اختصاصی؛
جدا شدن بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر / اقدامی که زودتر از این‌ها باید صورت می‌گرفت
نرگس خرقانی
تاریخ انتشار
يکشنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۱۶:۲۲
یکی از نکاتی که در جشنواره فیلم فجر امسال قابل توجه و البته قابل بررسی است، بومی شدن این جشنواره به طور کامل در این دوره است.
در واقع یکی از مهمترین انتقادهایی که در سال‌های گذشته همواره در خصوص جشنواره فیلم فجر مطرح می‌شد، بخش بین الملل این جشنواره بود. بخشی خنثی که در مقایسه با بخش سینمای ایران هیچ حرفی برای گفتن نداشت.
با توجه به بازخورد نه چندان مثبت بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر طی سال های گذشته و در حاشیه بودن این بخش، بالاخره مسولان جشنواره فیلم فجر به این نتیجه رسیدند که این بخش را جدا از سینمای ایران برگزار کنند و طبق شنیده ها قرار است، بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر در سال آینده برگزار شود.
این اقدام مسولان جشنواره فیلم فجر از جمله اقدامات مثبت این دوره به شمار می رود و می تواند بازخورد مناسب تری هم برای سینمای ایران و هم برای بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر داشته باشد.
مسائل و مشکلات فراوانی در دوره های قبل وجود داشت که بر بخش بین الملل جشنواره سایه افکنده بود و مانع از برگزاری این بخش به شکلی درست و در خورشان یک جشنواره بین المللی شده بود. از جمله آن می توان به هم زمان شدن جشنواره فیلم فجر با جشنواره فیلم برلین اشاره کرد.
با توجه به اینکه جشنواره برلین به عنوان یک جشنواره درجه الف و مهم همواره در دنیا مطرح است، برگزاری هر جشنواره ای با برلین، آن جشنواره را در سایه قرار می‌دهد و این مشکلی بود که طی سال‌های گذشته، جشنواره فجر همواره با آن دست به گریبان بود.
بنابراین طی چند سال اخیر، تنها بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر چند روز اول برگزار می شد و اختتامیه آن هم به تبع این اتفاق زودتر برگزار می شد تا در ظاهر با جشنواره برلین تداخل نداشته باشد. اما باز هم این تمهیدات کافی نبود.
مشکل دیگر بخش بین الملل جشنواره فجر در سال‌های گذشته، عدم دیده شدن فیلم‌های این بخش توسط منتقدان و مخاطبان ایرانی بود.
بدون هیچ تعارفی باید این واقعیت را پذیرفت که جشنواره فیلم فجر بیشتر ویترینی است برای فیلم های ایرانی و دیده شدن این فیلم ها و اکثر مخاطبان این جشنواره نیز ترجیح می دهند که فیلم های ایرانی را ببینند. اکثر قریب به اتفاق رسانه ها و منتقدان هم تنها به بخش فیلم های ایرانی می پرداختند و کمتر بخش بین الملل را پوشش می دادند.
این مشکل تا به آنجا پیش رفت که از سال ۱۳۸۶ و از دوره بیست و هفتم به بعد در سینمای رسانه ها هیچ فیلم خارجی به نمایش در نیامد و عملا مسئولان برگزاری جشنواره فیلم فجر هم شرایطی را فراهم کردند که منتقدان و روزنامه نگاران سینمایی موفق به تماشای فیلم های خارجی نشوند!
با این اوصاف وجود این بخش در جشنواره و ندیده شدنش در چند روز اول جشنواره اما و اگرهای زیادی را ایجاد کرد، که اصلا چرا جشنواره فیلم فجر باید بین المللی باشد؟!
از مسائل دیگری که به بین المللی بودن این جشنواره صدمه زده بود، عدم حضور مهمانان خارجی در هنگام نمایش فیلم ها بود. فیلم‌های خارجی بدون نشست خبری و بدون حضور عوامل سازنده در سالن های سینما به نمایش در می آمد. در مراسم اختتامیه بخش بین الملل هم اگر جایزه‌ای به فیلمسازان و یا بازیگران خارجی تعلق می گرفت، توسط نماینده سفارت دریافت و برای این فیلمسازان ارسال می‌شد.
وجود یک سری محدودیت های فرهنگی نیز باعث شده بود که برخی از فیلم ها امکان حضور در جشنواره فیلم فجر را نداشته باشند و یا اینکه همراه با سانسور به نمایش در آیند که این مورد دوم در تاریخ برگزاری جشنواره های بین المللی در جهان بی سابقه است!
همه این مسائل دست به دست هم داد تا روز به روز بر مخالفان بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر افزوده شود و بسیاری از منتقدان ضرورتی برای وجود بخش بین الملل جشنواره فجر نبینند و حتی وجود واژه بین المللی در کنار این جشنواره را شبیه به یک جوک بدانند.
با تمامی این اوصاف می توان نتیجه گرفت یکی از مثبت ترین و درست ترین کارهایی که مسئولان برگزاری جشنواره فجر در دوره سی و سوم انجام دادند، حذف بخش بین الملل از جشنواره بود.
اما سوالی که در پی این حذف مطرح می شود این است که آینده بخش بین الملل و برگزاری اش در زمانی دیگر چگونه خواهد بود.
همانطور که در بالا ذکر شد، شنیده ها حاکی از آن است که بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر قرار است در زمانی مجزا از بخش سینمای ایران برگزار شود. باید دید که مسولان که در این مورد آسیب شناسی های لازم را انجام داده و تصمیم درستی هم گرفته برای برگزاری درست بخش بین المللی چه تمهیداتی را اندیشیده اند.
از انتخاب زمان مناسب گرفته تا سیاست گذاری‌های لازم برای انتخاب فیلم‌های خارجی در بخش مسابقه و البته ایجاد شرایطی برای دیده شدن بهتر فیلم‌ها توسط رسانه‌ها و منتقدین سینما، تا این بخش درست و به جا در رسانه ها انعکاس یابد و مورد بررسی قرار گیرد.
باید دید که مسولان برگزاری جشنواره فیلم فجر، با توجه به اتخاذ این تصمیم شجاعانه و درست آیا در هنگام برگزاری بخش بین‌الملل نیز همین گونه برخورد خواهند کرد و آیا بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر آنقدر اعتبار خواهد یافت که حداقل در منطقه خاورمیانه به عنوان یک جشنواره مهم و تاثیر گذار مطرح باشد؟
ظهور تعداد زیادی جشنواره بین المللی فیلم در کشورهای منطقه، که روز به روز هم در حال پیشرفت هستند، آن هم کشورهایی که عملا سینما ندارند، بیش از پیش توجه به بخش بین الملل جشنواره فجر را اهمیت می بخشد و باید دید که در راستای این موضوع مهم و تاثیرگذار در سینمای ایران مسولان سینمایی چه عملکردی خواهند داشت؟ و تا چه بخش بین الملل می تواند به اعتبار و دیده شدن سینمای ایران در جهان کمک کند؟
در واقع یکی از مهمترین انتقادهایی که در سال‌های گذشته همواره در خصوص جشنواره فیلم فجر مطرح می‌شد، بخش بین الملل این جشنواره بود. بخشی خنثی که در مقایسه با بخش سینمای ایران هیچ حرفی برای گفتن نداشت.
با توجه به بازخورد نه چندان مثبت بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر طی سال های گذشته و در حاشیه بودن این بخش، بالاخره مسولان جشنواره فیلم فجر به این نتیجه رسیدند که این بخش را جدا از سینمای ایران برگزار کنند و طبق شنیده ها قرار است، بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر در سال آینده برگزار شود.
این اقدام مسولان جشنواره فیلم فجر از جمله اقدامات مثبت این دوره به شمار می رود و می تواند بازخورد مناسب تری هم برای سینمای ایران و هم برای بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر داشته باشد.
مسائل و مشکلات فراوانی در دوره های قبل وجود داشت که بر بخش بین الملل جشنواره سایه افکنده بود و مانع از برگزاری این بخش به شکلی درست و در خورشان یک جشنواره بین المللی شده بود. از جمله آن می توان به هم زمان شدن جشنواره فیلم فجر با جشنواره فیلم برلین اشاره کرد.
با توجه به اینکه جشنواره برلین به عنوان یک جشنواره درجه الف و مهم همواره در دنیا مطرح است، برگزاری هر جشنواره ای با برلین، آن جشنواره را در سایه قرار می‌دهد و این مشکلی بود که طی سال‌های گذشته، جشنواره فجر همواره با آن دست به گریبان بود.
بنابراین طی چند سال اخیر، تنها بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر چند روز اول برگزار می شد و اختتامیه آن هم به تبع این اتفاق زودتر برگزار می شد تا در ظاهر با جشنواره برلین تداخل نداشته باشد. اما باز هم این تمهیدات کافی نبود.
مشکل دیگر بخش بین الملل جشنواره فجر در سال‌های گذشته، عدم دیده شدن فیلم‌های این بخش توسط منتقدان و مخاطبان ایرانی بود.
بدون هیچ تعارفی باید این واقعیت را پذیرفت که جشنواره فیلم فجر بیشتر ویترینی است برای فیلم های ایرانی و دیده شدن این فیلم ها و اکثر مخاطبان این جشنواره نیز ترجیح می دهند که فیلم های ایرانی را ببینند. اکثر قریب به اتفاق رسانه ها و منتقدان هم تنها به بخش فیلم های ایرانی می پرداختند و کمتر بخش بین الملل را پوشش می دادند.
این مشکل تا به آنجا پیش رفت که از سال ۱۳۸۶ و از دوره بیست و هفتم به بعد در سینمای رسانه ها هیچ فیلم خارجی به نمایش در نیامد و عملا مسئولان برگزاری جشنواره فیلم فجر هم شرایطی را فراهم کردند که منتقدان و روزنامه نگاران سینمایی موفق به تماشای فیلم های خارجی نشوند!
با این اوصاف وجود این بخش در جشنواره و ندیده شدنش در چند روز اول جشنواره اما و اگرهای زیادی را ایجاد کرد، که اصلا چرا جشنواره فیلم فجر باید بین المللی باشد؟!
از مسائل دیگری که به بین المللی بودن این جشنواره صدمه زده بود، عدم حضور مهمانان خارجی در هنگام نمایش فیلم ها بود. فیلم‌های خارجی بدون نشست خبری و بدون حضور عوامل سازنده در سالن های سینما به نمایش در می آمد. در مراسم اختتامیه بخش بین الملل هم اگر جایزه‌ای به فیلمسازان و یا بازیگران خارجی تعلق می گرفت، توسط نماینده سفارت دریافت و برای این فیلمسازان ارسال می‌شد.
وجود یک سری محدودیت های فرهنگی نیز باعث شده بود که برخی از فیلم ها امکان حضور در جشنواره فیلم فجر را نداشته باشند و یا اینکه همراه با سانسور به نمایش در آیند که این مورد دوم در تاریخ برگزاری جشنواره های بین المللی در جهان بی سابقه است!
همه این مسائل دست به دست هم داد تا روز به روز بر مخالفان بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر افزوده شود و بسیاری از منتقدان ضرورتی برای وجود بخش بین الملل جشنواره فجر نبینند و حتی وجود واژه بین المللی در کنار این جشنواره را شبیه به یک جوک بدانند.
با تمامی این اوصاف می توان نتیجه گرفت یکی از مثبت ترین و درست ترین کارهایی که مسئولان برگزاری جشنواره فجر در دوره سی و سوم انجام دادند، حذف بخش بین الملل از جشنواره بود.
اما سوالی که در پی این حذف مطرح می شود این است که آینده بخش بین الملل و برگزاری اش در زمانی دیگر چگونه خواهد بود.
همانطور که در بالا ذکر شد، شنیده ها حاکی از آن است که بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر قرار است در زمانی مجزا از بخش سینمای ایران برگزار شود. باید دید که مسولان که در این مورد آسیب شناسی های لازم را انجام داده و تصمیم درستی هم گرفته برای برگزاری درست بخش بین المللی چه تمهیداتی را اندیشیده اند.
از انتخاب زمان مناسب گرفته تا سیاست گذاری‌های لازم برای انتخاب فیلم‌های خارجی در بخش مسابقه و البته ایجاد شرایطی برای دیده شدن بهتر فیلم‌ها توسط رسانه‌ها و منتقدین سینما، تا این بخش درست و به جا در رسانه ها انعکاس یابد و مورد بررسی قرار گیرد.
باید دید که مسولان برگزاری جشنواره فیلم فجر، با توجه به اتخاذ این تصمیم شجاعانه و درست آیا در هنگام برگزاری بخش بین‌الملل نیز همین گونه برخورد خواهند کرد و آیا بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر آنقدر اعتبار خواهد یافت که حداقل در منطقه خاورمیانه به عنوان یک جشنواره مهم و تاثیر گذار مطرح باشد؟
ظهور تعداد زیادی جشنواره بین المللی فیلم در کشورهای منطقه، که روز به روز هم در حال پیشرفت هستند، آن هم کشورهایی که عملا سینما ندارند، بیش از پیش توجه به بخش بین الملل جشنواره فجر را اهمیت می بخشد و باید دید که در راستای این موضوع مهم و تاثیرگذار در سینمای ایران مسولان سینمایی چه عملکردی خواهند داشت؟ و تا چه بخش بین الملل می تواند به اعتبار و دیده شدن سینمای ایران در جهان کمک کند؟
