استاندار سابق ایلام: بعد از برجام وضع مالی استان‌ها وخیم شد
تاریخ انتشار
چهارشنبه ۱۹ بهمن ۱۴۰۱ ساعت ۱۰:۳۱
اگرچه تخصیص بودجه برای هر استان قواعد و اصول خود را دارد، اما نباید از قدرت چانه‌زنی مقامات محلی و ملی برای بالا بردن بودجه غافل بود. با این حال محمدرضا مروارید، استاندار پیشین ایلام میزان جمعیت را نیز در تخصیص بودجه مهم می‌داند و «مهاجرفرست» بودن استان‌های کوچک را از دلایل کم‌شدن بودجه آن‌ها می‌داند. او البته می‌گوید بعد از به‌هم‌خوردن برجام وضع مالی استان‌ها هیچ‌گاه خوب نشد و بودجه‌گیری را سخت کرد.
در ادامه گفتگوی استاندار سابق ایلام با «هم‌میهن» می‌خوانید:
بودجه یک استان از چه مسیر‌هایی تامین می‌شود؟
بودجه‌ای وجود دارد که برای ایجاد سدها، نیروگاه‌ها و جاده‌ها به وزاتخانه‌ها داده می‌شود که آن‌ها نیز معمولا آن را به شرکت‌های خودشان تخصیص می‌دهند. مثلا وزارت راه، بودجه را به شرکت زیرساخت می‌دهد تا راه‌آهن بسازد، از اینجا به بعد بستگی به فشار استانداران و نمایندگان دارد که چقدر بتوانند این بودجه را کسب کنند.
بودجه دیگری نیز وجود دارد که اختصاصا به هر استان داده می‌شود و براساس شاخص‌های سازمان برنامه و بودجه مانند جمعیت، وسعت و محرومیت در اختیار شورای برنامه‌ریزی استان گذاشته می‌شود و در آنجا بین پروژه‌های نیمه‌کاره یا در دست احداث تقسیم می‌شود. البته ردیف‌های دیگری نیز در بودجه وجود دارد مانند توازن منطقه‌ای که معمولا سازمان برنامه و بودجه به استان‌هایی که دارای شهرستان‌های محروم هستند تخصیص می‌دهد.
پس چرا استان‌های محروم بودجه کمتری نصیب‌شان می‌شود؟
چون سازمان برنامه و بودجه همیشه اولویت اصلی را به جمعیت داده و معمولا استان‌های محروم جمعیت کمتری دارند. البته وسعت و تعداد شهرستان‌ها نیز در این زمینه دخیل است، اما تجربه من نشان داده که جمعیت در تخصیص بودجه نقش اساسی دارد، برای همین استان‌هایی مثل تهران، اصفهان، فارس و خوزستان همیشه در ردیف‌های اول بودجه هستند و استان‌هایی مثل ایلام، سمنان و کهگیلویه و بویراحمد در انتهای جدول دیده می‌شوند.
پس به نظر شما جمعیت را نباید ملاک قرار داد؟
اگر بخواهیم دقیق بررسی کنیم بالاخره جمعیت نقش زیادی دارد، بنده یک‌بار به شهریار که در استان تهران است رفتم و دیدم هنوز مدارس سه شیفته در آنجا وجود دارد و هر سال حدود پنج درصد به جمعیت حواشی استان تهران افزوده می‌شود. برعکس استان‌های کوچک «مهاجر فرست» هستند یا رشد جمعیت بسیار کمی دارند. به هرحال باید زمینه‌هایی وجود داشته باشد تا بتوان برای آن بودجه تخصیص داد، مثلا استان‌هایی هستند که نیاز دارند تا به زیربنا‌ها و یا به بخش‌های کشاورزی آن توجه ویژه‌ای شود.
تجربه شخصی شما درباره نفوذ استاندار برای گرفتن بودجه چه بوده است؟
به نظر من قدرت چانه‌زنی خیلی تاثیر دارد، به‌عنوان نمونه از همان ابتدا که لایحه در دولت در حال تنظیم و آماده شدن است می‌توان در واحد‌های سازمان برنامه و بودجه یا در رده کارشناسی بردن افرادی که ردیف بودجه‌ها را تنظیم می‌کنند به استان و بازدید‌ها در گرفتن بودجه تاثیرگذار بود و یا در مجلس نماینده‌های هر استان می‌توانند در کمیسیون‌های مجلس تاثیرگذار باشند. در بودجه‌های ملی نیز نقش استانداران و نماینده‌های مجلس خیلی موثر است، چون این بودجه در دست وزرا است و با تشریح درست پروژه‌های استانی و دعوت آن‌ها به استان می‌توان بودجه مناسبی دریافت کرد.
شما زمانی که استاندار بودید توانستید بودجه خوبی برای استان ایلام بگیرید؟
دوره من دوره خوبی بود، به این معنی که در دور اول آقای روحانی وضع مالی مناسب بود، فروش نفت هم بد نبود و برجام نیز راهگشا بود، اما بعد از سال ۹۷ دیگر پول نبود و بودجه‌گیری سخت شد. به‌تازگی هم از دوستان پرسیدم گفتند که همچنان وضع خوب نیست و تخصیص اعتبارات عمرانی که شاخص‌ترین آن است خیلی کم است و در حدود ۲۰ درصد است، به‌جای آن هم معمولا اوراق می‌دهند که پیمانکاران مجبور هستند آن را به قیمت پایین‌تر بفروشند.
در ادامه گفتگوی استاندار سابق ایلام با «هم‌میهن» می‌خوانید:
بودجه یک استان از چه مسیر‌هایی تامین می‌شود؟
بودجه‌ای وجود دارد که برای ایجاد سدها، نیروگاه‌ها و جاده‌ها به وزاتخانه‌ها داده می‌شود که آن‌ها نیز معمولا آن را به شرکت‌های خودشان تخصیص می‌دهند. مثلا وزارت راه، بودجه را به شرکت زیرساخت می‌دهد تا راه‌آهن بسازد، از اینجا به بعد بستگی به فشار استانداران و نمایندگان دارد که چقدر بتوانند این بودجه را کسب کنند.
بودجه دیگری نیز وجود دارد که اختصاصا به هر استان داده می‌شود و براساس شاخص‌های سازمان برنامه و بودجه مانند جمعیت، وسعت و محرومیت در اختیار شورای برنامه‌ریزی استان گذاشته می‌شود و در آنجا بین پروژه‌های نیمه‌کاره یا در دست احداث تقسیم می‌شود. البته ردیف‌های دیگری نیز در بودجه وجود دارد مانند توازن منطقه‌ای که معمولا سازمان برنامه و بودجه به استان‌هایی که دارای شهرستان‌های محروم هستند تخصیص می‌دهد.
پس چرا استان‌های محروم بودجه کمتری نصیب‌شان می‌شود؟
چون سازمان برنامه و بودجه همیشه اولویت اصلی را به جمعیت داده و معمولا استان‌های محروم جمعیت کمتری دارند. البته وسعت و تعداد شهرستان‌ها نیز در این زمینه دخیل است، اما تجربه من نشان داده که جمعیت در تخصیص بودجه نقش اساسی دارد، برای همین استان‌هایی مثل تهران، اصفهان، فارس و خوزستان همیشه در ردیف‌های اول بودجه هستند و استان‌هایی مثل ایلام، سمنان و کهگیلویه و بویراحمد در انتهای جدول دیده می‌شوند.
پس به نظر شما جمعیت را نباید ملاک قرار داد؟
اگر بخواهیم دقیق بررسی کنیم بالاخره جمعیت نقش زیادی دارد، بنده یک‌بار به شهریار که در استان تهران است رفتم و دیدم هنوز مدارس سه شیفته در آنجا وجود دارد و هر سال حدود پنج درصد به جمعیت حواشی استان تهران افزوده می‌شود. برعکس استان‌های کوچک «مهاجر فرست» هستند یا رشد جمعیت بسیار کمی دارند. به هرحال باید زمینه‌هایی وجود داشته باشد تا بتوان برای آن بودجه تخصیص داد، مثلا استان‌هایی هستند که نیاز دارند تا به زیربنا‌ها و یا به بخش‌های کشاورزی آن توجه ویژه‌ای شود.
تجربه شخصی شما درباره نفوذ استاندار برای گرفتن بودجه چه بوده است؟
به نظر من قدرت چانه‌زنی خیلی تاثیر دارد، به‌عنوان نمونه از همان ابتدا که لایحه در دولت در حال تنظیم و آماده شدن است می‌توان در واحد‌های سازمان برنامه و بودجه یا در رده کارشناسی بردن افرادی که ردیف بودجه‌ها را تنظیم می‌کنند به استان و بازدید‌ها در گرفتن بودجه تاثیرگذار بود و یا در مجلس نماینده‌های هر استان می‌توانند در کمیسیون‌های مجلس تاثیرگذار باشند. در بودجه‌های ملی نیز نقش استانداران و نماینده‌های مجلس خیلی موثر است، چون این بودجه در دست وزرا است و با تشریح درست پروژه‌های استانی و دعوت آن‌ها به استان می‌توان بودجه مناسبی دریافت کرد.
شما زمانی که استاندار بودید توانستید بودجه خوبی برای استان ایلام بگیرید؟
دوره من دوره خوبی بود، به این معنی که در دور اول آقای روحانی وضع مالی مناسب بود، فروش نفت هم بد نبود و برجام نیز راهگشا بود، اما بعد از سال ۹۷ دیگر پول نبود و بودجه‌گیری سخت شد. به‌تازگی هم از دوستان پرسیدم گفتند که همچنان وضع خوب نیست و تخصیص اعتبارات عمرانی که شاخص‌ترین آن است خیلی کم است و در حدود ۲۰ درصد است، به‌جای آن هم معمولا اوراق می‌دهند که پیمانکاران مجبور هستند آن را به قیمت پایین‌تر بفروشند.
