اختصاصی/ «تعادل» گزارش می‌دهد؛
«کودکان بی‌هویت» به جامعه برمی‌گردند؟
تاریخ انتشار
دوشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۱۴
به گزارش خبرنگار سیاسی «تعادل»، موضوع «کودکان بی‌هویت» یکی از معضلات مهم کشور ازجمله استان‌های مرزی همچون سیستان و بلوچستان است و هراز چند گاهی از رسانه‌ها سر برمی‌آورد.
اتباع خارجی که به ایران سفر می‌کنند باگذشت زمان همسران ایرانی انتخاب می‌کنند تا در این کشور کهن به زندگی خود ادامه دهند اما ظاهراً بعضی از این اتباع از اعتماد همسران ایرانی سو استفاده می‌کنند که این موضوع در بین مردان اتباع خارجی شایع بوده و مشکل‌ساز شده است.
مردان خارجی که اکثر آن‌ها از کشور افغانستان هستند، با زنان ایرانی ازدواج‌کرده و صاحب فرزند می‌شوند - بماند که چرا زنان ایرانی تن به این‌گونه ازدواج‌ها می‌دهند – ولی پس از مدتی همسر و فرزند خود را رها کرده و به کشور خود بازمی‌گردند و زنان ایرانی با «فرزند بی‌هویت» در انتظار آینده‌ای نا‌معلوم می‌نشینند آینده‌ای که نتیجه آن حداقل ۱۸ سال طول خواهد کشید!
اما مشکل زمانی حاد می‌شود که قانون مدنی کشور اطفالی را که از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی‌زاده می‌شوند تا سن ۱۸ سالگی تبعه کشور به شمار نمی‌آورد، ازاین‌جهت «فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» از بسیاری حقوق شهروندی ازجمله تحصیل، دریافت یارانه و... محروم هستند.
این در حالی است طبق برخی آمار گفته می‌شود حدود ۳۲ هزار کودک بدون هویت در کشور حاصل ازدواج زنان و دختران ایرانی با اتباع بیگانه است و البته این‌گونه آمار‌ها تا مرز ۱۰۰ هزار نفر هم تخمین زده شده است.
مسئولان به‌صراحت اعلام می‌کنند، اغلب این کودکان پدران افغانی دارند و آن‌ها برای اینکه بتوانند وضعیت تثبیت‌شده و حق اقامت در ایران داشته باشند اقدام به ازدواج با دختران ایرانی کرده‌اند. ازاین‌رو دولت از سال ۸۵ این ازدواج‌ها را مشروط به تأیید وزارت امور خارجه دانست و در همان سال مجلس برای سامان دادن به چنین ازدواج‌هایی که اغلب آن‌ها مشکلات و معضلات را برای زنان ایرانی و خانواده‌های آن‌ها به وجود می‌آورد طرح اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را مطرح کرد.
«زهره الهیان» نماینده مجلس هشتم مجلس گفته بود: فرزندان حاصل از ازدواج مادر ایرانی و پدر خارجی چون تابعیت ایرانی ندارند، از هیچ‌گونه حقی برخوردار نیستند، مادر ایرانی این حق را دارد که فرزندانش تابعیت ایرانی داشته باشند.
عضو وقت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه افزوده بود: بر اساس قوانین فعلی، زمانی که یک زن ایرانی که با مرد خارجی ازدواج می‌کند، فرزندانش ایرانی محسوب نمی‌شوند و زمانی که به سن ۱۸سالگی می‌رسند می‌توانند در مورد تابعیت خود تصمیم بگیرند.
هرچند مسئولان به دنبال رفع این مشکل هستند اما مردم ایران اسلامی «فرزندان بی‌هویت» را فراموش نکرده و بار‌ها به طرق مختلف به دنبال رفع مشکل این کودکان بوده‌اند.
اخیراً مدیران ارشد بخش خصوصی کشور، اقتصاددانان، حقوقدانان، اساتید دانشکده حقوق و دانشکده‌های علوم انسانی به همراه محققان و ... کشور و همچنین پژوهشگران حقوق کودک و فعالان اجتماعی در حوزه کودکان و مدیران و مسئولان جراید کشور طی نامه‌ای از حسن روحانی خواسته‌اند تا با تأمین مالی طرح مصوب در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به تاریخ ۲۹/فروردین/۹۱، نسبت به رفع ایراد شورای نگهبان دراین‌باره برآیند تا این طرح صورت کامل قانونی به خود گرفته و قابلیت اجرا بیابد.
در بخشی از این نامه آمده است: این طرح پس از بررسی در کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با تغییراتی به‌عنوان طرحی یک‌فوریتی در جلسه مورخ ۹۱/۰۱/۲۹ با عنوان «طرح اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» به تصویب رسید. بر اساس این اصلاحیه، من‌بعد فرزندان حاصل از این ازدواج‌ها «علاوه بر حقّ اقامت دائم در ایران همانند شهروند ایرانی، از حقّ تحصیل و بهداشت و رفاه رایگان، تأمین اجتماعی و یارانه برخوردار می‌باشند» و همچنین «این افراد تا سن نوزده‌سالگی از پرداخت تعرفه اقامت نیز معاف هستند»
شورای محترم نگهبان بر این اساس که این طرح متضمن بار مالی برای دولت بوده و طریق جبران هزینه‌های آن مشخص نشده است و همچنین بر این اساس که معافیت از پرداخت تعرفه اقامت متضمن کسر درآمد دولت بوده و طریق جبران آن نیز مشخص نشده است، (مواردی که خلاف اصل هفتادوپنج قانون اساسی تشخیص داده‌شده‌اند) آن را به مجلس بازفرستاد. دولت وقت نیز کوششی در زمینه رفع این ابهامات نکرد و ازآن‌پس این طرح که تصویب مجلس را نیز دارد مسکوت مانده است.
ما امضاء کنندگان این نامه از جنابعالی تقاضا داریم به هر طریقی که خود صلاح می‌دانید دستورات لازم را برای رفع ایرادات شورای محترم نگهبان در این زمینه بدهید تا به لطف حمایت قانون، این کودکان و نوجوانان بتوانند از کرامت انسانی و آینده‌ای بهتر برخوردار گردند و همچون شهروندانی مسئول در ایفای نقش خود در جامعه کوشا باشند.
هرچند شورای نگهبان به خاطر اصل ۷۵ قانون اساسی به طرح مذکور ایراد گرفته است اما ظاهراً دولت بنا دارد این مشکل را برطرف کند چر ا که محمدرضا محسنی ثانی نماینده مردم سبزوار می‌گوید: ساماندهی فرزندان بدون هویت در حال اجرا است.
وی می‌افزاید: وزارت کشور فرم‌هایی را در اختیار این افراد قرار داده و بر مبنای این فرم اقدام می‌کند و کمیته امنیت ملی مجلس نیز این موضوع را رصد می‌کند.
رییس کمیته امنیت ملی مجلس تصریح می‌کند: بیشترین آمار «فرزندان بدون هویت» در استان‌های مرزی سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی و جنوبی است.
امید می‌رود دولت یازدهم با استفاده از اختیاراتی که دارد می‌تواند مشکل «فرزندان بی‌هویت» در ایران را ساماندهی کند.
با استناد به ایراد شورای نگهبان به طرح «اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» می‌توان نتیجه گرفت در صورت ارسال لایحه از سوی دولت به مجلس برای رفع مشکل این افراد شورای نگهبان ایرادی نخواهد گرفت چراکه در آن صورت مشکل بار مالی آنکه مشمول اصل ۷۵ قانون اساسی می‌شد، وجود نخواهد داشت.
بنابراین باید منتظر ماند و دید که آیا مشکل «کودکان بی‌هویت» در کشور با تلاش نهادهای ذی‌ربط حل خواهد شد؟
اتباع خارجی که به ایران سفر می‌کنند باگذشت زمان همسران ایرانی انتخاب می‌کنند تا در این کشور کهن به زندگی خود ادامه دهند اما ظاهراً بعضی از این اتباع از اعتماد همسران ایرانی سو استفاده می‌کنند که این موضوع در بین مردان اتباع خارجی شایع بوده و مشکل‌ساز شده است.
مردان خارجی که اکثر آن‌ها از کشور افغانستان هستند، با زنان ایرانی ازدواج‌کرده و صاحب فرزند می‌شوند - بماند که چرا زنان ایرانی تن به این‌گونه ازدواج‌ها می‌دهند – ولی پس از مدتی همسر و فرزند خود را رها کرده و به کشور خود بازمی‌گردند و زنان ایرانی با «فرزند بی‌هویت» در انتظار آینده‌ای نا‌معلوم می‌نشینند آینده‌ای که نتیجه آن حداقل ۱۸ سال طول خواهد کشید!
اما مشکل زمانی حاد می‌شود که قانون مدنی کشور اطفالی را که از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی‌زاده می‌شوند تا سن ۱۸ سالگی تبعه کشور به شمار نمی‌آورد، ازاین‌جهت «فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» از بسیاری حقوق شهروندی ازجمله تحصیل، دریافت یارانه و... محروم هستند.
این در حالی است طبق برخی آمار گفته می‌شود حدود ۳۲ هزار کودک بدون هویت در کشور حاصل ازدواج زنان و دختران ایرانی با اتباع بیگانه است و البته این‌گونه آمار‌ها تا مرز ۱۰۰ هزار نفر هم تخمین زده شده است.
مسئولان به‌صراحت اعلام می‌کنند، اغلب این کودکان پدران افغانی دارند و آن‌ها برای اینکه بتوانند وضعیت تثبیت‌شده و حق اقامت در ایران داشته باشند اقدام به ازدواج با دختران ایرانی کرده‌اند. ازاین‌رو دولت از سال ۸۵ این ازدواج‌ها را مشروط به تأیید وزارت امور خارجه دانست و در همان سال مجلس برای سامان دادن به چنین ازدواج‌هایی که اغلب آن‌ها مشکلات و معضلات را برای زنان ایرانی و خانواده‌های آن‌ها به وجود می‌آورد طرح اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را مطرح کرد.
«زهره الهیان» نماینده مجلس هشتم مجلس گفته بود: فرزندان حاصل از ازدواج مادر ایرانی و پدر خارجی چون تابعیت ایرانی ندارند، از هیچ‌گونه حقی برخوردار نیستند، مادر ایرانی این حق را دارد که فرزندانش تابعیت ایرانی داشته باشند.
عضو وقت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه افزوده بود: بر اساس قوانین فعلی، زمانی که یک زن ایرانی که با مرد خارجی ازدواج می‌کند، فرزندانش ایرانی محسوب نمی‌شوند و زمانی که به سن ۱۸سالگی می‌رسند می‌توانند در مورد تابعیت خود تصمیم بگیرند.
هرچند مسئولان به دنبال رفع این مشکل هستند اما مردم ایران اسلامی «فرزندان بی‌هویت» را فراموش نکرده و بار‌ها به طرق مختلف به دنبال رفع مشکل این کودکان بوده‌اند.
اخیراً مدیران ارشد بخش خصوصی کشور، اقتصاددانان، حقوقدانان، اساتید دانشکده حقوق و دانشکده‌های علوم انسانی به همراه محققان و ... کشور و همچنین پژوهشگران حقوق کودک و فعالان اجتماعی در حوزه کودکان و مدیران و مسئولان جراید کشور طی نامه‌ای از حسن روحانی خواسته‌اند تا با تأمین مالی طرح مصوب در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به تاریخ ۲۹/فروردین/۹۱، نسبت به رفع ایراد شورای نگهبان دراین‌باره برآیند تا این طرح صورت کامل قانونی به خود گرفته و قابلیت اجرا بیابد.
در بخشی از این نامه آمده است: این طرح پس از بررسی در کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با تغییراتی به‌عنوان طرحی یک‌فوریتی در جلسه مورخ ۹۱/۰۱/۲۹ با عنوان «طرح اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» به تصویب رسید. بر اساس این اصلاحیه، من‌بعد فرزندان حاصل از این ازدواج‌ها «علاوه بر حقّ اقامت دائم در ایران همانند شهروند ایرانی، از حقّ تحصیل و بهداشت و رفاه رایگان، تأمین اجتماعی و یارانه برخوردار می‌باشند» و همچنین «این افراد تا سن نوزده‌سالگی از پرداخت تعرفه اقامت نیز معاف هستند»
شورای محترم نگهبان بر این اساس که این طرح متضمن بار مالی برای دولت بوده و طریق جبران هزینه‌های آن مشخص نشده است و همچنین بر این اساس که معافیت از پرداخت تعرفه اقامت متضمن کسر درآمد دولت بوده و طریق جبران آن نیز مشخص نشده است، (مواردی که خلاف اصل هفتادوپنج قانون اساسی تشخیص داده‌شده‌اند) آن را به مجلس بازفرستاد. دولت وقت نیز کوششی در زمینه رفع این ابهامات نکرد و ازآن‌پس این طرح که تصویب مجلس را نیز دارد مسکوت مانده است.
ما امضاء کنندگان این نامه از جنابعالی تقاضا داریم به هر طریقی که خود صلاح می‌دانید دستورات لازم را برای رفع ایرادات شورای محترم نگهبان در این زمینه بدهید تا به لطف حمایت قانون، این کودکان و نوجوانان بتوانند از کرامت انسانی و آینده‌ای بهتر برخوردار گردند و همچون شهروندانی مسئول در ایفای نقش خود در جامعه کوشا باشند.
هرچند شورای نگهبان به خاطر اصل ۷۵ قانون اساسی به طرح مذکور ایراد گرفته است اما ظاهراً دولت بنا دارد این مشکل را برطرف کند چر ا که محمدرضا محسنی ثانی نماینده مردم سبزوار می‌گوید: ساماندهی فرزندان بدون هویت در حال اجرا است.
وی می‌افزاید: وزارت کشور فرم‌هایی را در اختیار این افراد قرار داده و بر مبنای این فرم اقدام می‌کند و کمیته امنیت ملی مجلس نیز این موضوع را رصد می‌کند.
رییس کمیته امنیت ملی مجلس تصریح می‌کند: بیشترین آمار «فرزندان بدون هویت» در استان‌های مرزی سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی و جنوبی است.
امید می‌رود دولت یازدهم با استفاده از اختیاراتی که دارد می‌تواند مشکل «فرزندان بی‌هویت» در ایران را ساماندهی کند.
با استناد به ایراد شورای نگهبان به طرح «اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» می‌توان نتیجه گرفت در صورت ارسال لایحه از سوی دولت به مجلس برای رفع مشکل این افراد شورای نگهبان ایرادی نخواهد گرفت چراکه در آن صورت مشکل بار مالی آنکه مشمول اصل ۷۵ قانون اساسی می‌شد، وجود نخواهد داشت.
بنابراین باید منتظر ماند و دید که آیا مشکل «کودکان بی‌هویت» در کشور با تلاش نهادهای ذی‌ربط حل خواهد شد؟
