امنیت انرژی، نیازهای مشترک و منافع متقابل
تاریخ انتشار
سه شنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۸ ساعت ۱۷:۰۳
به گزارش «عصر تعادل»، فاطمه شریفی کارشناس سیاسی در روزنامه شرق نوشت: روابط ایران و ژاپن از دیرباز بر پایه دوستی دو ملت بنا شده و علایق و منافع مشترک، دو کشور مهم در غرب و شرق آسیا را به‌خوبی به یکدیگر پیوند داده است. ایران به‌عنوان یک منبع مهم تأمین‌کننده نفت مورد نیاز ژاپن و با موقعیت راهبردی در غرب آسیا و داشتن مزیت‌های ترانزیتی، همواره مورد توجه سیاست‌مداران ژاپن بوده است. از طرف دیگر نگاه مثبت مردم ایران به ژاپن و قابلیت‌های اقتصادی و توانایی‌های این کشور در عرصه فناوری‌های نوین، این ارزیابی را به دنبال داشته است که دو کشور می‌توانند در همه عرصه‌ها به‌ویژه اقتصادی و تجاری همکاری‌های گسترده‌تری را شکل دهند. علاوه بر روابط دوجانبه، دولت‌های ایران و ژاپن در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی هم رایزنی‌های مداوم و نزدیک داشته‌اند.
آغاز روابط رسمی دیپلماتیک ایران و ژاپن به سال 1308 خورشیدی باز‌می‌گردد و در راستای تحکیم و پیشبرد روابط دوستانه دو ملت، در سال 1318 پیمان مودت امضا شده است. هم‌زمان با پیروزی انقلاب اسلامی، ژاپن با فرستادن نماینده ویژه علاقه‌اش را به گسترشِ روابط دوستانه اعلام کرد و ایران نیز از آن استقبال کرد. در این مدت روابط جمهوری اسلامی ایران و ژاپن با وجود برخی فراز‌و‌نشیب‌ها، در سطح خوبی ادامه یافته و نفت صادراتی ایران بخش ملموسی از سبد انرژی ژاپن را تأمین کرده است. شایان ذکر است که در سال 1394 پس از امضای برجام و لغو تحریم‌ها، ژاپن با اعزام هیئت‌های مختلف اقتصادی و تجاری به کشورمان و امضای موافقت‌نامه تشویق و حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری، تلاش کرد از اجرا و تداوم برجام حمایت کند؛ اما خروج یک‌جانبه آمریکا از این توافق بین‌المللی، روابط اقتصادی دو کشور را تحت تأثیر قرار داد.
محدودیت‌های تحریمی هرچند موجب کاهش صادرات نفت ایران و توقف عملی صادرات به ژاپن شده است؛ اما شرکت‌ها و پالایشگاه‌های ژاپنی که خریدار سنتی نفت ایران بوده‌اند، همچنان تمایل دارند روابط نفتی با ایران را ادامه دهند تا خللی در تأمین انرژی مورد نیاز صنایع این کشور به وجود نیاید. با وجود این تمایل و همچنین تأکید توکیو بر اهمیت حضور شرکت‌های ژاپنی در بازار ایران، تحریم‌های غیرقانونی آمریکا موجب رفتار محتاطانه شرکت‌های بزرگ ژاپنی شده است.
آنچه در‌حال‌حاضر در روابط ایران و ژاپن پررنگ‌تر جلوه می‌کند، گسترش رایزنی‌ها و تبادل هیئت‌های عالیه در بین دو کشور در نودمین سال برقراری روابط دیپلماتیک است. سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران در خرداد سال جاری، فصل جدیدی را در روابط سیاسی و دیپلماتیک تهران- توکیو در نودمین سال روابط رقم زده و زمینه گسترش و تقویت مناسبات دو و چند‌جانبه را بیش‌از‌پیش فراهم کرد. در شش سال گذشته، آبه 9 بار در حاشیه نشست‌های بین‌المللی از‌جمله نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل با رئیس‌جمهوری کشورمان دیدار داشته و وزرای خارجه نیز بارها با یکدیگر ملاقات و رایزنی کرده‌اند که نشان از اهمیت روابط دو کشور دارد.
تمایل و اراده مقامات دو کشور برای گسترش روابط و وجود ظرفیت‌های فراوان، سرمایه بزرگی را برای تقویت هرچه بیشتر مناسبات ایران و ژاپن فراهم کرده و امید است که با استفاده مناسب از این سرمایه، همکاری‌ها به‌ویژه در حوزه انرژی، فناوری‌های نوین، محیط زیست، بهداشت و سلامت بیش‌از‌پیش در آینده شکل گیرد.
آغاز روابط رسمی دیپلماتیک ایران و ژاپن به سال 1308 خورشیدی باز‌می‌گردد و در راستای تحکیم و پیشبرد روابط دوستانه دو ملت، در سال 1318 پیمان مودت امضا شده است. هم‌زمان با پیروزی انقلاب اسلامی، ژاپن با فرستادن نماینده ویژه علاقه‌اش را به گسترشِ روابط دوستانه اعلام کرد و ایران نیز از آن استقبال کرد. در این مدت روابط جمهوری اسلامی ایران و ژاپن با وجود برخی فراز‌و‌نشیب‌ها، در سطح خوبی ادامه یافته و نفت صادراتی ایران بخش ملموسی از سبد انرژی ژاپن را تأمین کرده است. شایان ذکر است که در سال 1394 پس از امضای برجام و لغو تحریم‌ها، ژاپن با اعزام هیئت‌های مختلف اقتصادی و تجاری به کشورمان و امضای موافقت‌نامه تشویق و حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری، تلاش کرد از اجرا و تداوم برجام حمایت کند؛ اما خروج یک‌جانبه آمریکا از این توافق بین‌المللی، روابط اقتصادی دو کشور را تحت تأثیر قرار داد.
محدودیت‌های تحریمی هرچند موجب کاهش صادرات نفت ایران و توقف عملی صادرات به ژاپن شده است؛ اما شرکت‌ها و پالایشگاه‌های ژاپنی که خریدار سنتی نفت ایران بوده‌اند، همچنان تمایل دارند روابط نفتی با ایران را ادامه دهند تا خللی در تأمین انرژی مورد نیاز صنایع این کشور به وجود نیاید. با وجود این تمایل و همچنین تأکید توکیو بر اهمیت حضور شرکت‌های ژاپنی در بازار ایران، تحریم‌های غیرقانونی آمریکا موجب رفتار محتاطانه شرکت‌های بزرگ ژاپنی شده است.
آنچه در‌حال‌حاضر در روابط ایران و ژاپن پررنگ‌تر جلوه می‌کند، گسترش رایزنی‌ها و تبادل هیئت‌های عالیه در بین دو کشور در نودمین سال برقراری روابط دیپلماتیک است. سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران در خرداد سال جاری، فصل جدیدی را در روابط سیاسی و دیپلماتیک تهران- توکیو در نودمین سال روابط رقم زده و زمینه گسترش و تقویت مناسبات دو و چند‌جانبه را بیش‌از‌پیش فراهم کرد. در شش سال گذشته، آبه 9 بار در حاشیه نشست‌های بین‌المللی از‌جمله نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل با رئیس‌جمهوری کشورمان دیدار داشته و وزرای خارجه نیز بارها با یکدیگر ملاقات و رایزنی کرده‌اند که نشان از اهمیت روابط دو کشور دارد.
تمایل و اراده مقامات دو کشور برای گسترش روابط و وجود ظرفیت‌های فراوان، سرمایه بزرگی را برای تقویت هرچه بیشتر مناسبات ایران و ژاپن فراهم کرده و امید است که با استفاده مناسب از این سرمایه، همکاری‌ها به‌ویژه در حوزه انرژی، فناوری‌های نوین، محیط زیست، بهداشت و سلامت بیش‌از‌پیش در آینده شکل گیرد.
مرجع : روزنامه شرق
