاهو همچنین موجب افزایش تنش در روابط واشنگتن و تل آویو شده و کاخ سفید آن را نقض پروتکل از سوی رئیس کنگره ارزیابی کرده است.

نتانیاهو، قصد دارد در سخنرانی آتی خود در کنگره آمریکا، از مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ انتقاد کند. نتانیاهو تنها توافقی با ایران را مناسب می داند که فعالیت همه سانتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم ایران را متوقف کند.

این شرایط تصمیم گیری را برای آمریکا دشوارتر می کند چرا که بدون رضایت این رژیم، توافقی با ایران صورت نخواهد گرفت. در همین راستا موشه یعلون وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در سخنانی گفت که توافقی که هم اکنون میان ایران و ۱+۵ در حال شکل گیری است خطر بزرگی برای صلح جهان غرب بوده و تهدیدی برای امنیت اسرائیل به شمار می آید. وی افزود: ایران امروز منبع اساسی بی ثباتی در خاورمیانه است. وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در ادامه اضافه کرد: هر توافقی که میان غرب و نظام ایران بسته شود، به صورت بی رحمانه‌ای به منافع غرب و اسرائیل ضرر می زند.

صرفنظر از فشارهای صهیونیست ها بر دولت آمریکا، ایران نیز زیر بار هر توافقی نخواهد رفت. این موضوع را اخیرا مقام معظم رهبری بیان کردند و ضمن مخالفت با توافق دو مرحله ای، عدم توافق را بهتر از توافق بد دانستند. آنگونه که رسانه ها گزارش داده اند، اصلی ترین دستور کار مذاکرات اخیر ایران و ۱+۵، تعیین تکلیف پیشنهادی بوده که امریکا درباره ظرفیت غنی سازی به ایران ارائه کرده است. براساس این پیشنهاد اورانیوم ۵ درصد تولید شده در ایران به طور مستمر منتقل خواهد شد، به گونه ای که ذخیره مواد ایران هرگز بالاتر از ۵۰۰ کیلوگرم نباشد. محدودیت هایی در زمینه چیدمان آبشارها و میزان مواد ورودی به آنها به منظور محدود ماندن غنی سازی در ایران حداکثر به میزان ۶۰۰۰ سو (حدود ۷۸۰۰ ماشین) اعمال می شود؛ نظارت ها بر غنی سازی به میزانی فراتر از پروتکل الحاقی افزایش پیدا می کند و محدودیت ها به مدت ۱۵ سال باقی می ماند. جدای از این تحقیق وتوسعه به یک یا چند ماشین خاص محدود می شود.

برخی از کارشناسان صنعت هسته ای درخصوص این توافق می گویند که »با این پیشنهاد چیزی به نام برنامه غنی سازی در ایران باقی نخواهد ماند. این یک برنامه کاملا بی خاصیت است. ضمن اینکه امریکا هیچ تعهدی هم در زمینه لغو تحریم های موثر ارائه نکرده است«.

براساس این گزارش، هر چند که مباحث مطرح شده در مذاکرات ایران و ۱+۵ محرمانه است ولی برخی اظهارنظرها حکایت از درز بخشی از ااطلاعات به دست مقامات آمریکایی دارد. براساس آنچه به نظر می رسد، آمریکا در این دور از مذاکرات زمان محدودیت ها را از ۱۵ سال به ۱۰ سال کاهش داده است. همین مساله نیز انتقاد شدید سناتور باک کورکر را به دنبال داشته است.

او چارچوب زمانی ده ساله را غیرقابل قبول دانست و گفت که این زمان برای جلوگیری از برنامه های هسته ای تهران کافی نیست.آقای کورکر که در حال حاضر رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا است گفت: «اگر قرار است شما همه این کارها را بکنید و در نهایت به یک توافق ده ساله برسید، به چیزی که امید مردم بوده حتی نزدیک هم نشده اید.»

بیش از یکسال از توافق موقت ایران و ۱+۵ گذشته است و در این مدت دو طرف نتوانسته اند در یکی از موارد اصلی که به زعم دو طرف تحریم ها است، به توافقی کلی برسند. ضمن اینکه حجم و میزان غنی سازی ایران و رفع محدودیت ها همچنان از موارد اختلافی است و تیم مذاکره کننده ایرانی نمی تواند درخصوص آن مماشاتی بکند. همین مساله در کنار زیاده خواهی های طرف آمریکایی باعث شده است تا مذاکرات یک به یک بی نتیجه و با پیشرفت اندکی همراه شود.