داریم خفه میشیم
تاریخ انتشار
يکشنبه ۱۱ دی ۱۴۰۱ ساعت ۱۰:۵۴
اگرچه آلودگی هوای تهران و به‌خصوص در روز‌های انتهایی پاییز به قصه‌ای تکراری تبدیل شده و حتی در تقویم ذهنی دانش‌آموزان به عنوان تعطیلات اعلام‌نشده نقش بسته، اما امسال چیزی تغییر کرده و ماجرا به شیوه دیگری در جریان است؛ پیش‌تر عمده دلیل آلودگی هوای تهران و کلان‌شهر‌های کشور ذرات معلق کوچک‌تر از ۲،۵ میکرون عنوان می‌شد و دلیل آن‌هم آلودگی ناشی از حمل و نقل در کنار پدیده‌های طبیعی مانند وارونگی بود، اما امسال و در روز‌هایی مشخص افزایش غیرمعمول دی‌اکسید گوگرد سربرآورد و حتی کار به اعلام رسمی مسوولان هم کشیده شد.
در روز ۲۷ آذر امسال، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران رسما اعلام کرد که بعد از ۷ سال، دی‌اکسید گوگرد هوای تهران را آلوده کرده است؛ به عبارتی ساده، پنج مولفه مشخص شاخص کیفیت هوای ایران را مشخص می‌کند که معمولا ذرات معلق، عامل آلودگی هوای تهران و کلان‌شهر‌های کشور بوده و اینکه افزایش دیاکسیدگوگرد این نقش را بازی کند، کم‌سابقه است. ماجرا، اما دقیقا چیست و چرا دیاکسیدگوگرد به‌ناگه و در حالتی کم‌سابقه چنین رشدی داشته است؟. یشه این افزایش غیرمعمول به مازوت‌سوزی یا سوخت غیراستاندارد نیروگاه‌های اطراف تهران یا پالایشگاه و صنایع برمی‌گردد؟ در کنار این پرسش‌ها، اطلاعات رسیده به «اعتماد» هم نشان می‌دهد که براساس پایش ماهواره‌ای سامانه «سهم» میزان غلظت دیاکسیدگوگرد در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۹۸- ۳۲،۲ درصد (۳۲ و دو دهم درصد) افزایش یافته است که تایید و تاکیدی بر برجسته بودن پرسش‌های بالا است.
گزارش پیش‌رو با بررسی آمار و اطلاعات رسمی و در گفتگو با مسوولان و کارشناسان حوزه‌های مرتبط ضمن بررسی زیر و بم ماجرای خبرساز مازوت‌سوزی، دلایل افزایش غیرمعمول این گاز و همچنین آثار آن بر سلامت انسان را به پرسش می‌گذارد.
اتفاقی کم‌سابقه؛ روز‌هایی که دیاکسیدگوگرد آلاینده مسوول شد
پیش از ورود به بحث خوب است بدانیم که به‌طور کلی معیار سنجش هوا در ایران، شاخص کیفیت هوا (AQI) است که در آن پنج آلاینده اصلی هوا یعنی ذرات معلق، دی‌اکسید نیتروژن، ازن سطح زمین، منوکسید کربن و دیاکسیدگوگرد محاسبه در تعیین آن نقش دارند. این پنج آلاینده در فرمولی مشخص، عدد شاخص کیفیت هوا را می‌سازند که معمولا یکی از این پنج مورد که بیشترین تاثیر در این فرمول را دارد (یعنی بیشترین عامل آلاینده در زمانی مشخص است) به عنوان آلاینده مسوول شناخته می‌شود و دستورالعمل‌های احتیاطی هم براساس آثار مضر همین آلاینده اعلام می‌شود.
به عنوان مثال در روز آلوده‌ای که آلاینده مسوول دی‌اکسید گوگرد باشد، دستورالعمل احتیاطی به این صورت است که کودکان، بیماران آسمی و افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی یا ریوی از منزل خارج نشوند یا اگر آلاینده مسوول منواکسیدکربن باشد، بیشتر افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی نظیر آنژین خطاب قرار می‌گیرند. براساس همین شاخص، تهران تا روز سوم دی ماه، ۲ روز خطرناک، ۲ روز بسیار ناسالم، ۱۶ روز ناسالم، ۱۱۰ روز ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۴۷ روز قابل قبول و تنها ۲ روز پاک را پشت‌سر گذاشته است.
با این توضیحات، اما سراغ اطلاعاتِ رسمی اعلام شده برویم؛ ۲۷ آذر همین امسال، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران رسما از افزاش کم‌سابقه دی‌اکسید گوگرد خبر داد و گفت: «طی ۷ سال گذشته سطح آلاینده دی‌اکسید گوگرد در این بازه زمانی سال بی‌سابقه بود و این احتمال وجود دارد منبع آن براساس بررسی‌های انجام شده مربوط به منابع غیرمتحرک و سوخت مصرفی آن‌ها باشد.»
