از استعفا و تماس تلفنی تا خیلی مودبانه خواندن نامه
تاریخ انتشار
يکشنبه ۶ آبان ۱۳۹۷ ساعت ۱۹:۳۶
به گزارش خبرآنلاین دیدار اخیر آیت الله شبیری زنجانی با سید محمد خاتمی، آیت الله موسوی خویینی ها و عبدالله نوری و انتشار تصاویری از آن در فضای مجازی واکنش آیت الله یزدی را در پی داشت به طوریکه وی در نامه ای خطاب به آیت الله شبیری زنجانی خواستار رعایت شئون مرجعیت و احترام نظام اسلامی حاکم شد.
در نامه آیت الله یزدی خطاب به آیت الله شبیری زنجانی آمده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت آیت الله شبیری زنجانی «دامت برکاته»
سلام علیکم
با احترام؛ ضمن عرض ارادت و تسلیت ایام اربعین سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)، پیرو انتشار تصاویری در فضای مجازی از حضرتعالی در کنار برخی افراد مسئله دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری احترامی قائل نیستند؛ بدین وسیله به عرض می‌رساند، این موضوع ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان را در پی داشته است.
لازم به ذکراست، اینجانب نیز در دو مرحله با حضرتعالی مکاتباتی در مورد برخی از مسائل دیگر داشته ام که جواب قانع کننده ای دریافت نکردم؛ لذا این نامه رابه ناچار به صورت سرگشاده خدمتتان ارسال کردم.
چگونه می‌شود، حضرتعالی که فرصتی برای ملاقات با هیات رئیسه مجمع عمومی اساتید را ندارید، فرصت می‌کنید در منزل آقایی در تهران حاضر شوید و با این آقایان ملاقات داشته باشید!.
یادآور می‌شوم مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است، پس لازم است این احترام و شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمائید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد.ان شاء الله
انتشار این نامه واکنش های گوناگونی را بین علما و فعالان سیاسی در پی داشت. واکنش هایی که از اظهار نظر شخصی علما، تا تماس تلفنی و استعفای عضو جامعه مدرسین را در بر گرفت.
آیت‌الله غروی: نامه آقای یزدی خطای استراتژیک بود
در همین زمینه آیت‌الله سیدمحمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت وگو با ایرنا گفت: بنده در این شرایط نه ملاقات آن بزرگوار را پسندیدم و نه نامه سرگشاده آیت‌الله یزدی را. چرا که در کل احساس می‌کنم این نامه و آن ملاقات به صلاح مرجعیت نبود. این نامه به صلاح خود آقای یزدی و حتی مقاصدی که مورد نظر ایشان است هم نبود. آن هم در شرایط امروز که متأسفانه فضای مجازی به مسائل ورود می‌کند و می‌تواند به جایگاه مرجعیت، روحانیت شیعه و چهره‌های انقلابی آسیب وارد کند و برخی سدهایی که نباید را بشکند.
استاد حوزه علمیه قم در ادامه افزود: در این باره لازم است چند نکته ذکر کنم؛ اول اینکه آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی از فقها و مراجع تراز اول به حساب می‌آیند. حتی برخی مفاخر حوزه ایشان را اعلم می‌دانند یا با شبهه اعلم نسبت به ایشان نظر دارند. همچنین تقوا و دیانت ایشان زبان زد خاص و عام است. از آن طرف آیت‌الله یزدی هم از اساتید خارج حوزه هستند که سوابق علمی و انقلابی ایشان از قبل انقلاب و بعد از انقلاب بر کسی مخفی نیست. ایشان همواره در مسیر نهضت انقلاب بوده و واقعاً خطر کرده‌اند و از حبس و حصر ابایی نداشتند. بعد از انقلاب هم خالصانه در قوه قضائیه، شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری و یا سمت‌های دیگر در حوزه علمیه در خدمت نظام بودند. درنتیجه در دلسوزی ایشان نسبت به نظام و انقلاب جای تردید نیست. ایشان فردی نیست که خواسته‌های نفسانی خودش را مطمح نظر قرار دهد. امروز هم که در سن کهولت قرار دارند، بالاخره مثل یک افسر پای کار تا جایی که توان بدنی اجازه دهد در خدمت انقلاب هستند.
غروی ادامه داد: نکته دیگر این که آیت‌الله العظمی شبیری مشی خاصی دارند. ما در این پنجاه سال که در حوزه قم هستیم، این مشی را از ایشان سراغ داشته‌ایم که معمولاً ارتباطات خود را بر اساس اصول خاصی که تشخیص می‌دهند، مدیریت می‌کنند و فردی را که مسلمان، مومن و صاحب فکر می‌دانند، بر این اساس روابط‌شان را با او تنظیم می‌کنند. درنتیجه هرکسی را در جایگاه خودش مورد احترام دارند. البته ایشان نسبت به نظام و انقلاب حساسیت خاصی دارند و کمک به نظام را لازم می‌دانند. در زمان امام(ره) ایشان فرصتی که پیدا می‌کردند، خدمت امام(ره) می‌رفتند و هم ایشان احترام خاصی به امام(ره) داشتند و هم امام(ره) نسبت به ایشان. البته هرکدام جایگاه خاص خود را داشتند. در عین حال ایشان بعد از دیدار با امام(ره) به مشهد به دیدن برخی از بزرگانی که در انقلاب بوده‌اند ولی در ارتباط با انقلاب و امام(ره) زاویه پیدا کردند، می‌رفتند. در قم هم همین‌طور بود. با بزرگانی از مراجع ملاقات داشتند. این نوع رفت‌وآمد ایشان در زمان رهبری هم این‌طور ادامه داشت. هم دیدن رهبری معظم انقلاب می‌رفتند و هم رهبری با ایشان دیدار می‌کردند و در عین حال ملاقاتی هم با افراد مختلفی که برخی مربوط به این جناح یا آن جناح بودند داشتند. همه آیت‌الله شبیری و نوع رفت‌وآمدشان را می‌شناسند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأکید کرد: باید توجه کنیم که مراجع نقش پدری را دارند و در خانه‌شان برای همه باز است و این مهم است که حضرات تحت تأثیر یک جریان خاصی نباشند.
غروی تصریح کرد: آقای یزدی فرد دلسوزی برای نظام، انقلاب و روحانیت است و این دغدغه ایشان است که خدای ناکرده مرجعیت پل و ابزاری برای برخی جناح‌ها قرار نگیرد. اگر مطلبی می‌گوید برحسب وظیفه شرعی و احساس خطری است که دارند.
او تأکید کرد: به نظر من اگر آقای یزدی این نامه را شخصی می‌نوشتند و ارسال می‌کردند یا برخی از دوستان را می‌فرستادند تا مطالب را بیان کنند، مناسب‌تر بود. اینکه ایشان می‌گوید دوبار نامه نوشته‌اند و جواب قانع کننده نبوده است، باید گفت مگر ملاک ارزیابی حقیقت قانع شدن طرف مقابل است؟ ممکن است از فرمایش شما من قانع نشوم و یا من اظهار نظری کنم و شما قانع نشوید، ولی این که ملاک نیست. قانع شدن شخصی مگر می تواند ملاک برای کسب حقیقت باشد. درنتیجه حق این بود که اگر تشخیص می‌دادند در این باره نظری بدهند، باید نامه شخصی می‌نوشتند یا فرد و افرادی را می‌فرستادند.
غروی گفت: این نوع ادبیات و خطاب قرار دادن مرجعی در این تراز، قابل‌قبول نیست. اگر نامه شخصی بود، مشکلی نبود ولی اگر از جانب یک استاد حوزه به مرجع تقلیدی که جایگاه خاصی دارد نامه می‌نویسیم، باید ادبیات متناسب با شأن آن مرجع را مدنظر قرار دهیم.
این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأکید کرد: از سوی دیگر حقیقت این است، کاری که آقای یزدی در این شرایط کردند، خطای استراتژیک بود. برای اینکه بالاخره یک عکسی در شبکه‌ها آمد، ولی نامه ایشان زمینه‌ای برای اظهارنظرهای مختلف در این باره شد. بالاخره ایشان ناخواسته اهداف رقیبش را تقویت کرد. یعنی حتی بر اساس مبانی فکری خودشان که درواقع دلواپسی دارند که درست هم هست، این کاری که ایشان کردند عملاً از نظر سیاسی خطای استراتژیک بود. به‌شرط اینکه ایشان بپذیرد، ولی قانع شدن ایشان ملاک حقیقت نیست.
غروی گفت: خواهشم این است کسانی که واقعاً دلسوز انقلاب، نظام، مرجعیت و روحانیت هستند، این پرونده را ببندند چون به نفع هیچ‌کسی نیست. واقعاً بعید می‌دانم در آینده مرجعی به این عمق آیت‌الله شبیری زنجانی داشته باشیم. همین‌طور شخصیت آیت‌الله یزدی در فعالیت‌های انقلابی بر کسی با آن سوابق پوشیده نیست و بنابراین بهتر است پرونده را ببندند و مسئله را ادامه ندهند.
این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه تأکید کرد: حریم مرجعیت را اگر ما حفظ نکنیم، این راه را برای دیگرانی که اعتقادی به اسلام و تشیع ندارند، باز کرده‌ایم و این سد را شکسته‌ایم. این مسئله درباره رهبری هم هست و باید شأن رهبری حفظ شود.
او درباره اینکه آیا اعضای جامعه مدرسین از نگارش این نامه اطلاع داشته‌اند یا نه، توضیح داد: نامه ایشان شخصی بود. ممکن است با برخی از اعضا مشورت کرده باشند که من خبر ندارم.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی: تضعیف مرجعیت، ضربه به جایگاه رهبری است
آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با ایرناپلاس در واکنش به نامه آیت‌الله محمد یزدی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به آیت‌الله العظمی شبیری‌زنجانی از مراجع تقلید گفت: باید حرمت مراجع حفظ شود. ما پیوسته به قدرت و حرمت مرجعیت نیاز داریم. تشیع و مسلمانان به جایگاه مرجعیت نیاز دارند.
او در این باره ادامه داد: در دوران انقلاب اسلامی قدرت مرجعیت خود را نشان داد و ما همیشه به آن نیاز داریم. در روزهایی که مبادا که خدا پیش بیاورد، پناهگاه همه مسائل ما مرجعیت است.
این عضو مجلس خبرگان رهبری تأکید کرد: مرجعیت پشتوانه رهبری است و اگر تضعیف شود در واقع رهبری هم تضعیف می‌شود.
هاشم‌زاده هریسی در توصیف شخصیت آیت‌الله شبیری زنجانی اظهار کرد: آقای شبیری یک مرجع بسیار وارسته و با تقوایی است که در علم درایه ید طولایی دارد و از لحاظ تقوا هم یکی از متقین قابل وصف و ذکر است. ایشان هر عملی انجام دهد با احتیاط و با دقت است. ایشان یک روشی دارد مبنی بر اینکه به مسائل نگاه می‌کنند که در اسلام هست یا نه تا بدعتی ایجاد نشود. ایشان واقعا از نظر علمی و تقوایی قابل تجلیل و حرمت هستند و هر کاری را با احتیاط اخلاقی انجام می‌دهند.
او درباره بینش سیاسی آیت‌الله شبیری زنجانی افزود: وقتی آدم با تقوا و با علم و فضیلت باشد، بینش سیاسی مثبتی از آن تولید می شود که آقای شبیری هم این گونه هستند.
آیت الله هادوی تهرانی:إنّا لله وإنّا إلیهِ رَاجعُون
آیت الله مهدی هادوی تهرانی نیز در پی نامه سرگشاده آیت الله یزدی به آیت الله العظمی شبیری زنجانی، بیانیه ای منتشر کرد.
به گزارش ایرنا، در بیانیه این استاد برجسته دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه با آیه «إنّا لله وإنّا إلیهِ رَاجعُون» آغاز شده، آمده است: «خبر ناگوار نامه سرگشاده یکی از شخصیت های باسابقه حوزوی به یکی از مراجع بزرگ تقلید، در عین ناباوری و حیرت، موجب نهایت تأسف و تأثر گردید. بی شک، چنین ادبیاتِ دور از ساحت ادب، دل صاحب حوزه های علمیه، حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، را در این ایام حزن آل الله علیهم السلام، رنجاند و آن عزیز سفر کرده را که صد قافله دل همره اوست، آزرده خاطر ساخت.»
وی با طرح این سوال که با این رویکرد، چه توقعی از طلاب تازه کار در زمینه رعایت ادبیات حوزوی می توان داشت، افزوده است: «سزاوار است جامعه محترم مدرسین به جبران این لغزش کم نظیر به دست بوسی مراجع معظم تقلید به ویژه مخاطب نام آشنای این نامه که استوانه ای کم نظیر از علم و اخلاق در حوزه علمیه قم است، شتافته و بی هیچ تردیدی از تمامی حوزه های علمیه به ویژه مراجع معظم تقلید و بالأخص رهبر عزیز انقلاب که همواره حامی صیانت از جایگاه رفیع مرجعیت بوده و هستند، عذرخواهی شایسته کنند»
البته همه واکنش ها به نامه آیت الله یزدی خطاب به آیت الله زنجانی نگاه انتقادی نداشت به طوریکه دو تن از علما نیز این اقدام آیت الله یزدی را قابل دفاع و مودبانه خواندند.
حجت الاسلام فرخ فال: دغدغه آیت الله یزدی در جهت حفاظت از مقام مرجعیت است
حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین در این زمینه گفت: توصیه می شود در موارد گفتمان ارکان و بزرگان حوزه علمیه ، دیگران نسبت به ورود و قلم فرسائی های نابجا پرهیز نمایند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بیانیه حجت الاسلام والمسلمین احمد فرخ فال رئیس این مجمع عمومی به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
دفاع از انقلاب و حمایت از جایگاه رفیع مرجعیت شیعه، در مقابل دسیسه های اجانب و بدخواهان انقلاب و اسلام ناب محمدی (ص) و ممانعت از نفوذ اهل فتنه در این پایگاه عظیم و اثرگذار ، بر همه ی حوزویان و افراد ، لازم و ضروری است و دغدغه های ریاست محترم شورای عالی جامعه مدرسین حضرت آیت الله یزدی دامت برکاته در جهت حفاظت از مقام مرجعیت و نظام ولایی و ارزش های والای انقلاب اسلامی است .
بنابراین توصیه می شود در موارد گفتمان ارکان و بزرگان حوزه علمیه ، دیگران نسبت به ورود و قلم فرسائی های نابجا پرهیز نمایند.
حجت الاسلام ممدوحی: نامه آیت الله یزدی به آیت الله زنجانی خیلی مودبانه بود
حجت الاسلام و المسلمین حسن ممدوحی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نامه نگاری آیت الله یزدی به حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی را معمول و مرسوم حوزه دانست.
ممدوحی در گفت وگو با شفقنا اظهار کرد: از دیرزمان و از اوایل اسلام تاکنون همیشه سلسله مکاتبات و تبادل نظرها بوده و این طبیعی است که علما نسبت به یکدیگر گاهی انتقادات و نصایحی داشته اند.
او افزود: این نامه نگاری ها امری طبیعی و معمولی است ولی به نظر می رسد عده ای می خواهند این مساله را جنجالی و از آن سوء استفاده کنند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به متن نامه آیت الله یزدی گفت: آیت الله یزدی خیلی مودبانه و با رعایت مقام حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی نامه را نوشته است.
استعفای آیت‌الله محمد عندلیب همدانی از جامعه مدرسین
واکنش ها به اظهارت آیت الله یزدی رئیس جامعه مدرسین، البته به همین جا ختم نشد به طوریکه آیت‌الله محمد عندلیب همدانی از اعضای این تشکل حوزوی از عضویت در آن استعفا کرد.
در متن استعفای وی به آیت الله یزدی، رئیس شورای عالی جامعه مدرسین آمده است: نامه حضرتعالی به محضر مبارک مرجع بزرگوار شیعه حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی دامت برکاته هرگونه تردیدی را که تاکنون در باره ادامه عضویت در آن جامعه محترم داشتم مرتفع کرد چه اینکه به این نتیجه قطعی رسیدم که تفسیر من از استقلال حوزه و جایگاه رفیع مرجعیت با دیدگاه جنابعالی و همفکران شما در جامعه محترم مدرسین هیچگونه هماهنگی ندارد و عملا امکان همکاری وجود ندارد و لذا از ادامه عضویت در آن جامعه معذورم.
مطهری: نامه آیت الله یزدی موجب وهن روحانیت شد
نایب رییس مجلس شورای اسلامی هم در واکنش به نامه آیت الله محمد یزدی به آیت‌الله شبیری زنجانی، درباره دیدار وی با سیدمحمد خاتمی، اظهارات وی را تهدیدآمیز و موجب وهن روحانیت و حوزه توصیف کرد.
در نامه علی مطهری خطاب به آیت‌الله محمد یزدی که در اختیار ایسنا قرار گرفته، آمده است:
«جناب آقای محمد یزدی دامت برکاته
با اهداء سلام، در خصوص نامه جنابعالی به آیت‌الله شبیری زنجانی، مرجع تقلید، چند نکته قابل ذکر است:
۱. در این نامه جناب آقای سید محمد خاتمی و همفکران ایشان را «افراد مسئله‌دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نیستند» معرفی کرده‌اید و ملاقات با آنها را امری قبیح و موجب «ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان» دانسته‌اید.
همه اینها نیاز به اثبات دارد. «مسئله‌دار» کسانی هستند که در سال ۸۸ تحت این عنوان که مقام رهبری از یک کاندیدای خاص حمایت می‌کند انتخابات را از حالت طبیعی خارج کردند و حق اعتراض معترضان را نیز به رسمیت نشناختند و آنها را برانداز نامیدند و شد آنچه که نباید می‌شد. در واقع چنین افرادی برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نشدند.
فرضاً بپذیریم جناب آقای خاتمی و همفکرانشان افرادی مسئله‌دار هستند که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نیستند، قباحت ملاقات یک مرجع تقلید با آنها را از کجا درآورده‌اید؟ اگر مسئله‌دار هستند آیا نباید مسئله آنها حل شود؟ مراجع تقلید به مثابه چتری بر سر همه مردم و گروه‌ها هستند نه عناصری حزبی و جناحی.
ثالثاً ناراحتی و تعجب اکثر مقلدین و حوزویان از این ملاقات را از کجا به دست آوردید؟
۲. خطاب به آیت‌الله شبیری گفته‌اید «مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است».
به عرض می‌رساند مقام و احترام یک مرجع تقلید صرفاً در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم نیست، بلکه بیشتر بستگی دارد به رفتار او در مقابل آن نظام که کارهای درست آن را تأیید کند و از کارهای نادرست آن انتقاد و از حقوق مردم دفاع کند. اساساً احترام هرکس تابعی از احترام و پایبندی او به حق و عدالت است. این تفکر شما ناشی از این فکر غلط است که نظام را معصوم می‌دانید.
علاوه بر این، مسئله طرفینی است، یعنی همان طور که مقام و احترام یک مرجع تقلید در سایه احترام او به نظام اسلامی حاکم است، احترام نظام اسلامی نیز در سایه احترام آن به مرجعیت است.
مسئله استقلال روحانیت و حوزه علمیه و مراجع تقلید از دولتها و حکومتها، مسئله‌ای است که سابقه طولانی در تاریخ تشیع دارد و به شدت مورد تأکید امام خمینی(ره) و شهید آیت‌الله مطهری حتی برای دوره جمهوری اسلامی بوده است. از نظر شهید مطهری روحانیت شیعه از نظر روحی متکی به خدا و از نظر اجتماعی متکی به مردم است و همیشه از دولتها جدا و در کنار مردم بوده است. این ویژگی حتی در جمهوری اسلامی نیز باید رعایت شود و روحانیت نباید دولتی و حکومتی شود. اصل ولایت فقیه در نگاه امام (ره) و شهید مطهری و مقام رهبری به این معنی نیست که سایر مراجع نادیده گرفته و احیاناً سرکوب شوند. به یاد دارم چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در مجلسی در قم فردی فریاد زد «برای سلامتی یگانه مرجع عالم تشیع حضرت آیت الله العظمی امام خمینی صلوات». پدرم ناراحت شد و آن فرد را صدا زد و به او گفت «این چه جمله‌ای بود که گفتی؟! ما غیر از امام مراجع دیگری هم داریم.» همین طور می‌دانید که ایشان در کتاب نهضتهای اسلامی از مراجع ثلاث آن روز و نقش آنها در پیشبرد نهضت در کنار امام خمینی به نیکی یاد می‌کنند؛ همه برای این که نهاد روحانیت اصالت دارد و باید حفظ شود نه فقط ولی‌فقیه.
۳. در پایان نامه خطاب به آیت‌الله شبیری فرموده‌اید «لازم است شؤون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمایید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد.»
اولاً خود شما با این جمله تهدیدآمیز شأن مرجعیت را رعایت کرده‌اید یا نه؟ ثانیاً چه کسی گفته ملاقات یک مرجع تقلید با افراد سابقه‌دار در انقلاب که احیاناً انتقاداتی نیز دارند خلاف شؤون مرجعیت است. آیا شؤون مرجعیت را جنابعالی بهتر از خود مراجع تشخیص می‌دهید؟ مگر مردم باید با اجازه شما به ملاقات این و آن بروند؟! ثالثاً این جمله را که به این مرجع عالیقدر دستور می‌دهید «این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد» از چه موضعی می‌فرمایید. این جمله را فقط امام زمان علیه‌السلام می‌تواند به یک مرجع تقلید بگوید. در مجموع، نامه شما موجب وهن روحانیت و حوزه علمیه شد. امیدوارم به نحوی جبران بفرمایید.
آیت الله غروی: محتوای نامه آیت‌الله یزدی خلاف سیره علما و مراجع گذشته است
آیت الله محسن غرویان نیز در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به نامه سرگشاده روز گذشته آیت الله محمد یزدی به آیت الله شبیری زنجانی در پی دیدار این مرجع تقلید با سید محمد خاتمی گفت: شخصیت‌های استادی مانند آیت‌الله یزدی رییس جامعه مدرسین از قدیم به ما طلبه‌ها می‌گفتند که وظیفه شما حفظ شان و شئون مرجعیت است.
وی ادامه داد: امام خمینی(ره) هم در طول مبارزات و در طول سالیان متمادی تدریس‌ها، همیشه به شاگردانشان می‌گفتند حرمت علما، فقها و مجتهدین را حفظ کنید؛ مبادا کلماتی بگویید که تعرضی به مرجعیت تلقی شود؛ آیت الله یزدی هم از شاگردان نزدیک امام بودند. به هرحال توقع این بود، آیت الله یزدی تعابیر نرم‌تر و آرام‌تری به کار می‌برد و یا حتی صلاح نبود این نامه به نحو سرگشاده منتشر شود و باید خصوصی به محضر مرجع آیت الله زنجانی ارسال می‌شد.
آیت‌الله غرویان گفت: به این شکل مطرح کردن انعکاس خوبی ندارد و برخلاف اخلاق و سجایای اخلاقی علمای گذشته بوده و این بزرگان خودشان سابقا در درس‌ها می‌گفتند حرمت مراجع حفظ شود و طلبه‌ها باید همیشه ادب و احترام را نسبت به ساحت مرجعیت حفظ کنند. محتوای این نامه خلاف آن دستورها و مبانی بزرگان است و ای کاش به این شکل منتشر نمی‌شد.
این استاد فلسفه اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا مراجع باید در دیدارها و پذیرش افراد به بیوت خود محدودیت داشته باشند، گفت: سیره علما و مراجع گذشته این نبوده و حوزه‌های علمیه همواره مهد اجتهاد و آزادی نظر بوده‌اند.
وی ادامه داد: مراجع هیچ‌گاه برای همدیگر تکلیف تعیین نمی‌کنند و هر مرجعی روی مبانی فقهی و اصولی خود اجتهاد می‌کند، تصمیمی می‌گیرد و موضع اتخاذ می‌کند. اینکه بخواهیم برای مراجع تعیین تکلیف کنیم خلاف رویه حضرت امام است، روش حضرت امام اینگونه نبود.
وی افزود: مجتهدان و علما آزاد هستند و باید نظرات مختلف با حفظ اصول مشترک و اعتقاد به اصل نظام بیان شود. اگر بخواهیم مراجع را محدود کنیم برخلاف سنت سلف صالح علما و حوزه‌های علمیه است و برای مردم سوال ایجاد می‌کند.
تماس تلفنی آیت الله بیات زنجانی با آیت الله شبیری زنجانی
در همین راستا آیت الله بیات زنجانی نیز به این نامه واکنش نشان داد و در تماس تلفنی با آیت الله شبیری زنجانی ضمن آنکه ایشان را مایه مباهات مباهات امت اسلام برشمرد؛ فضای ایجاد شده پس از نامه‌اخیر را لطف‌الهی برای آشنائی بیشتر مردم بالخصوص جوانان با این شخصیت کم‌نظیر علمی دانست.
همچنین حجت الاسلام والمسلمین مسیح بروجردی در نامه‌ای خطاب به آیت الله شبیری زنجانی نوشت: هرگز گمان نمی‌کردم تأکیدات حضرتعالی در لزوم حراست از اخلاق اسلامی در حوزه‌های علمیه و تذکرات شما درباره افول اخلاق در میان روحانیت، به همین سرعت چنین شاهدی از غیب پیدا کند. رعایت ادب اقتضاء می‌کند کمتر به نامه سرگشاده خطاب به معظم له بپردازم، اما ناگزیرم توجه دهم که بی توجهی به روابط پر برکت دوستانه بلکه گاهی علاقه عمیق پدر و فرزندی میان استاد و شاگرد در حوزه‌های علمیه، باعث تحلیل‌های اشتباه و موضع‌گیری ناموزون و ایجاد دردسر برای روحانیت و حوزه شده است.
در نامه آیت الله یزدی خطاب به آیت الله شبیری زنجانی آمده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت آیت الله شبیری زنجانی «دامت برکاته»
سلام علیکم
با احترام؛ ضمن عرض ارادت و تسلیت ایام اربعین سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)، پیرو انتشار تصاویری در فضای مجازی از حضرتعالی در کنار برخی افراد مسئله دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری احترامی قائل نیستند؛ بدین وسیله به عرض می‌رساند، این موضوع ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان را در پی داشته است.
لازم به ذکراست، اینجانب نیز در دو مرحله با حضرتعالی مکاتباتی در مورد برخی از مسائل دیگر داشته ام که جواب قانع کننده ای دریافت نکردم؛ لذا این نامه رابه ناچار به صورت سرگشاده خدمتتان ارسال کردم.
چگونه می‌شود، حضرتعالی که فرصتی برای ملاقات با هیات رئیسه مجمع عمومی اساتید را ندارید، فرصت می‌کنید در منزل آقایی در تهران حاضر شوید و با این آقایان ملاقات داشته باشید!.
یادآور می‌شوم مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است، پس لازم است این احترام و شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمائید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد.ان شاء الله
انتشار این نامه واکنش های گوناگونی را بین علما و فعالان سیاسی در پی داشت. واکنش هایی که از اظهار نظر شخصی علما، تا تماس تلفنی و استعفای عضو جامعه مدرسین را در بر گرفت.
آیت‌الله غروی: نامه آقای یزدی خطای استراتژیک بود
در همین زمینه آیت‌الله سیدمحمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت وگو با ایرنا گفت: بنده در این شرایط نه ملاقات آن بزرگوار را پسندیدم و نه نامه سرگشاده آیت‌الله یزدی را. چرا که در کل احساس می‌کنم این نامه و آن ملاقات به صلاح مرجعیت نبود. این نامه به صلاح خود آقای یزدی و حتی مقاصدی که مورد نظر ایشان است هم نبود. آن هم در شرایط امروز که متأسفانه فضای مجازی به مسائل ورود می‌کند و می‌تواند به جایگاه مرجعیت، روحانیت شیعه و چهره‌های انقلابی آسیب وارد کند و برخی سدهایی که نباید را بشکند.
استاد حوزه علمیه قم در ادامه افزود: در این باره لازم است چند نکته ذکر کنم؛ اول اینکه آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی از فقها و مراجع تراز اول به حساب می‌آیند. حتی برخی مفاخر حوزه ایشان را اعلم می‌دانند یا با شبهه اعلم نسبت به ایشان نظر دارند. همچنین تقوا و دیانت ایشان زبان زد خاص و عام است. از آن طرف آیت‌الله یزدی هم از اساتید خارج حوزه هستند که سوابق علمی و انقلابی ایشان از قبل انقلاب و بعد از انقلاب بر کسی مخفی نیست. ایشان همواره در مسیر نهضت انقلاب بوده و واقعاً خطر کرده‌اند و از حبس و حصر ابایی نداشتند. بعد از انقلاب هم خالصانه در قوه قضائیه، شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری و یا سمت‌های دیگر در حوزه علمیه در خدمت نظام بودند. درنتیجه در دلسوزی ایشان نسبت به نظام و انقلاب جای تردید نیست. ایشان فردی نیست که خواسته‌های نفسانی خودش را مطمح نظر قرار دهد. امروز هم که در سن کهولت قرار دارند، بالاخره مثل یک افسر پای کار تا جایی که توان بدنی اجازه دهد در خدمت انقلاب هستند.
غروی ادامه داد: نکته دیگر این که آیت‌الله العظمی شبیری مشی خاصی دارند. ما در این پنجاه سال که در حوزه قم هستیم، این مشی را از ایشان سراغ داشته‌ایم که معمولاً ارتباطات خود را بر اساس اصول خاصی که تشخیص می‌دهند، مدیریت می‌کنند و فردی را که مسلمان، مومن و صاحب فکر می‌دانند، بر این اساس روابط‌شان را با او تنظیم می‌کنند. درنتیجه هرکسی را در جایگاه خودش مورد احترام دارند. البته ایشان نسبت به نظام و انقلاب حساسیت خاصی دارند و کمک به نظام را لازم می‌دانند. در زمان امام(ره) ایشان فرصتی که پیدا می‌کردند، خدمت امام(ره) می‌رفتند و هم ایشان احترام خاصی به امام(ره) داشتند و هم امام(ره) نسبت به ایشان. البته هرکدام جایگاه خاص خود را داشتند. در عین حال ایشان بعد از دیدار با امام(ره) به مشهد به دیدن برخی از بزرگانی که در انقلاب بوده‌اند ولی در ارتباط با انقلاب و امام(ره) زاویه پیدا کردند، می‌رفتند. در قم هم همین‌طور بود. با بزرگانی از مراجع ملاقات داشتند. این نوع رفت‌وآمد ایشان در زمان رهبری هم این‌طور ادامه داشت. هم دیدن رهبری معظم انقلاب می‌رفتند و هم رهبری با ایشان دیدار می‌کردند و در عین حال ملاقاتی هم با افراد مختلفی که برخی مربوط به این جناح یا آن جناح بودند داشتند. همه آیت‌الله شبیری و نوع رفت‌وآمدشان را می‌شناسند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأکید کرد: باید توجه کنیم که مراجع نقش پدری را دارند و در خانه‌شان برای همه باز است و این مهم است که حضرات تحت تأثیر یک جریان خاصی نباشند.
غروی تصریح کرد: آقای یزدی فرد دلسوزی برای نظام، انقلاب و روحانیت است و این دغدغه ایشان است که خدای ناکرده مرجعیت پل و ابزاری برای برخی جناح‌ها قرار نگیرد. اگر مطلبی می‌گوید برحسب وظیفه شرعی و احساس خطری است که دارند.
او تأکید کرد: به نظر من اگر آقای یزدی این نامه را شخصی می‌نوشتند و ارسال می‌کردند یا برخی از دوستان را می‌فرستادند تا مطالب را بیان کنند، مناسب‌تر بود. اینکه ایشان می‌گوید دوبار نامه نوشته‌اند و جواب قانع کننده نبوده است، باید گفت مگر ملاک ارزیابی حقیقت قانع شدن طرف مقابل است؟ ممکن است از فرمایش شما من قانع نشوم و یا من اظهار نظری کنم و شما قانع نشوید، ولی این که ملاک نیست. قانع شدن شخصی مگر می تواند ملاک برای کسب حقیقت باشد. درنتیجه حق این بود که اگر تشخیص می‌دادند در این باره نظری بدهند، باید نامه شخصی می‌نوشتند یا فرد و افرادی را می‌فرستادند.
غروی گفت: این نوع ادبیات و خطاب قرار دادن مرجعی در این تراز، قابل‌قبول نیست. اگر نامه شخصی بود، مشکلی نبود ولی اگر از جانب یک استاد حوزه به مرجع تقلیدی که جایگاه خاصی دارد نامه می‌نویسیم، باید ادبیات متناسب با شأن آن مرجع را مدنظر قرار دهیم.
این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأکید کرد: از سوی دیگر حقیقت این است، کاری که آقای یزدی در این شرایط کردند، خطای استراتژیک بود. برای اینکه بالاخره یک عکسی در شبکه‌ها آمد، ولی نامه ایشان زمینه‌ای برای اظهارنظرهای مختلف در این باره شد. بالاخره ایشان ناخواسته اهداف رقیبش را تقویت کرد. یعنی حتی بر اساس مبانی فکری خودشان که درواقع دلواپسی دارند که درست هم هست، این کاری که ایشان کردند عملاً از نظر سیاسی خطای استراتژیک بود. به‌شرط اینکه ایشان بپذیرد، ولی قانع شدن ایشان ملاک حقیقت نیست.
غروی گفت: خواهشم این است کسانی که واقعاً دلسوز انقلاب، نظام، مرجعیت و روحانیت هستند، این پرونده را ببندند چون به نفع هیچ‌کسی نیست. واقعاً بعید می‌دانم در آینده مرجعی به این عمق آیت‌الله شبیری زنجانی داشته باشیم. همین‌طور شخصیت آیت‌الله یزدی در فعالیت‌های انقلابی بر کسی با آن سوابق پوشیده نیست و بنابراین بهتر است پرونده را ببندند و مسئله را ادامه ندهند.
این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه تأکید کرد: حریم مرجعیت را اگر ما حفظ نکنیم، این راه را برای دیگرانی که اعتقادی به اسلام و تشیع ندارند، باز کرده‌ایم و این سد را شکسته‌ایم. این مسئله درباره رهبری هم هست و باید شأن رهبری حفظ شود.
او درباره اینکه آیا اعضای جامعه مدرسین از نگارش این نامه اطلاع داشته‌اند یا نه، توضیح داد: نامه ایشان شخصی بود. ممکن است با برخی از اعضا مشورت کرده باشند که من خبر ندارم.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی: تضعیف مرجعیت، ضربه به جایگاه رهبری است
آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با ایرناپلاس در واکنش به نامه آیت‌الله محمد یزدی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به آیت‌الله العظمی شبیری‌زنجانی از مراجع تقلید گفت: باید حرمت مراجع حفظ شود. ما پیوسته به قدرت و حرمت مرجعیت نیاز داریم. تشیع و مسلمانان به جایگاه مرجعیت نیاز دارند.
او در این باره ادامه داد: در دوران انقلاب اسلامی قدرت مرجعیت خود را نشان داد و ما همیشه به آن نیاز داریم. در روزهایی که مبادا که خدا پیش بیاورد، پناهگاه همه مسائل ما مرجعیت است.
این عضو مجلس خبرگان رهبری تأکید کرد: مرجعیت پشتوانه رهبری است و اگر تضعیف شود در واقع رهبری هم تضعیف می‌شود.
هاشم‌زاده هریسی در توصیف شخصیت آیت‌الله شبیری زنجانی اظهار کرد: آقای شبیری یک مرجع بسیار وارسته و با تقوایی است که در علم درایه ید طولایی دارد و از لحاظ تقوا هم یکی از متقین قابل وصف و ذکر است. ایشان هر عملی انجام دهد با احتیاط و با دقت است. ایشان یک روشی دارد مبنی بر اینکه به مسائل نگاه می‌کنند که در اسلام هست یا نه تا بدعتی ایجاد نشود. ایشان واقعا از نظر علمی و تقوایی قابل تجلیل و حرمت هستند و هر کاری را با احتیاط اخلاقی انجام می‌دهند.
او درباره بینش سیاسی آیت‌الله شبیری زنجانی افزود: وقتی آدم با تقوا و با علم و فضیلت باشد، بینش سیاسی مثبتی از آن تولید می شود که آقای شبیری هم این گونه هستند.
آیت الله هادوی تهرانی:إنّا لله وإنّا إلیهِ رَاجعُون
آیت الله مهدی هادوی تهرانی نیز در پی نامه سرگشاده آیت الله یزدی به آیت الله العظمی شبیری زنجانی، بیانیه ای منتشر کرد.
به گزارش ایرنا، در بیانیه این استاد برجسته دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه با آیه «إنّا لله وإنّا إلیهِ رَاجعُون» آغاز شده، آمده است: «خبر ناگوار نامه سرگشاده یکی از شخصیت های باسابقه حوزوی به یکی از مراجع بزرگ تقلید، در عین ناباوری و حیرت، موجب نهایت تأسف و تأثر گردید. بی شک، چنین ادبیاتِ دور از ساحت ادب، دل صاحب حوزه های علمیه، حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، را در این ایام حزن آل الله علیهم السلام، رنجاند و آن عزیز سفر کرده را که صد قافله دل همره اوست، آزرده خاطر ساخت.»
وی با طرح این سوال که با این رویکرد، چه توقعی از طلاب تازه کار در زمینه رعایت ادبیات حوزوی می توان داشت، افزوده است: «سزاوار است جامعه محترم مدرسین به جبران این لغزش کم نظیر به دست بوسی مراجع معظم تقلید به ویژه مخاطب نام آشنای این نامه که استوانه ای کم نظیر از علم و اخلاق در حوزه علمیه قم است، شتافته و بی هیچ تردیدی از تمامی حوزه های علمیه به ویژه مراجع معظم تقلید و بالأخص رهبر عزیز انقلاب که همواره حامی صیانت از جایگاه رفیع مرجعیت بوده و هستند، عذرخواهی شایسته کنند»
البته همه واکنش ها به نامه آیت الله یزدی خطاب به آیت الله زنجانی نگاه انتقادی نداشت به طوریکه دو تن از علما نیز این اقدام آیت الله یزدی را قابل دفاع و مودبانه خواندند.
حجت الاسلام فرخ فال: دغدغه آیت الله یزدی در جهت حفاظت از مقام مرجعیت است
حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین در این زمینه گفت: توصیه می شود در موارد گفتمان ارکان و بزرگان حوزه علمیه ، دیگران نسبت به ورود و قلم فرسائی های نابجا پرهیز نمایند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بیانیه حجت الاسلام والمسلمین احمد فرخ فال رئیس این مجمع عمومی به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
دفاع از انقلاب و حمایت از جایگاه رفیع مرجعیت شیعه، در مقابل دسیسه های اجانب و بدخواهان انقلاب و اسلام ناب محمدی (ص) و ممانعت از نفوذ اهل فتنه در این پایگاه عظیم و اثرگذار ، بر همه ی حوزویان و افراد ، لازم و ضروری است و دغدغه های ریاست محترم شورای عالی جامعه مدرسین حضرت آیت الله یزدی دامت برکاته در جهت حفاظت از مقام مرجعیت و نظام ولایی و ارزش های والای انقلاب اسلامی است .
بنابراین توصیه می شود در موارد گفتمان ارکان و بزرگان حوزه علمیه ، دیگران نسبت به ورود و قلم فرسائی های نابجا پرهیز نمایند.
حجت الاسلام ممدوحی: نامه آیت الله یزدی به آیت الله زنجانی خیلی مودبانه بود
حجت الاسلام و المسلمین حسن ممدوحی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نامه نگاری آیت الله یزدی به حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی را معمول و مرسوم حوزه دانست.
ممدوحی در گفت وگو با شفقنا اظهار کرد: از دیرزمان و از اوایل اسلام تاکنون همیشه سلسله مکاتبات و تبادل نظرها بوده و این طبیعی است که علما نسبت به یکدیگر گاهی انتقادات و نصایحی داشته اند.
او افزود: این نامه نگاری ها امری طبیعی و معمولی است ولی به نظر می رسد عده ای می خواهند این مساله را جنجالی و از آن سوء استفاده کنند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به متن نامه آیت الله یزدی گفت: آیت الله یزدی خیلی مودبانه و با رعایت مقام حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی نامه را نوشته است.
استعفای آیت‌الله محمد عندلیب همدانی از جامعه مدرسین
واکنش ها به اظهارت آیت الله یزدی رئیس جامعه مدرسین، البته به همین جا ختم نشد به طوریکه آیت‌الله محمد عندلیب همدانی از اعضای این تشکل حوزوی از عضویت در آن استعفا کرد.
در متن استعفای وی به آیت الله یزدی، رئیس شورای عالی جامعه مدرسین آمده است: نامه حضرتعالی به محضر مبارک مرجع بزرگوار شیعه حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی دامت برکاته هرگونه تردیدی را که تاکنون در باره ادامه عضویت در آن جامعه محترم داشتم مرتفع کرد چه اینکه به این نتیجه قطعی رسیدم که تفسیر من از استقلال حوزه و جایگاه رفیع مرجعیت با دیدگاه جنابعالی و همفکران شما در جامعه محترم مدرسین هیچگونه هماهنگی ندارد و عملا امکان همکاری وجود ندارد و لذا از ادامه عضویت در آن جامعه معذورم.
مطهری: نامه آیت الله یزدی موجب وهن روحانیت شد
نایب رییس مجلس شورای اسلامی هم در واکنش به نامه آیت الله محمد یزدی به آیت‌الله شبیری زنجانی، درباره دیدار وی با سیدمحمد خاتمی، اظهارات وی را تهدیدآمیز و موجب وهن روحانیت و حوزه توصیف کرد.
در نامه علی مطهری خطاب به آیت‌الله محمد یزدی که در اختیار ایسنا قرار گرفته، آمده است:
«جناب آقای محمد یزدی دامت برکاته
با اهداء سلام، در خصوص نامه جنابعالی به آیت‌الله شبیری زنجانی، مرجع تقلید، چند نکته قابل ذکر است:
۱. در این نامه جناب آقای سید محمد خاتمی و همفکران ایشان را «افراد مسئله‌دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نیستند» معرفی کرده‌اید و ملاقات با آنها را امری قبیح و موجب «ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان» دانسته‌اید.
همه اینها نیاز به اثبات دارد. «مسئله‌دار» کسانی هستند که در سال ۸۸ تحت این عنوان که مقام رهبری از یک کاندیدای خاص حمایت می‌کند انتخابات را از حالت طبیعی خارج کردند و حق اعتراض معترضان را نیز به رسمیت نشناختند و آنها را برانداز نامیدند و شد آنچه که نباید می‌شد. در واقع چنین افرادی برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نشدند.
فرضاً بپذیریم جناب آقای خاتمی و همفکرانشان افرادی مسئله‌دار هستند که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نیستند، قباحت ملاقات یک مرجع تقلید با آنها را از کجا درآورده‌اید؟ اگر مسئله‌دار هستند آیا نباید مسئله آنها حل شود؟ مراجع تقلید به مثابه چتری بر سر همه مردم و گروه‌ها هستند نه عناصری حزبی و جناحی.
ثالثاً ناراحتی و تعجب اکثر مقلدین و حوزویان از این ملاقات را از کجا به دست آوردید؟
۲. خطاب به آیت‌الله شبیری گفته‌اید «مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است».
به عرض می‌رساند مقام و احترام یک مرجع تقلید صرفاً در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم نیست، بلکه بیشتر بستگی دارد به رفتار او در مقابل آن نظام که کارهای درست آن را تأیید کند و از کارهای نادرست آن انتقاد و از حقوق مردم دفاع کند. اساساً احترام هرکس تابعی از احترام و پایبندی او به حق و عدالت است. این تفکر شما ناشی از این فکر غلط است که نظام را معصوم می‌دانید.
علاوه بر این، مسئله طرفینی است، یعنی همان طور که مقام و احترام یک مرجع تقلید در سایه احترام او به نظام اسلامی حاکم است، احترام نظام اسلامی نیز در سایه احترام آن به مرجعیت است.
مسئله استقلال روحانیت و حوزه علمیه و مراجع تقلید از دولتها و حکومتها، مسئله‌ای است که سابقه طولانی در تاریخ تشیع دارد و به شدت مورد تأکید امام خمینی(ره) و شهید آیت‌الله مطهری حتی برای دوره جمهوری اسلامی بوده است. از نظر شهید مطهری روحانیت شیعه از نظر روحی متکی به خدا و از نظر اجتماعی متکی به مردم است و همیشه از دولتها جدا و در کنار مردم بوده است. این ویژگی حتی در جمهوری اسلامی نیز باید رعایت شود و روحانیت نباید دولتی و حکومتی شود. اصل ولایت فقیه در نگاه امام (ره) و شهید مطهری و مقام رهبری به این معنی نیست که سایر مراجع نادیده گرفته و احیاناً سرکوب شوند. به یاد دارم چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در مجلسی در قم فردی فریاد زد «برای سلامتی یگانه مرجع عالم تشیع حضرت آیت الله العظمی امام خمینی صلوات». پدرم ناراحت شد و آن فرد را صدا زد و به او گفت «این چه جمله‌ای بود که گفتی؟! ما غیر از امام مراجع دیگری هم داریم.» همین طور می‌دانید که ایشان در کتاب نهضتهای اسلامی از مراجع ثلاث آن روز و نقش آنها در پیشبرد نهضت در کنار امام خمینی به نیکی یاد می‌کنند؛ همه برای این که نهاد روحانیت اصالت دارد و باید حفظ شود نه فقط ولی‌فقیه.
۳. در پایان نامه خطاب به آیت‌الله شبیری فرموده‌اید «لازم است شؤون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمایید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد.»
اولاً خود شما با این جمله تهدیدآمیز شأن مرجعیت را رعایت کرده‌اید یا نه؟ ثانیاً چه کسی گفته ملاقات یک مرجع تقلید با افراد سابقه‌دار در انقلاب که احیاناً انتقاداتی نیز دارند خلاف شؤون مرجعیت است. آیا شؤون مرجعیت را جنابعالی بهتر از خود مراجع تشخیص می‌دهید؟ مگر مردم باید با اجازه شما به ملاقات این و آن بروند؟! ثالثاً این جمله را که به این مرجع عالیقدر دستور می‌دهید «این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد» از چه موضعی می‌فرمایید. این جمله را فقط امام زمان علیه‌السلام می‌تواند به یک مرجع تقلید بگوید. در مجموع، نامه شما موجب وهن روحانیت و حوزه علمیه شد. امیدوارم به نحوی جبران بفرمایید.
آیت الله غروی: محتوای نامه آیت‌الله یزدی خلاف سیره علما و مراجع گذشته است
آیت الله محسن غرویان نیز در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به نامه سرگشاده روز گذشته آیت الله محمد یزدی به آیت الله شبیری زنجانی در پی دیدار این مرجع تقلید با سید محمد خاتمی گفت: شخصیت‌های استادی مانند آیت‌الله یزدی رییس جامعه مدرسین از قدیم به ما طلبه‌ها می‌گفتند که وظیفه شما حفظ شان و شئون مرجعیت است.
وی ادامه داد: امام خمینی(ره) هم در طول مبارزات و در طول سالیان متمادی تدریس‌ها، همیشه به شاگردانشان می‌گفتند حرمت علما، فقها و مجتهدین را حفظ کنید؛ مبادا کلماتی بگویید که تعرضی به مرجعیت تلقی شود؛ آیت الله یزدی هم از شاگردان نزدیک امام بودند. به هرحال توقع این بود، آیت الله یزدی تعابیر نرم‌تر و آرام‌تری به کار می‌برد و یا حتی صلاح نبود این نامه به نحو سرگشاده منتشر شود و باید خصوصی به محضر مرجع آیت الله زنجانی ارسال می‌شد.
آیت‌الله غرویان گفت: به این شکل مطرح کردن انعکاس خوبی ندارد و برخلاف اخلاق و سجایای اخلاقی علمای گذشته بوده و این بزرگان خودشان سابقا در درس‌ها می‌گفتند حرمت مراجع حفظ شود و طلبه‌ها باید همیشه ادب و احترام را نسبت به ساحت مرجعیت حفظ کنند. محتوای این نامه خلاف آن دستورها و مبانی بزرگان است و ای کاش به این شکل منتشر نمی‌شد.
این استاد فلسفه اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا مراجع باید در دیدارها و پذیرش افراد به بیوت خود محدودیت داشته باشند، گفت: سیره علما و مراجع گذشته این نبوده و حوزه‌های علمیه همواره مهد اجتهاد و آزادی نظر بوده‌اند.
وی ادامه داد: مراجع هیچ‌گاه برای همدیگر تکلیف تعیین نمی‌کنند و هر مرجعی روی مبانی فقهی و اصولی خود اجتهاد می‌کند، تصمیمی می‌گیرد و موضع اتخاذ می‌کند. اینکه بخواهیم برای مراجع تعیین تکلیف کنیم خلاف رویه حضرت امام است، روش حضرت امام اینگونه نبود.
وی افزود: مجتهدان و علما آزاد هستند و باید نظرات مختلف با حفظ اصول مشترک و اعتقاد به اصل نظام بیان شود. اگر بخواهیم مراجع را محدود کنیم برخلاف سنت سلف صالح علما و حوزه‌های علمیه است و برای مردم سوال ایجاد می‌کند.
تماس تلفنی آیت الله بیات زنجانی با آیت الله شبیری زنجانی
در همین راستا آیت الله بیات زنجانی نیز به این نامه واکنش نشان داد و در تماس تلفنی با آیت الله شبیری زنجانی ضمن آنکه ایشان را مایه مباهات مباهات امت اسلام برشمرد؛ فضای ایجاد شده پس از نامه‌اخیر را لطف‌الهی برای آشنائی بیشتر مردم بالخصوص جوانان با این شخصیت کم‌نظیر علمی دانست.
همچنین حجت الاسلام والمسلمین مسیح بروجردی در نامه‌ای خطاب به آیت الله شبیری زنجانی نوشت: هرگز گمان نمی‌کردم تأکیدات حضرتعالی در لزوم حراست از اخلاق اسلامی در حوزه‌های علمیه و تذکرات شما درباره افول اخلاق در میان روحانیت، به همین سرعت چنین شاهدی از غیب پیدا کند. رعایت ادب اقتضاء می‌کند کمتر به نامه سرگشاده خطاب به معظم له بپردازم، اما ناگزیرم توجه دهم که بی توجهی به روابط پر برکت دوستانه بلکه گاهی علاقه عمیق پدر و فرزندی میان استاد و شاگرد در حوزه‌های علمیه، باعث تحلیل‌های اشتباه و موضع‌گیری ناموزون و ایجاد دردسر برای روحانیت و حوزه شده است.
