سخنی با مخالفان توافق هسته‌ای
تاریخ انتشار
شنبه ۱۹ ارديبهشت ۱۳۹۴ ساعت ۱۳:۰۱
روی سخن این مطلب، نه با منتقدان توافق در یکی از دو طرف ایران و آمریکا بلکه با مخالفان توافق هسته‌ای در هردو طرف و احیانأ آنهایی است که مخالفت خود را در لفافه انتقاد می‌پوشانند و البته برخی تندروهای معدود از هر دو طرف ابایی از مخالفت آشکار با هرگونه مذاکره و توافق ندارند.
مخالفان توافق (نه منتقدان) در ایران دنبال چه چیزی هستند، غافل از این که راه‌کاری که ارائه می‌دهند نه سر از توافق که سر از عدم توافق برمی‌آورد. آنها که به دستگاه دیپلماسی القاء می‌کنند که باید هر چه که داریم را حفظ نماییم. البته که حفظ تمام دستاوردها چیزی نیست که هیچ انسان و دولت عاقلی بدش بیاید. ولی آیا می‌توان در مذاکره همه آن چه را که می‌خواهیم، بدست آوریم. پس اگر قرار است هر‌چه که داریم بدست بیاوریم آن همه قدرت‌های بزرگ در طول ۱۲ سال برای چه مذاکره کرده‌اند. نتیجه تأکید بر حفظ تمام دستاوردها، در واقع از دست‌دادن همه دستاوردهاست. آنها آیا نمی‌دانند که اگر برتمام آنچه که بخواهیم حفظ کنیم، به‌وضوح ممکن است به نتیجه‌ای بیانجامد که ممکن است باخت- باخت باشد. بنا به بیان مورگنتا پدر رئالیسم کلاسیک موفقیت دیپلماسی تابع این قواعد است:
۱- دیپلماسی باید عاری از روح چنگاوری باشد.
۲- اهداف سیاست خارجی باید بر مبنای منافع ملی باشد.
۳- دیپلماسی باید از نقطه نظر سایر دولتها نیز به صحنه سیاسی بنگرد یعنی حدود امنیت ملی طرف مقابل را نیز به رسمیت بشناسد.
۴- دولتها باید آماده مصالحه در مورد موضوعاتی که برایشان حیاتی نیست، باشند.
این دانشمند روابط بین‌الملل در مورد مصالحه می‌گوید که یکی از پنچ شرط مصالحه این است که از حقوق بی‌ارزش به‌خاطر جوهره امتیاز واقعی صرف‌نظر کنید.
در آمریکا نیز تندروها و مخالفان که مخالف هرگونه توافق هستند، پس احتمالأ به دنبال چه چیزی هستند. احتمالأ آنها نیز می‌دانند که برای رسیدن به تمام آنچه که می‌خواهند نتیجه‌ای جز شکست در پی نخواهد داشت. احتمالأ آنها که از هر راهی می‌خواهند که مذاکره را به شکست بکشانند - مثل همانهایی که در سنای آمریکا هفته‌هاست که اصلاحیه‌هایی به طرح نظارت بر توافق هسته‌ای افزوده‌اند که در عمل مذاکره را به شکست می‌کشاند-، دنبال جنگ هستند. ولی غافل هستند که جنگ تأمین‌کننده منافع هیچ یک از طرف‌ها نیست. به هرحال یک توافق خوب که بتواند دردهای دو طرف را تا اندازه‌ای الام بخشد و گامی بسوی صلح باشد، بهتر از عدم توافقی است که احتمالأ نتیجه‌اش جنگ است. در شرایطی که منطقه تمام و حداکثر انرژی منازعه خود را بیرون داده و ملغمه‌ای از رقابت‌های فرقه‌ای در سیاست خارجی کشورها، جنگ‌های نیابتی، گروههای تروریستی، فروپاشی دولتها حاصل شده، نرسیدن به توافق که ممکن است به جنگ منجر گردد، همه چیز را ممکن است در آستانه انفجار قرار دهد و نتایج غیر‌قابل پیش‌بینی و خطری که دور از تصور است را به ارمغان آورد. پس باید به مخالفان و جنگ‌طلبان از هر دوسو این شعر مولانا را یادآور شد که:
اگر مر تورا صلح، آهنگ نیست مرا با تو ای جان سر جنگ نیست
تو آیی به جنگ و روم من به صلح خدای جهان را جهان تنگ نیست
جهانیست جنگ و جهانیست صلح جهان معانی به فرسنگ نیست
• شهروز ابراهیمی - استادیار روابط بین الملل دانشگاه اصفهان
مخالفان توافق (نه منتقدان) در ایران دنبال چه چیزی هستند، غافل از این که راه‌کاری که ارائه می‌دهند نه سر از توافق که سر از عدم توافق برمی‌آورد. آنها که به دستگاه دیپلماسی القاء می‌کنند که باید هر چه که داریم را حفظ نماییم. البته که حفظ تمام دستاوردها چیزی نیست که هیچ انسان و دولت عاقلی بدش بیاید. ولی آیا می‌توان در مذاکره همه آن چه را که می‌خواهیم، بدست آوریم. پس اگر قرار است هر‌چه که داریم بدست بیاوریم آن همه قدرت‌های بزرگ در طول ۱۲ سال برای چه مذاکره کرده‌اند. نتیجه تأکید بر حفظ تمام دستاوردها، در واقع از دست‌دادن همه دستاوردهاست. آنها آیا نمی‌دانند که اگر برتمام آنچه که بخواهیم حفظ کنیم، به‌وضوح ممکن است به نتیجه‌ای بیانجامد که ممکن است باخت- باخت باشد. بنا به بیان مورگنتا پدر رئالیسم کلاسیک موفقیت دیپلماسی تابع این قواعد است:
۱- دیپلماسی باید عاری از روح چنگاوری باشد.
۲- اهداف سیاست خارجی باید بر مبنای منافع ملی باشد.
۳- دیپلماسی باید از نقطه نظر سایر دولتها نیز به صحنه سیاسی بنگرد یعنی حدود امنیت ملی طرف مقابل را نیز به رسمیت بشناسد.
۴- دولتها باید آماده مصالحه در مورد موضوعاتی که برایشان حیاتی نیست، باشند.
این دانشمند روابط بین‌الملل در مورد مصالحه می‌گوید که یکی از پنچ شرط مصالحه این است که از حقوق بی‌ارزش به‌خاطر جوهره امتیاز واقعی صرف‌نظر کنید.
در آمریکا نیز تندروها و مخالفان که مخالف هرگونه توافق هستند، پس احتمالأ به دنبال چه چیزی هستند. احتمالأ آنها نیز می‌دانند که برای رسیدن به تمام آنچه که می‌خواهند نتیجه‌ای جز شکست در پی نخواهد داشت. احتمالأ آنها که از هر راهی می‌خواهند که مذاکره را به شکست بکشانند - مثل همانهایی که در سنای آمریکا هفته‌هاست که اصلاحیه‌هایی به طرح نظارت بر توافق هسته‌ای افزوده‌اند که در عمل مذاکره را به شکست می‌کشاند-، دنبال جنگ هستند. ولی غافل هستند که جنگ تأمین‌کننده منافع هیچ یک از طرف‌ها نیست. به هرحال یک توافق خوب که بتواند دردهای دو طرف را تا اندازه‌ای الام بخشد و گامی بسوی صلح باشد، بهتر از عدم توافقی است که احتمالأ نتیجه‌اش جنگ است. در شرایطی که منطقه تمام و حداکثر انرژی منازعه خود را بیرون داده و ملغمه‌ای از رقابت‌های فرقه‌ای در سیاست خارجی کشورها، جنگ‌های نیابتی، گروههای تروریستی، فروپاشی دولتها حاصل شده، نرسیدن به توافق که ممکن است به جنگ منجر گردد، همه چیز را ممکن است در آستانه انفجار قرار دهد و نتایج غیر‌قابل پیش‌بینی و خطری که دور از تصور است را به ارمغان آورد. پس باید به مخالفان و جنگ‌طلبان از هر دوسو این شعر مولانا را یادآور شد که:
اگر مر تورا صلح، آهنگ نیست مرا با تو ای جان سر جنگ نیست
تو آیی به جنگ و روم من به صلح خدای جهان را جهان تنگ نیست
جهانیست جنگ و جهانیست صلح جهان معانی به فرسنگ نیست
• شهروز ابراهیمی - استادیار روابط بین الملل دانشگاه اصفهان
مرجع : آفتاب
