«تهران» یک شهر بیقواره!
تاریخ انتشار
سه شنبه ۱۹ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۱۲
ولی الله شجاع پوریان در نطق پیش از دستور جلسه علنی روز سه شنبه خود با اشاره به دیدار رهبری با فعالان محیط زیست گفت: سخنان مهم مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان و دست اندرکاران محیط زیست و تاکید بر حل معضلات زیست محیطی، از جمله آلودگی هوا، پدیده ریزگردها و دست اندازی به جنگل ها و مراتع و فضاهای سبز وظیفه کارگزاران کشور را دوچندان کرده است. از این رو، اینجانب با استقبال از این سخنان، در فرصت فراهم شده، نکاتی را متذکر می شوم:
در دهه های گذشته و به ویژه در ماه های اخیر، معضل ریزگردها میهمان ناخوانده مردم نجیب مناطق جنوب و جنوب غربی کشور و در راس آنها خوزستان حماسه ساز بوده است؛ استانی که مردمانش در طول هشت سال دفاع مقدس، رنگ و بوی بمب و موشک و باروت را در آسمان شهرستان دیدند و چشیدند و در حالی که شایسته بود به پاس مقاومت و ایثارشان، زندگی بهتری به آنان هدیه شود، امروز در زیر بمباران گرد و غبار و ریزگردهای آلااینده، چشم به راه تدبیر و مساعدت مسئولان دوخته اند.
در باب ریشه یابی و آسیب شناسی ریزگردها دلایل زیادی مطرح شده که از جمله آنها اشتهای زیاد به ساخت سدها بدون اعتنا به مطالعات زیست محیطی، خشک کردن رودخانه ها و تالاب ها، استخراج غیراصولی نفت و دلایلی از این دست را می توان بیان داشت، اما فصل مشترک همه آنها، رویکرد غیرکارشناسی و بخشی نگری به مسائل ملی و عمومی است. بی هیچ تردید، اگر به پروژه های عمرانی، فنی، اقتصادی و غیره نگاهی استراتژیک، آینده نگر و اصولی نداشته باشیم، برخی اقدامات که امروز در خور دریافت مدال خدمت و افتخار هستند، به بلایی خانمان سوز و معضلی حل ناشدنی برای نسل آینده تبدیل خواهند شد.
نیک می دانیم که حل مشکل ریزگردها در استان های جنوبی کشور، نه وظیفه شهرداری است و نه وظیفه نهادهای هم تراز آن، بلکه وظیفه ملی کلیه نهادها و دستگاه های ذیربط از سازمان محیط زیست، وزارت نفت، وزارت بهداشت و دستگاه دیپلماسی گرفته تا دیگر وزارتخانه ها و مجلس شورای اسلامی است. اما در شرایط کنونی، در کنار لزوم ایفای این وظیفه، رفع یا کنترل این مشکل نیاز به تشکیل ستاد بحران و اختصاص بودجه لازم دارد. اگر به جای اقدامی عاجل برای مهار این پدیده و نجات سلامت مردم گرفتار استان های درگیر، صرفا در پی علت یابی و گاه مقصریابی باشیم، در آینده نزدیک باید جان سپردن عزیزانمان، به ویژه کودکان و سالخوردگان را نظاره کنیم، کما اینکه اکنون نیز هر روز، اخباری از این دست را می شنویم. از این رو پیشنهاد مشخص اینجانب اختصاص کمک های مالی از سوی وزارتخانه ها، نهادها و موسسات دولتی و غیردولتی، از جمله شهرداری تهران و تخصیص بودجه و ردیف مخصوص به این موضوع توسط مجلس شورای اسلامی، برای مقابله آنی و سریع با این معضل ملی است.
اما فراتر از آن، این بلیه را برای خود و همکارانم در شورای اسلامی شهر تهران و مجموعه مدیریت شهری تهران عبرت آموز می دانم تا با درس گرفتن از آن، از این پس، در برابر موضوعات شهری، رویکردی کارشناسی و علمی پیشه کنیم تا مبادا در سال های آینده، حسرت فرصت های از دست رفته را بخوریم و مصداق این شعر حافظ شیراز شویم که فرمود: در نیل غم فتاد و سپهرش به طعن گفت/ الان قد ندمت و ما تنفع الندم.
متاسفانه در سال های گذشته، شهر تهران نیز به دلایل مختلف به یک شهر بی قواره تبدیل شده و انواع معضلات زیست محیطی، ترافیکی، بهداشتی و اجتماعی آن را احاطه کرده است. فربه شدن غیراصولی و توسعه قارچ گونه جغرافیای تهران، بدون توجه به منابع انرژی، آب، حمل و نقل، هنجارهای اجتماعی و اثرات زیست محیطی آن که عمدتا ناشی از نبودن برنامه های آینده نگرانه و ضعف بدنه کارشناسی و گاه وجود مدیران ناکارآمد و ضعیف است، این شهر را آبستن رویدادهای ناگوار کرده است؛ رویدادهایی که برخی نشانه های آن آشکار شده و اگر امروز چاره ای برای پیشگیری آنها نیندیشیم، در سال های آینده مهارشان سخت و ای بسا ناممکن خواهد شد. ساخت و سازهای بی رویه و غیراصولی به ویژه در مناطق غربی و شمالی تهران، بدون توجه به تذکرات دلسوزانه کارشناسان و بی اعتنایی به اصول معماری ایرانی و اسلامی، در کنار تراکم فروشی و گاه شهرفروشی، تهران را به شهری بی روح، ناهمگون و بی دفاع در برابر آسیب ها و تهدیدها تبدیل کرده است.
اگرچه تهران، امروز با ریزگردها مواجه نیست، اما با بسیاری از مشکلات دیگر درگیر و چه بسا در آینده نیز از هجوم ریزگردها در امان نباشد و جا دارد چنین تهدیداتی از هم اکنون مورد توجه مدیریت شهری قرار گیرند. به خاطر داریم توفانی که چندی پیش در تهران رخ داد، چگونه شهر و زندگی شهروندان را با مخاطره جدی مواجه کرد و ضعف یا ناکارآمدی بسیاری از تاسیسات و تدبیرهای شهری را نمایان کرد. اما ایا پس از آن واقعه، آمادگی ما برای مقابله با چنین اموری در تهران افزایش یافته و آیا با درس گرفتن از این گونه وقایع، طرح جامعی برای مدیریت بحران ها در تهران تهیه شده است؟ آیا برای زلزله محتمل الوقوع و سایر بلاهای طبیعی تدبیری اندیشیده ایم؟ آیا پس از دیدار پیشین با مقام رهبری و استماع دغدغه های ایشان در زمینه معضلات شهر تهران، چاره ای اندیشیده شده؟ نکند پس از چهار سال ما نیز مشمول همین خطاب ها و عتاب های دو روز گذشته ایشان باشیم؟
باید بپذیریم که آینده پژوهی از رویکردهای نوین مدیریت در جوامع در حال توسعه و توسعه یافته است و ضرورت دارد ما نیز به آن توجه کنیم. مدیریت شهری تهران باید با امکانات وسیعی که در اختیار دارد و با استفاده از کارشناسان مستقل و کاردان، خطرات و معضلاتی را که پیش روی شهر تهران است، پیش بینی کرده، به نحو مقتضی در مورد آنها چاره اندیشی ند و البته وظیفه شورای شهر تهران به منظور برجسته کردن این ضرورت و تاکید بر لزوم تحقق چنین رویکردی در مدیریت شهری تهران و نظارت بر نتایج آن بر کسی پوشیده نیست.
در پایان، لازم می دانم از زحمات کارمندان خدوم، همکاران گرامی شورای اسلامی شهر تهران، و همچنین کارشناسان و مشاوران گرانقدر و اصحاب محترم رسانه در سالی که گذشت، سپاسگزاری کرده، پیشاپیش فرا رسیدن بهار و سال نو را به همگان تبریک و شادباش بگویم.
در دهه های گذشته و به ویژه در ماه های اخیر، معضل ریزگردها میهمان ناخوانده مردم نجیب مناطق جنوب و جنوب غربی کشور و در راس آنها خوزستان حماسه ساز بوده است؛ استانی که مردمانش در طول هشت سال دفاع مقدس، رنگ و بوی بمب و موشک و باروت را در آسمان شهرستان دیدند و چشیدند و در حالی که شایسته بود به پاس مقاومت و ایثارشان، زندگی بهتری به آنان هدیه شود، امروز در زیر بمباران گرد و غبار و ریزگردهای آلااینده، چشم به راه تدبیر و مساعدت مسئولان دوخته اند.
در باب ریشه یابی و آسیب شناسی ریزگردها دلایل زیادی مطرح شده که از جمله آنها اشتهای زیاد به ساخت سدها بدون اعتنا به مطالعات زیست محیطی، خشک کردن رودخانه ها و تالاب ها، استخراج غیراصولی نفت و دلایلی از این دست را می توان بیان داشت، اما فصل مشترک همه آنها، رویکرد غیرکارشناسی و بخشی نگری به مسائل ملی و عمومی است. بی هیچ تردید، اگر به پروژه های عمرانی، فنی، اقتصادی و غیره نگاهی استراتژیک، آینده نگر و اصولی نداشته باشیم، برخی اقدامات که امروز در خور دریافت مدال خدمت و افتخار هستند، به بلایی خانمان سوز و معضلی حل ناشدنی برای نسل آینده تبدیل خواهند شد.
نیک می دانیم که حل مشکل ریزگردها در استان های جنوبی کشور، نه وظیفه شهرداری است و نه وظیفه نهادهای هم تراز آن، بلکه وظیفه ملی کلیه نهادها و دستگاه های ذیربط از سازمان محیط زیست، وزارت نفت، وزارت بهداشت و دستگاه دیپلماسی گرفته تا دیگر وزارتخانه ها و مجلس شورای اسلامی است. اما در شرایط کنونی، در کنار لزوم ایفای این وظیفه، رفع یا کنترل این مشکل نیاز به تشکیل ستاد بحران و اختصاص بودجه لازم دارد. اگر به جای اقدامی عاجل برای مهار این پدیده و نجات سلامت مردم گرفتار استان های درگیر، صرفا در پی علت یابی و گاه مقصریابی باشیم، در آینده نزدیک باید جان سپردن عزیزانمان، به ویژه کودکان و سالخوردگان را نظاره کنیم، کما اینکه اکنون نیز هر روز، اخباری از این دست را می شنویم. از این رو پیشنهاد مشخص اینجانب اختصاص کمک های مالی از سوی وزارتخانه ها، نهادها و موسسات دولتی و غیردولتی، از جمله شهرداری تهران و تخصیص بودجه و ردیف مخصوص به این موضوع توسط مجلس شورای اسلامی، برای مقابله آنی و سریع با این معضل ملی است.
اما فراتر از آن، این بلیه را برای خود و همکارانم در شورای اسلامی شهر تهران و مجموعه مدیریت شهری تهران عبرت آموز می دانم تا با درس گرفتن از آن، از این پس، در برابر موضوعات شهری، رویکردی کارشناسی و علمی پیشه کنیم تا مبادا در سال های آینده، حسرت فرصت های از دست رفته را بخوریم و مصداق این شعر حافظ شیراز شویم که فرمود: در نیل غم فتاد و سپهرش به طعن گفت/ الان قد ندمت و ما تنفع الندم.
متاسفانه در سال های گذشته، شهر تهران نیز به دلایل مختلف به یک شهر بی قواره تبدیل شده و انواع معضلات زیست محیطی، ترافیکی، بهداشتی و اجتماعی آن را احاطه کرده است. فربه شدن غیراصولی و توسعه قارچ گونه جغرافیای تهران، بدون توجه به منابع انرژی، آب، حمل و نقل، هنجارهای اجتماعی و اثرات زیست محیطی آن که عمدتا ناشی از نبودن برنامه های آینده نگرانه و ضعف بدنه کارشناسی و گاه وجود مدیران ناکارآمد و ضعیف است، این شهر را آبستن رویدادهای ناگوار کرده است؛ رویدادهایی که برخی نشانه های آن آشکار شده و اگر امروز چاره ای برای پیشگیری آنها نیندیشیم، در سال های آینده مهارشان سخت و ای بسا ناممکن خواهد شد. ساخت و سازهای بی رویه و غیراصولی به ویژه در مناطق غربی و شمالی تهران، بدون توجه به تذکرات دلسوزانه کارشناسان و بی اعتنایی به اصول معماری ایرانی و اسلامی، در کنار تراکم فروشی و گاه شهرفروشی، تهران را به شهری بی روح، ناهمگون و بی دفاع در برابر آسیب ها و تهدیدها تبدیل کرده است.
اگرچه تهران، امروز با ریزگردها مواجه نیست، اما با بسیاری از مشکلات دیگر درگیر و چه بسا در آینده نیز از هجوم ریزگردها در امان نباشد و جا دارد چنین تهدیداتی از هم اکنون مورد توجه مدیریت شهری قرار گیرند. به خاطر داریم توفانی که چندی پیش در تهران رخ داد، چگونه شهر و زندگی شهروندان را با مخاطره جدی مواجه کرد و ضعف یا ناکارآمدی بسیاری از تاسیسات و تدبیرهای شهری را نمایان کرد. اما ایا پس از آن واقعه، آمادگی ما برای مقابله با چنین اموری در تهران افزایش یافته و آیا با درس گرفتن از این گونه وقایع، طرح جامعی برای مدیریت بحران ها در تهران تهیه شده است؟ آیا برای زلزله محتمل الوقوع و سایر بلاهای طبیعی تدبیری اندیشیده ایم؟ آیا پس از دیدار پیشین با مقام رهبری و استماع دغدغه های ایشان در زمینه معضلات شهر تهران، چاره ای اندیشیده شده؟ نکند پس از چهار سال ما نیز مشمول همین خطاب ها و عتاب های دو روز گذشته ایشان باشیم؟
باید بپذیریم که آینده پژوهی از رویکردهای نوین مدیریت در جوامع در حال توسعه و توسعه یافته است و ضرورت دارد ما نیز به آن توجه کنیم. مدیریت شهری تهران باید با امکانات وسیعی که در اختیار دارد و با استفاده از کارشناسان مستقل و کاردان، خطرات و معضلاتی را که پیش روی شهر تهران است، پیش بینی کرده، به نحو مقتضی در مورد آنها چاره اندیشی ند و البته وظیفه شورای شهر تهران به منظور برجسته کردن این ضرورت و تاکید بر لزوم تحقق چنین رویکردی در مدیریت شهری تهران و نظارت بر نتایج آن بر کسی پوشیده نیست.
در پایان، لازم می دانم از زحمات کارمندان خدوم، همکاران گرامی شورای اسلامی شهر تهران، و همچنین کارشناسان و مشاوران گرانقدر و اصحاب محترم رسانه در سالی که گذشت، سپاسگزاری کرده، پیشاپیش فرا رسیدن بهار و سال نو را به همگان تبریک و شادباش بگویم.
مرجع : مهر
