گفتگوی اختصاصی «تعادل»؛
مد و مدگرایی آرامش روحی و روانی میآورد
تاریخ انتشار
دوشنبه ۲۵ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۱۷:۱۵
استاد قرائی مقدم در مصاحبه ی خود با خبرنگار «تعادل» درباره تأثیرپذیری جامعه با رویکرد مد و پوشش گفت: مد و یا همان نو پذیری که انسان در طول تاریخ از آن استفاده کرده، باعث رونق و توسعه جوامع از قبایل ابتدایی تا امروز شده است. نوگرایی، نو پذیری، نوجویی و بهاصطلاح مد و مدگرایی موجب رونق توسعه اقتصادی و فرهنگی میشود و بهتبع آن آرامش و سلامت روحی و روانی میآورد و رضایت سیاسی به همراه دارد.
وی در ادامه بیان کرد: مد در جوامع نهتنها بد نیست بلکه سبب میشود اقتصاد کشور شکوفا شود. با رواج و تولید در چرخه مد کارگر بیکار جذب بازار کار میشود و وقتی کارگری بیکار نباشد انواع آسیبهای اجتماعی کاهش مییابد، جرم و بزهکاری کم میشود، میزان ازدواج افزایش و طلاق کاهش مییابد، افراد به آرامش روحی و روانی میرسند و شادی و نشاط از طریق لباس به جامعه منتقل میشود.
دکتر قرائی مقدم درباره تفاوت مد تحمیلی و خودجوش عنوان کرد: اینکه ما این مد و الگو را از درون کشور میگیریم یا نه مسئله بسیار مهمی است. مد باید بنا بر ارزشها و هنجارهای ملی اسلامی و ایرانی، همراه با تولیدات داخلی باشد در این صورت بزه کم میشود و شادی به اقتصاد و جامعه خواهد آمد؛ یعنی اگر مد متکی بر تولیدات داخلی و در راستای حمایت از سرمایه و تولید ملی باشد باعث خوشحالی و پیشرفت کشور خواهد بود و این مد خودجوش است، اما وقتی مد یا پوشش و لباسی را از غرب یا از چین و ترکیه وارد میکنیم این مد تحمیلی است و ضرر به همراه خواهد داشت و عوارض سوئی برای کشور در بردارد؛ زیرا پول و درآمد کشور را از این طریق روانه کشورهای دیگر میکنیم و این درد بزرگ جامعه ما است.
قرائی مقدم در تعریف جامع از مد افزود: ما اگر طبق فرمایش مقام معظم رهبری درباره حمایت از تولید ملی و اقتصاد مقاومتی عمل کنیم، یعنی از مد و پوششی حمایت کنیم که مبتنی بر تولیدات ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی باشد حساس باشیم و اشخاص هم بهجای لباس وارداتی به خرید چندین دست لباس از تولید ملی اقدام کنند تا از تولیدکننده داخلی حمایت شود، دلیلی میشود تا به شکوفایی برسیم؛ نه اینکه کارخانه پارچهبافی در کشور بیکار بماند و ما برویم از ترکیه پارچه و یا اجناس دیگر را وارد کنیم و این واردات مشکل بزرگی است.
این جامعهشناس در ادامه گفت: مد، اصل و بنا است و با توجه به اینکه امروزه اقتصاد سرمایهداری اصول بر مد متکی است. مد ازلحاظ آماری یعنی آن متغیری که بهاصطلاح در جدول توزیع پار اوانی، بیشترین توزیع را دارد. مد ازنظر اجتماعی بهصورت ساده یعنی خرید یک لباس یا مبل جدید و یا هر وسیله دیگر که بهتازگی وارد بازار شده است. تأکید میکنم که امواج مد مانند رسانهها باید از ابزار و وسایلی حمایت کنند که از درون جامعه نشایت گرفته باشد تا جوان بتوانند باکار و خرید در این زمینه به تولید داخلی کمک کند.
استاد دانشگاه خوارزمی در پاسخ به این سؤال که مد تا چه حد با بطن اجتماع درگیر است و آیا ضرورتی برای بروز آن است، اظهار کرد: مد بهصورت کلی بر اساس مسائل جامعهشناسی بهخصوص جامعهشناسی اقتصادی بسیار برای اجتماع لازم است و موجب تحول فکری، نوجویی، نوخواهی و نو پذیری میشود. باعث میشود عقاید و افکار تعدیل و نوگرا شوند و از حالت عقبماندگی، سنتی و نیهیلیسم خارج و به سمت پیشرفت حرکت کند و این خود نوع گرایی است.
جامعهشناسی با نوگرایی مخالف نیست و میگوید بسیار لازم است، اما در کنار آن بیان میکند که این نوع گرایی باید از تولید داخلی باشد. شما اگر جنس ایرانی و لباس و پوشش ایرانی خرید کنید به همان مقدار کارگر ایرانی مشغول به کار میشود و بیکاری و معضلات دیگر اجتماع کاهش مییابد؛ اما وقتی جنس ایرانی خرید نمیکنید درواقع به رشد و آبادانی کشورهای دیگر کمک میکنید و اقتصاد خود کشور عقب میماند. اگر صحبت از اقتصاد مقاومتی میشود، مد هم باید بر اساس همان اقتصاد باشد و باید مبتنی بر تولیدات ملی و ابتکارات داخلی باشد و چنان جذاب باشد که جوان ایرانی برای خرید آن ترغیب شود.
دکتر امان قرائی مقدم لباس و پوشش را از حیث مردمشناسی نشانه شخصیت دانست اظهار کرد: دلیل اینکه لباس نشانه شخصیت از حیث مردمشناسی قلمداد میشود این است که انسانها در حالت برهنگی هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند و این لباس است که به آنها شخصیت و هویت میدهد. لباس درگذشته نشانه طبقات اجتماعی بوده است. نه اینکه بیاییم این راهرفته را دوباره عملی کنیم، اما لباس باید متنوع رنگارنگ و شاد باشد.
وی پوشش و مد ایرانی را بسیار زیبا عنوان کرد و گفت: پوشش ایرانی اگر حقیقت بر روی آن کار شود بسیار شکیل است؛ اما اول باید در نسخهای که برای مردم مینویسید خودتان بخورید و استفاده کنید. مد و مدگرایی یعنی نوگرایی، نوخواهی و حرف نو زدن، لباس نو پوشیدن و به سبک جدید زندگی کردن که اینها برای جامعه لازم است و اگر نباشد جامعه در رکود قرار میگیرد. اگر قرار بود در این برهه زمانی هم مثل بیست سال قبل زندگی میکردیم که جامعه نهتنها به جلو و به سمت پیشرفت حرکت نمیکرد چهبسا عقب میافتاد. انقلاب یعنی نوجویی، نوگرایی و پشت پا زدن به آن چیزی که درگذشته بوده است.
وی دلیل اصلی موج مدگرایی غربی ایجادشده در بازارهای داخلی را درک نکردن علایق عقلانی جوانان نام برد و افزود: دلیل اصلی این موج به راه افتاده این است که جوان چیزی را که میخواسته در بازار داخلی به دست نیاورده است و یا نتوانستهایم نیاز او را درک کنیم. باید از تجمع جوانان سؤال شود که کدام مد از لباسها را ما میتوانیم درست کنیم و با آنها مشورت کنیم. جوان یعنی نو جو و ایده جدید، کسی که دنبال مد میرود و مد را میسازد و الگو میشود.
قرائی مقدم دراینباره که خودمان چقدر کمک به گسترش ترویج مد غربی کردهایم اظهار کرد: برنامه ریزان و تصمیمگیرندگان درباره لباس و حجاب و دیگر موارد و ارکانی مثل وزارت ارشاد در برنامهریزیهایشان تابهحال نتوانستهاند در برابر شبکههای مجازی بهخصوص ماهواره مقاومت داشته باشد. در اینجا کاملاً مشهود است که زیربنا خراب است و دلیلی شده است تا جوانان با ایران بیگانه شوند.
استاد جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی در ادامه بیان داشت: بنده ۱۵ سال قبل نوشتم جوانها با پوشش خود فریاد میزنند و به شما دهنکجی میکنند اما کسی گوش نکرد. شما میآیید نمایشگاه لباس برپا میکنید خب برای چه کسی؟ اول مسئولان باید از خودشان شروع کنند، از وزارت ارشاد، معلمین، گویندگان تلویزیون، وکلا، وزرا و دیگر ترجمانها بپوشند تا بقیه جوانها هم خرید کنند و بپوشند. درواقع عادت شده گروههای مرجع واعظ غیر متحد باشند و تنها برای مردم نسخه بنویسند اما خودشان استفاده نکنند. جامعهشناسی این را میگوید که مردم اول به رهبرانشان نگاه میکنند.
وی معضل اصلی را ترویج مدهای غربی را رسانه، جوان و جامعه دانست و تأکید کرد: جوانان هیچ تقصیری ندارند و این مسئولان برنامهریز هستند که مقصر هستند. مسئولان خود تعریف واحدی از مد و حجاب ندارند و فقط کلی نمایشگاه لباس و مد برپا میکنند، اما دریغ از اینکه خودشان یکی از آن لباسهای عرضهشده را بپوشند. زمانی که مسئولان برتر کشوری خود از پوششهای ارائه شد استفاده کنند و در جامعه حاضر شوند بهصورت معمول و امری طبیعی درخواهد آمد و جوانان به مصرف آن گرایش پیدا میکنند.
دکتر قرائی مقدم در خصوص رنگ لباس و تأثیر آن زبان کرد: لباس بارنگ شاد میتواند ایام خوب درست کرد نباید جوانان همیشه مشکی بپوشند، مشکی یعنی رنگ مرگ. جوانها تمایل به پوشیدن رنگ روشن دارند اما همینکه میدانند با پوشیدن آن انگشتنما میشوند خودداری میکنند و دوباره به سراغ رنگ مشکی میروند، ولی وقتی همه مسئولان و بزرگان کشوری خود اقدام به پوشیدن لباسهای بارنگ شاد کنند دیگر جوانها انگشتنما نمیشوند.
وی در ادامه افزود: باید در پوشش لباسها تنوع رنگی باشد. رنگها در جامعهشناسی معانی متفاوتی دارند. بر اساس همین رنگها و پوشیدن مدام رنگ مشکی اکثر جوانها افسرده شدهاند و این ازلحاظ اقتصادی مضر است. باید مردم را تشویق به پوشیدن رنگهای شاد و گرمکنیم. مدی باید شاد باشد و درعینحال ارزشهای اسلامی را رعایت کند. پوشیدن رنگ تیره یکی از دلایلی است که جوانها را به سمت مد غربی هدایت میکند. باید تنوع باشد در جامعهای که تنوع نباشد آن جامعه مرده است.
دکتر قرائی مقدم راهکار اصلی را در شادی و پوشش همگانی دانست و افزود: آمریکاییها میگویند نیمی از درآمد هر کالا باید صرف تبلیغ آن شود. مد باید متنوع و رنگارنگ باشد. جوانان باید در مدسازی شرکت کنند و اولین پوشش هم باید از گوینده تلویزیون شروع شود تا مردم ببینند و همراه با آن بقیه اقشار مهم کشوری از آن لباسها استفاده کنند. این سبب میشود کمکم جوان به سمت آن لباس و پوشش ترغیب شود و برایشان تولیدات داخلی حکم مد را پیدا میکند. همین باعث میشود حتی میزان ازدواج افزایش یابد، چون رنگ روشن شادی میآورد. قضیه قصاب و خیاط است که یک روز قصاب سراغ خیاط میرود و میگوید من هرروز اینهمه گوشت به فرزندم میدهم تا بخورد اما روزبهروز ضعیفتر و نحیفتر میشود اما چطور هرروز فرزند تو خوشحالتر و شادتر است؟ خیاط گفت من هرروز یا هرچند روز یکبار لباسی را که برای مردم میدوزم و رنگهای شاد دارد اول به فرزندم میدهم او بپوشد تا خوشحال شود. مد ازنظر اقتصادی موجب رونق توسعه اقتصادی میشود، آرامش روحی و روانی میآورد، شادی و نشاط همراه خواهد داشت، دلبستگی بهنظام سیاسی حکومتی را افزایش میدهد، در مقابل بیگانگان میایستد و از فرار مغزها جلوگیری میکند.
این جامعهشناس در خاتمه افزود: با تأکید بر تولیدات ملی ما قدیمیترین کشور درزمینهٔ پارچهبافی هستیم و سبعه چند هزارساله داریم و صنعت پارچهبافی از ایران رواج پیداکرده است. ولی ما میرویم پارچه از کشورهای غربی خرید میکنیم، در این صورت اقتصاد مقاومتی معنیاش را از دست میدهد. بازهم یادآور میشوم بهتر است نسخهای را که برای مردم میپیچیم اول خودمان استفاده کنیم.
وی در ادامه بیان کرد: مد در جوامع نهتنها بد نیست بلکه سبب میشود اقتصاد کشور شکوفا شود. با رواج و تولید در چرخه مد کارگر بیکار جذب بازار کار میشود و وقتی کارگری بیکار نباشد انواع آسیبهای اجتماعی کاهش مییابد، جرم و بزهکاری کم میشود، میزان ازدواج افزایش و طلاق کاهش مییابد، افراد به آرامش روحی و روانی میرسند و شادی و نشاط از طریق لباس به جامعه منتقل میشود.
دکتر قرائی مقدم درباره تفاوت مد تحمیلی و خودجوش عنوان کرد: اینکه ما این مد و الگو را از درون کشور میگیریم یا نه مسئله بسیار مهمی است. مد باید بنا بر ارزشها و هنجارهای ملی اسلامی و ایرانی، همراه با تولیدات داخلی باشد در این صورت بزه کم میشود و شادی به اقتصاد و جامعه خواهد آمد؛ یعنی اگر مد متکی بر تولیدات داخلی و در راستای حمایت از سرمایه و تولید ملی باشد باعث خوشحالی و پیشرفت کشور خواهد بود و این مد خودجوش است، اما وقتی مد یا پوشش و لباسی را از غرب یا از چین و ترکیه وارد میکنیم این مد تحمیلی است و ضرر به همراه خواهد داشت و عوارض سوئی برای کشور در بردارد؛ زیرا پول و درآمد کشور را از این طریق روانه کشورهای دیگر میکنیم و این درد بزرگ جامعه ما است.
قرائی مقدم در تعریف جامع از مد افزود: ما اگر طبق فرمایش مقام معظم رهبری درباره حمایت از تولید ملی و اقتصاد مقاومتی عمل کنیم، یعنی از مد و پوششی حمایت کنیم که مبتنی بر تولیدات ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی باشد حساس باشیم و اشخاص هم بهجای لباس وارداتی به خرید چندین دست لباس از تولید ملی اقدام کنند تا از تولیدکننده داخلی حمایت شود، دلیلی میشود تا به شکوفایی برسیم؛ نه اینکه کارخانه پارچهبافی در کشور بیکار بماند و ما برویم از ترکیه پارچه و یا اجناس دیگر را وارد کنیم و این واردات مشکل بزرگی است.
این جامعهشناس در ادامه گفت: مد، اصل و بنا است و با توجه به اینکه امروزه اقتصاد سرمایهداری اصول بر مد متکی است. مد ازلحاظ آماری یعنی آن متغیری که بهاصطلاح در جدول توزیع پار اوانی، بیشترین توزیع را دارد. مد ازنظر اجتماعی بهصورت ساده یعنی خرید یک لباس یا مبل جدید و یا هر وسیله دیگر که بهتازگی وارد بازار شده است. تأکید میکنم که امواج مد مانند رسانهها باید از ابزار و وسایلی حمایت کنند که از درون جامعه نشایت گرفته باشد تا جوان بتوانند باکار و خرید در این زمینه به تولید داخلی کمک کند.
استاد دانشگاه خوارزمی در پاسخ به این سؤال که مد تا چه حد با بطن اجتماع درگیر است و آیا ضرورتی برای بروز آن است، اظهار کرد: مد بهصورت کلی بر اساس مسائل جامعهشناسی بهخصوص جامعهشناسی اقتصادی بسیار برای اجتماع لازم است و موجب تحول فکری، نوجویی، نوخواهی و نو پذیری میشود. باعث میشود عقاید و افکار تعدیل و نوگرا شوند و از حالت عقبماندگی، سنتی و نیهیلیسم خارج و به سمت پیشرفت حرکت کند و این خود نوع گرایی است.
جامعهشناسی با نوگرایی مخالف نیست و میگوید بسیار لازم است، اما در کنار آن بیان میکند که این نوع گرایی باید از تولید داخلی باشد. شما اگر جنس ایرانی و لباس و پوشش ایرانی خرید کنید به همان مقدار کارگر ایرانی مشغول به کار میشود و بیکاری و معضلات دیگر اجتماع کاهش مییابد؛ اما وقتی جنس ایرانی خرید نمیکنید درواقع به رشد و آبادانی کشورهای دیگر کمک میکنید و اقتصاد خود کشور عقب میماند. اگر صحبت از اقتصاد مقاومتی میشود، مد هم باید بر اساس همان اقتصاد باشد و باید مبتنی بر تولیدات ملی و ابتکارات داخلی باشد و چنان جذاب باشد که جوان ایرانی برای خرید آن ترغیب شود.
دکتر امان قرائی مقدم لباس و پوشش را از حیث مردمشناسی نشانه شخصیت دانست اظهار کرد: دلیل اینکه لباس نشانه شخصیت از حیث مردمشناسی قلمداد میشود این است که انسانها در حالت برهنگی هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند و این لباس است که به آنها شخصیت و هویت میدهد. لباس درگذشته نشانه طبقات اجتماعی بوده است. نه اینکه بیاییم این راهرفته را دوباره عملی کنیم، اما لباس باید متنوع رنگارنگ و شاد باشد.
وی پوشش و مد ایرانی را بسیار زیبا عنوان کرد و گفت: پوشش ایرانی اگر حقیقت بر روی آن کار شود بسیار شکیل است؛ اما اول باید در نسخهای که برای مردم مینویسید خودتان بخورید و استفاده کنید. مد و مدگرایی یعنی نوگرایی، نوخواهی و حرف نو زدن، لباس نو پوشیدن و به سبک جدید زندگی کردن که اینها برای جامعه لازم است و اگر نباشد جامعه در رکود قرار میگیرد. اگر قرار بود در این برهه زمانی هم مثل بیست سال قبل زندگی میکردیم که جامعه نهتنها به جلو و به سمت پیشرفت حرکت نمیکرد چهبسا عقب میافتاد. انقلاب یعنی نوجویی، نوگرایی و پشت پا زدن به آن چیزی که درگذشته بوده است.
وی دلیل اصلی موج مدگرایی غربی ایجادشده در بازارهای داخلی را درک نکردن علایق عقلانی جوانان نام برد و افزود: دلیل اصلی این موج به راه افتاده این است که جوان چیزی را که میخواسته در بازار داخلی به دست نیاورده است و یا نتوانستهایم نیاز او را درک کنیم. باید از تجمع جوانان سؤال شود که کدام مد از لباسها را ما میتوانیم درست کنیم و با آنها مشورت کنیم. جوان یعنی نو جو و ایده جدید، کسی که دنبال مد میرود و مد را میسازد و الگو میشود.
قرائی مقدم دراینباره که خودمان چقدر کمک به گسترش ترویج مد غربی کردهایم اظهار کرد: برنامه ریزان و تصمیمگیرندگان درباره لباس و حجاب و دیگر موارد و ارکانی مثل وزارت ارشاد در برنامهریزیهایشان تابهحال نتوانستهاند در برابر شبکههای مجازی بهخصوص ماهواره مقاومت داشته باشد. در اینجا کاملاً مشهود است که زیربنا خراب است و دلیلی شده است تا جوانان با ایران بیگانه شوند.
استاد جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی در ادامه بیان داشت: بنده ۱۵ سال قبل نوشتم جوانها با پوشش خود فریاد میزنند و به شما دهنکجی میکنند اما کسی گوش نکرد. شما میآیید نمایشگاه لباس برپا میکنید خب برای چه کسی؟ اول مسئولان باید از خودشان شروع کنند، از وزارت ارشاد، معلمین، گویندگان تلویزیون، وکلا، وزرا و دیگر ترجمانها بپوشند تا بقیه جوانها هم خرید کنند و بپوشند. درواقع عادت شده گروههای مرجع واعظ غیر متحد باشند و تنها برای مردم نسخه بنویسند اما خودشان استفاده نکنند. جامعهشناسی این را میگوید که مردم اول به رهبرانشان نگاه میکنند.
وی معضل اصلی را ترویج مدهای غربی را رسانه، جوان و جامعه دانست و تأکید کرد: جوانان هیچ تقصیری ندارند و این مسئولان برنامهریز هستند که مقصر هستند. مسئولان خود تعریف واحدی از مد و حجاب ندارند و فقط کلی نمایشگاه لباس و مد برپا میکنند، اما دریغ از اینکه خودشان یکی از آن لباسهای عرضهشده را بپوشند. زمانی که مسئولان برتر کشوری خود از پوششهای ارائه شد استفاده کنند و در جامعه حاضر شوند بهصورت معمول و امری طبیعی درخواهد آمد و جوانان به مصرف آن گرایش پیدا میکنند.
دکتر قرائی مقدم در خصوص رنگ لباس و تأثیر آن زبان کرد: لباس بارنگ شاد میتواند ایام خوب درست کرد نباید جوانان همیشه مشکی بپوشند، مشکی یعنی رنگ مرگ. جوانها تمایل به پوشیدن رنگ روشن دارند اما همینکه میدانند با پوشیدن آن انگشتنما میشوند خودداری میکنند و دوباره به سراغ رنگ مشکی میروند، ولی وقتی همه مسئولان و بزرگان کشوری خود اقدام به پوشیدن لباسهای بارنگ شاد کنند دیگر جوانها انگشتنما نمیشوند.
وی در ادامه افزود: باید در پوشش لباسها تنوع رنگی باشد. رنگها در جامعهشناسی معانی متفاوتی دارند. بر اساس همین رنگها و پوشیدن مدام رنگ مشکی اکثر جوانها افسرده شدهاند و این ازلحاظ اقتصادی مضر است. باید مردم را تشویق به پوشیدن رنگهای شاد و گرمکنیم. مدی باید شاد باشد و درعینحال ارزشهای اسلامی را رعایت کند. پوشیدن رنگ تیره یکی از دلایلی است که جوانها را به سمت مد غربی هدایت میکند. باید تنوع باشد در جامعهای که تنوع نباشد آن جامعه مرده است.
دکتر قرائی مقدم راهکار اصلی را در شادی و پوشش همگانی دانست و افزود: آمریکاییها میگویند نیمی از درآمد هر کالا باید صرف تبلیغ آن شود. مد باید متنوع و رنگارنگ باشد. جوانان باید در مدسازی شرکت کنند و اولین پوشش هم باید از گوینده تلویزیون شروع شود تا مردم ببینند و همراه با آن بقیه اقشار مهم کشوری از آن لباسها استفاده کنند. این سبب میشود کمکم جوان به سمت آن لباس و پوشش ترغیب شود و برایشان تولیدات داخلی حکم مد را پیدا میکند. همین باعث میشود حتی میزان ازدواج افزایش یابد، چون رنگ روشن شادی میآورد. قضیه قصاب و خیاط است که یک روز قصاب سراغ خیاط میرود و میگوید من هرروز اینهمه گوشت به فرزندم میدهم تا بخورد اما روزبهروز ضعیفتر و نحیفتر میشود اما چطور هرروز فرزند تو خوشحالتر و شادتر است؟ خیاط گفت من هرروز یا هرچند روز یکبار لباسی را که برای مردم میدوزم و رنگهای شاد دارد اول به فرزندم میدهم او بپوشد تا خوشحال شود. مد ازنظر اقتصادی موجب رونق توسعه اقتصادی میشود، آرامش روحی و روانی میآورد، شادی و نشاط همراه خواهد داشت، دلبستگی بهنظام سیاسی حکومتی را افزایش میدهد، در مقابل بیگانگان میایستد و از فرار مغزها جلوگیری میکند.
این جامعهشناس در خاتمه افزود: با تأکید بر تولیدات ملی ما قدیمیترین کشور درزمینهٔ پارچهبافی هستیم و سبعه چند هزارساله داریم و صنعت پارچهبافی از ایران رواج پیداکرده است. ولی ما میرویم پارچه از کشورهای غربی خرید میکنیم، در این صورت اقتصاد مقاومتی معنیاش را از دست میدهد. بازهم یادآور میشوم بهتر است نسخهای را که برای مردم میپیچیم اول خودمان استفاده کنیم.