مسأله قدیمی و حل نشده چاقو کشی
تاریخ انتشار
سه شنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۵۲
انتشار این خبر احساسات عمومی مردم بروجرد را بشدت جریحه دار کرد و در کل کشور موجب شد سؤالات زیادی مطرح شود. مردم پس از این حادثه از یکدیگر می‌پرسند ما به کجا رسیده‌ایم که یک دانش‌آموز در محیط مدرسه چاقو می‌کشد؟ چرا چاقو اینقدر وسیله پیش پا افتاده‌ای شده که حتی در جیب یک نوجوان هم پیدا می‌شود؟
آمارهای پزشکی قانونی نشان می‌دهد در سال گذشته ۶۰۷هزار و ۳۲۹ نفر در کشور به‌خاطر درگیری و نزاع با سلاح سرد زخمی و ۷۶۰ نفر هم کشته شده‌اند. این آمارها کمی نگران‌کننده به نظر می‌رسد و این در حالی است که استفاده از چاقو همیشه در پرونده‌های جنایی پای ثابت نزاع‌ها و درگیری‌‌ها است و آمار استفاده از آن، چنانکه انتظار می‌رود سیر نزولی نداشته است. مردم توقع دارند این مشکل از سوی مسئولان و پژوهشگران مورد بررسی قرار گیرد و برای آن چاره‌ای اندیشیده شود.
به عبارت دیگر، حادثه چاقوکشی به روی معلم بروجردی نخستین و آخرین چاقو کشی نخواهد بود و تا وقتی چاقو و قمه و دشنه و پنجه بوکس و بقیه انواع سلاح سرد براحتی در بازار یافت می‌شود و قانون نیز برای دارنده و حمل‌کننده و استفاده‌کننده از این سلاح‌ها شرایط سختی برقرار نکند، اوضاع به همین شکل پیش خواهد رفت، گرچه پیش از این، انتشار اخبار استفاده یا حمل چاقو توسط نوجوانان یا درگیری دانش‌آموزان با چاقو چندان جدی گرفته نمی‌شد و برخلاف کارشناسان و آسیب‌شناسان، نظر مدیران بر این بود که این گونه حوادث به سوژه تحلیلی و خبری تبدیل نشود اما اکنون این دمل چرکین سر باز کرده و نمی‌توان از کنار آن به‌سادگی گذشت.
سرهنگ مصطفایی، معاون مبارزه با جرایم جنایی کشور در ارتباط با اهمیت این سوژه از آمار استفاده می‌کند و می‌گوید: «متوسط قتل با چاقو و سلاح سرد در سال گذشته ۳۹درصد بود و بقیه به طرق دیگر.» وی می‌افزاید: «برخی از این جنایت‌ها در خانه یا محیط کار رخ می‌دهد و عامل جنایت ناخواسته با توجه به در دسترس بودن چاقو به سوی قربانی‌اش حمله می‌کند اما آن نوع جنایاتی که باید به آن توجه بیشتری شود و نگران‌کننده‌تر است، سرقت‌های به عنف و زورگیری با چاقوست.»
اکنون تنها قانونی که درباره جرایم مربوط به سلاح سرد موجود است، ماده ۹۱۷ قانون مجازات اسلامی است. به موجب این قانون «هر کس به وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند، یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
نقص این قانون از آنجایی مشخص می‌شود که برای نگهداری و حمل سلاح سرد غیرجنگی مانند کارد آشپزخانه و انواع چاقوهای ساده جرمی تعریف و برای آن مجازاتی در نظر گرفته نشده است، مگر اینکه دارنده آن برای فعالیت مجرمانه از این وسایل استفاده کند.
پایین آمدن سن استفاده از سلاح سرد
کاهش سن استفاده از سیگار در بین نوجوانان و جوانان را کم داشتیم که چاقو هم به آن اضافه شد! وقتی سری به دادسراها بویژه دادسرای جنایی بزنید حتماً خواهید دید که بیشتر دزدان و حتی کسانی که دست به قتل زده‌اند سن پایینی دارند.
انگار تبهکاران آماتور ترسی از چاقو و چاقوکشی ندارند و استفاده از آن را نوعی افتخار می‌دانند، اخیراً پلیس آگاهی تهران چند جوان ۱۸-۱۷ ساله را دستگیر کرده که با استفاده از چاقو و قمه زورگیری می‌کردند و علامت جالبی برای خودشان طراحی و روی دستشان خالکوبی کرده بودند، طرحی با نام «پادشاه».
سردار احمدی مقدم در یکی از مصاحبه هایش با اظهار تأسف از پایین آمدن سن استفاده از سلاح‌هایی مانند قداره، شمشیر، پنجه بوکس، چاقو و چاقوی ضامن دار گفته بود:«در گذشته اراذل و اوباش از این آلات استفاده می‌کردند اما اکنون جوان ۱۷ ساله که هیچ سابقه‌ای ندارد در نخستین استفاده از این ابزار مرتکب قتل می‌شود که اگر حرفه‌ای می‌بود مرتکب قتل نمی‌شد.»
وی همچنین نظر داده بود: «افزایش خشونت با سلاح سرد در نتیجه گسترش و ترویج استفاده از این سلاح‌ها در فیلم‌های خارجی و حتی کم توجهی به برخی موارد توسط صدا و سیما و فیلم‌های توزیعی در بازار و نیز بازی‌های رایانه‌ای بوده است و امیدواریم مجلس شورای اسلامی قانون ممنوعیت سلاح سرد را با فوریت به تصویب نهایی برساند.»
چندی پیش، در خیابانی در جنوب شهر جوانی با یک مرد جا افتاده درگیر شده بود. مرد جاافتاده، زمانی برای خودش کسی بود و کل محله از او حساب می‌بردند. جوان چاقوکش چاقو را چنان در دستش گرفته بود که لات قدیمی از ترس فرار کرد. چند روز بعد که مرد جاافتاده را دیدم، پرسیدم چرا آن روز فرار کرد. او چنین پاسخ داد: «زمان قدیم وقتی دعوایمان می‌شد کسی چاقو را به این شکل نمی‌گرفت و هنگامی که حمله می‌کرد می‌دانست چطور ضربه بزند تا طرفش تلف نشود و فقط به قول قدیمی‌ها خط می‌انداخت اما چاقوکش‌های تازه کار امروزی هیچ از چاقوکشی نمی‌دانند و تیغه چاقو را تا دسته به بدن حریف خود فرو می‌کنند و انگار نمی‌دانند که با این کار خودشان را به چوب دار نزدیک می‌کنند.»
استفاده از همه ظرفیت‌ها برای مبارزه با چاقوکشی
دو سال قبل، در ۱۱ آذرماه ۴ زورگیر جوان با چاقو و قمه به مردی جوان در خیابان خردمند حمله کردند. مرد جوان، از بانک بیرون آمده بود. زورگیران وی را کتک زدند و با تهدید چاقو پول و کارت‌های بانکی‌اش را دزدیدند. دو روز بعد از این حادثه، فیلم مربوط به لحظه سرقت و زورگیری از این مرد در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و حتی صدا و سیما نیز آن را پخش کرد و موجی از نگرانی را در بین پایتخت نشینان انداخت.
چند روز بعد، آیت‌الله آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه در جمع مسئولان عالی قضایی با تأکید بر ضرورت افزایش سطح امنیت در کشور و با اشاره به بروز جلوه‌هایی از ناامنی که در رسانه‌‌ها منعکس شده است، عنوان کرد که وقوع این جنایات و انتشار فیلم موجب ناامنی است و هرچند در تمام دنیا این وقایع و حوادث وجود دارد، اما چنین اتفاقاتی در کشور اسلامی ما تکان‌دهنده است و نیروی انتظامی باید دور جدید برخورد با اشرار را آغاز کند و حسب موازین شرعی و قانونی مصوب، تفاوتی میان به‌کارگیری سلاح سرد یا گرم وجود ندارد و حکم محاربه و مجازات آن نیز اعدام است.
تنها ۳ روز بعد از اظهار نظر رئیس قوه قضائیه، مأموران پلیس موفق به دستگیری عاملان زورگیری خیابان خردمند شدند که پس از تحقیقات قضایی ۲عامل اصلی در حکمی جدی و قاطع محارب شناخته و به اعدام محکوم و۲همدست دیگرشان به مناطق دوردست کشور تبعید شدند.
پس از اعدام زورگیران، اظهار نظرات بسیاری در این زمینه منتشر شد. عده‌ای عقیده داشتند دو جوان زورگیر قربانی موج‌سازی رسانه‌ای شده‌اند چون پیش از آن، دزدان و تبهکارانی به مراتب خطرناک‌تر به ۲یا ۳ سال زندان محکوم شده بودند اما دسته‌ای نیز خوشحال بودند که از این پس با دارندگان چاقو و استفاده‌کنندگان سلاح سرد با جدیت برخورد می‌شود. و البته کمتر کسی به این موضوع پرداخت که شبکه‌های اجتماعی تا چه حد می‌توانند در ایجاد امنیت برای مردم مؤثر واقع شوند. طبیعتاً، آن موضوع یک حادثه بود اما هم قانونگذاران و هم مجریان و مسئولان امنیت انتظامی مردم به خوبی می‌توانند از این شبکه‌ها برای تقویت امنیت و کاهش استفاده از سلاح سرد بهره ببرند اما هنوز این جنبه از موضوع به بحث گذاشته نشده و در دیدرس مسئولان و قانونگذاران قرار نگرفته است.
برای مبارزه با این مشکل اجتماعی چه باید کرد؟ پلیس با برگزاری طرح‌های امنیت محور یا برخورد با اراذل و اوباش و دستگاه قضایی با برخورد با چاقو به دستان و چاقو کشان تلاش خود را برای به وجود آوردن امنیت و افزایش احساس امنیت به‌کار بسته است اما آیا با برگزاری مانور یا طرح‌های مقطعی مشکل چاقوکشی برای همیشه از ریشه حل می‌شود؟ آیا همیشه باید منتظر حادثه‌ای پر سروصدا مثل مرگ معلم فیزیک بروجردی یا زورگویان خیابان خردمند و انتشار فیلم آن در شبکه‌های اجتماعی باشیم و سپس طرحی مقطعی اجرا کنیم و تا مدتی در سایه امن این حوادث بخوابیم و در حادثه بعدی بیدار شویم؟
شاید برخوردهای مقطعی برای مدتی آبی روی آتش باشد ولی نمی‌تواند درمان قطعی باشد بنابراین لازم است عزم جدی و اجرایی ایجاد شود و دستگاه‌های اجرایی، قانونگذاری و قضایی به طور هماهنگ و مسئولانه به مبارزه با این پدیده ناهنجار بپردازند.
آمارهای پزشکی قانونی نشان می‌دهد در سال گذشته ۶۰۷هزار و ۳۲۹ نفر در کشور به‌خاطر درگیری و نزاع با سلاح سرد زخمی و ۷۶۰ نفر هم کشته شده‌اند. این آمارها کمی نگران‌کننده به نظر می‌رسد و این در حالی است که استفاده از چاقو همیشه در پرونده‌های جنایی پای ثابت نزاع‌ها و درگیری‌‌ها است و آمار استفاده از آن، چنانکه انتظار می‌رود سیر نزولی نداشته است. مردم توقع دارند این مشکل از سوی مسئولان و پژوهشگران مورد بررسی قرار گیرد و برای آن چاره‌ای اندیشیده شود.
به عبارت دیگر، حادثه چاقوکشی به روی معلم بروجردی نخستین و آخرین چاقو کشی نخواهد بود و تا وقتی چاقو و قمه و دشنه و پنجه بوکس و بقیه انواع سلاح سرد براحتی در بازار یافت می‌شود و قانون نیز برای دارنده و حمل‌کننده و استفاده‌کننده از این سلاح‌ها شرایط سختی برقرار نکند، اوضاع به همین شکل پیش خواهد رفت، گرچه پیش از این، انتشار اخبار استفاده یا حمل چاقو توسط نوجوانان یا درگیری دانش‌آموزان با چاقو چندان جدی گرفته نمی‌شد و برخلاف کارشناسان و آسیب‌شناسان، نظر مدیران بر این بود که این گونه حوادث به سوژه تحلیلی و خبری تبدیل نشود اما اکنون این دمل چرکین سر باز کرده و نمی‌توان از کنار آن به‌سادگی گذشت.
سرهنگ مصطفایی، معاون مبارزه با جرایم جنایی کشور در ارتباط با اهمیت این سوژه از آمار استفاده می‌کند و می‌گوید: «متوسط قتل با چاقو و سلاح سرد در سال گذشته ۳۹درصد بود و بقیه به طرق دیگر.» وی می‌افزاید: «برخی از این جنایت‌ها در خانه یا محیط کار رخ می‌دهد و عامل جنایت ناخواسته با توجه به در دسترس بودن چاقو به سوی قربانی‌اش حمله می‌کند اما آن نوع جنایاتی که باید به آن توجه بیشتری شود و نگران‌کننده‌تر است، سرقت‌های به عنف و زورگیری با چاقوست.»
اکنون تنها قانونی که درباره جرایم مربوط به سلاح سرد موجود است، ماده ۹۱۷ قانون مجازات اسلامی است. به موجب این قانون «هر کس به وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند، یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
نقص این قانون از آنجایی مشخص می‌شود که برای نگهداری و حمل سلاح سرد غیرجنگی مانند کارد آشپزخانه و انواع چاقوهای ساده جرمی تعریف و برای آن مجازاتی در نظر گرفته نشده است، مگر اینکه دارنده آن برای فعالیت مجرمانه از این وسایل استفاده کند.
پایین آمدن سن استفاده از سلاح سرد
کاهش سن استفاده از سیگار در بین نوجوانان و جوانان را کم داشتیم که چاقو هم به آن اضافه شد! وقتی سری به دادسراها بویژه دادسرای جنایی بزنید حتماً خواهید دید که بیشتر دزدان و حتی کسانی که دست به قتل زده‌اند سن پایینی دارند.
انگار تبهکاران آماتور ترسی از چاقو و چاقوکشی ندارند و استفاده از آن را نوعی افتخار می‌دانند، اخیراً پلیس آگاهی تهران چند جوان ۱۸-۱۷ ساله را دستگیر کرده که با استفاده از چاقو و قمه زورگیری می‌کردند و علامت جالبی برای خودشان طراحی و روی دستشان خالکوبی کرده بودند، طرحی با نام «پادشاه».
سردار احمدی مقدم در یکی از مصاحبه هایش با اظهار تأسف از پایین آمدن سن استفاده از سلاح‌هایی مانند قداره، شمشیر، پنجه بوکس، چاقو و چاقوی ضامن دار گفته بود:«در گذشته اراذل و اوباش از این آلات استفاده می‌کردند اما اکنون جوان ۱۷ ساله که هیچ سابقه‌ای ندارد در نخستین استفاده از این ابزار مرتکب قتل می‌شود که اگر حرفه‌ای می‌بود مرتکب قتل نمی‌شد.»
وی همچنین نظر داده بود: «افزایش خشونت با سلاح سرد در نتیجه گسترش و ترویج استفاده از این سلاح‌ها در فیلم‌های خارجی و حتی کم توجهی به برخی موارد توسط صدا و سیما و فیلم‌های توزیعی در بازار و نیز بازی‌های رایانه‌ای بوده است و امیدواریم مجلس شورای اسلامی قانون ممنوعیت سلاح سرد را با فوریت به تصویب نهایی برساند.»
چندی پیش، در خیابانی در جنوب شهر جوانی با یک مرد جا افتاده درگیر شده بود. مرد جاافتاده، زمانی برای خودش کسی بود و کل محله از او حساب می‌بردند. جوان چاقوکش چاقو را چنان در دستش گرفته بود که لات قدیمی از ترس فرار کرد. چند روز بعد که مرد جاافتاده را دیدم، پرسیدم چرا آن روز فرار کرد. او چنین پاسخ داد: «زمان قدیم وقتی دعوایمان می‌شد کسی چاقو را به این شکل نمی‌گرفت و هنگامی که حمله می‌کرد می‌دانست چطور ضربه بزند تا طرفش تلف نشود و فقط به قول قدیمی‌ها خط می‌انداخت اما چاقوکش‌های تازه کار امروزی هیچ از چاقوکشی نمی‌دانند و تیغه چاقو را تا دسته به بدن حریف خود فرو می‌کنند و انگار نمی‌دانند که با این کار خودشان را به چوب دار نزدیک می‌کنند.»
استفاده از همه ظرفیت‌ها برای مبارزه با چاقوکشی
دو سال قبل، در ۱۱ آذرماه ۴ زورگیر جوان با چاقو و قمه به مردی جوان در خیابان خردمند حمله کردند. مرد جوان، از بانک بیرون آمده بود. زورگیران وی را کتک زدند و با تهدید چاقو پول و کارت‌های بانکی‌اش را دزدیدند. دو روز بعد از این حادثه، فیلم مربوط به لحظه سرقت و زورگیری از این مرد در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و حتی صدا و سیما نیز آن را پخش کرد و موجی از نگرانی را در بین پایتخت نشینان انداخت.
چند روز بعد، آیت‌الله آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه در جمع مسئولان عالی قضایی با تأکید بر ضرورت افزایش سطح امنیت در کشور و با اشاره به بروز جلوه‌هایی از ناامنی که در رسانه‌‌ها منعکس شده است، عنوان کرد که وقوع این جنایات و انتشار فیلم موجب ناامنی است و هرچند در تمام دنیا این وقایع و حوادث وجود دارد، اما چنین اتفاقاتی در کشور اسلامی ما تکان‌دهنده است و نیروی انتظامی باید دور جدید برخورد با اشرار را آغاز کند و حسب موازین شرعی و قانونی مصوب، تفاوتی میان به‌کارگیری سلاح سرد یا گرم وجود ندارد و حکم محاربه و مجازات آن نیز اعدام است.
تنها ۳ روز بعد از اظهار نظر رئیس قوه قضائیه، مأموران پلیس موفق به دستگیری عاملان زورگیری خیابان خردمند شدند که پس از تحقیقات قضایی ۲عامل اصلی در حکمی جدی و قاطع محارب شناخته و به اعدام محکوم و۲همدست دیگرشان به مناطق دوردست کشور تبعید شدند.
پس از اعدام زورگیران، اظهار نظرات بسیاری در این زمینه منتشر شد. عده‌ای عقیده داشتند دو جوان زورگیر قربانی موج‌سازی رسانه‌ای شده‌اند چون پیش از آن، دزدان و تبهکارانی به مراتب خطرناک‌تر به ۲یا ۳ سال زندان محکوم شده بودند اما دسته‌ای نیز خوشحال بودند که از این پس با دارندگان چاقو و استفاده‌کنندگان سلاح سرد با جدیت برخورد می‌شود. و البته کمتر کسی به این موضوع پرداخت که شبکه‌های اجتماعی تا چه حد می‌توانند در ایجاد امنیت برای مردم مؤثر واقع شوند. طبیعتاً، آن موضوع یک حادثه بود اما هم قانونگذاران و هم مجریان و مسئولان امنیت انتظامی مردم به خوبی می‌توانند از این شبکه‌ها برای تقویت امنیت و کاهش استفاده از سلاح سرد بهره ببرند اما هنوز این جنبه از موضوع به بحث گذاشته نشده و در دیدرس مسئولان و قانونگذاران قرار نگرفته است.
برای مبارزه با این مشکل اجتماعی چه باید کرد؟ پلیس با برگزاری طرح‌های امنیت محور یا برخورد با اراذل و اوباش و دستگاه قضایی با برخورد با چاقو به دستان و چاقو کشان تلاش خود را برای به وجود آوردن امنیت و افزایش احساس امنیت به‌کار بسته است اما آیا با برگزاری مانور یا طرح‌های مقطعی مشکل چاقوکشی برای همیشه از ریشه حل می‌شود؟ آیا همیشه باید منتظر حادثه‌ای پر سروصدا مثل مرگ معلم فیزیک بروجردی یا زورگویان خیابان خردمند و انتشار فیلم آن در شبکه‌های اجتماعی باشیم و سپس طرحی مقطعی اجرا کنیم و تا مدتی در سایه امن این حوادث بخوابیم و در حادثه بعدی بیدار شویم؟
شاید برخوردهای مقطعی برای مدتی آبی روی آتش باشد ولی نمی‌تواند درمان قطعی باشد بنابراین لازم است عزم جدی و اجرایی ایجاد شود و دستگاه‌های اجرایی، قانونگذاری و قضایی به طور هماهنگ و مسئولانه به مبارزه با این پدیده ناهنجار بپردازند.
مرجع : ایران
