حذف ایران از منطقه؟!
تاریخ انتشار
يکشنبه ۴ دی ۱۴۰۱ ساعت ۰۸:۱۲
پایان اجلاس هفته گذشته کنفرانس بغداد ۲ در اردن، یک غافلگیری تازه برای ایران داشت. امانوئل مکرون، رییسجمهور فرانسه در مسیر بازگشت از این کنفرانس، در مصاحبهای که با روزنامه النهار داشت، از پروژه منطقهای با پشتیبانی فرانسه پرده برداشت که به صورت خلاصه به معنای حذف ایران از معادلات منطقهای است.
رییسجمهور فرانسه مصاحبه خود را با این جمله آغاز میکند: «متقاعد شدهام که نمیتوانیم برای مشکلات لبنان، عراق و سوریه راهحلی پیدا کنیم مگر در چارچوب کاهش نفوذ منطقهای ایران.». او همچنین از برگزاری یک نشست در حاشیه کنفرانس بدون حضور مقامهای ایران و ترکیه خبر داده است که در آن در مورد پروژههای انتقال گاز، آب و برق به عراق برای کاهش وابستگی بغداد به تهران گفتگو شده است.
البته این تنها اظهارنظر مکرون در مورد ایران بعد از کنفرانس نبود، خبرنگار خبرگزاری فرانسه به نقل از مکرون نوشته است «از ابتدا باور داشتم که مسائل لبنان، سوریه و فراتر از آن تنها در چارچوب گفتوگویی که ایران در آن حضور داشتهباشد، قابل حل است.» اظهارات اخیر امانوئل مکرون، یک نقطهعطف تازه در رویکرد منطقهای دولتهای غربی محسوب میشود.
دولتهای غربی تا پیش از این اصرار داشتند که بحرانهای منطقه در غالب مشارکت منطقهای و میانجیگری دولتهای غربی میان ایران و کشورهای منطقه حلوفصل شود، حالا به نظر میرسد که به جای تشویق برای گفتگو به سمت گامهای عملی روی آوردهاند تا نقش ایران را در معادلات منطقهای از گذشته کمرنگتر کنند.
صباح زنگنه، نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی معتقد است که این نوع موضعگیریها تا حدی به دلیل ضعف عملکرد دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مجال ظهور و بروز پیدا کرده است.
زنگنه میگوید: «توان دیپلماسی کشورمان مقداری ضعیفتر از گذشته شده است و از فرصتها نتوانستهایم به خوبی استفاده کنیم تا شبکهای از ارتباطهای منطقهای و بینالمللی فراهم کنیم. زندگی امروز زندگی ارتباطات و همکاری جمعی است و از کار انفرادی یا کار محدود کمتر نتیجه گرفته میشود. وقتی ما نتوانیم از ظرفیتهای دیپلماسی اقتصادی، دیپلماسی رسانهای و دیپلماسی اجتماعی بهره بگیریم فرصت برای افرادی مانند آقای مکرون فراهم میشود تا از این خلأ بهره بگیرد و به اظهارات نسنجیده بپردازد.»
وی معتقد است: «کشوری که میتواند کاری انجام دهد و توسعه عراق را یک قدم جلو ببرد، چنین اظهاراتی نمیکند و البته سیاستهای اقتصادی و دیپلماسی اقتصادی ما در مورد عراق همچنان نارسا و ناکافی است.»
زنگنه اظهارات مکرون را غیرقابل قبول میداند و میگوید: «دوران رهبران بزرگ متاسفانه هم در منطقه و هم در اروپا سپری شده است. رهبرانی در جهان حکومت میکنند و در مسائل مختلف منطقهای و بینالمللی اظهارنظر میکنند که از اداره منسجم کشور خودشان هم عاجزند یا با مشکلات فراوانی دست به گریبانند. یکی از همین رهبران امانوئل مکرون است. آقای مکرون تصور میکند که در منطقه خاورمیانه دوران حکومت فرانسه بر بخشی از این منطقه تداوم دارد و به بازگشت قدرت سابق خودش در منطقه میاندیشد. این تفکرات از سوی یک رهبر کشور با سابقه تمدنی چند قرنی، سخن بسیار غیرقابل انتظار بود.»