نمی‌خواهیم دانشگاه پایگاه جناح‌های سیاسی شود
تاریخ انتشار
يکشنبه ۲۲ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۰۹:۳۶
«آرامش به دانشگاه برگشت» این جمله‌ای است که دکتر حسین سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با لحنی آرام اما مطمئن بیان می‌کند. خودش می‌گوید اجازه دخالت در کارهای دانشگاه را فقط به استاد و دانشجویش می‌دهد و هیچ نهاد غیرمرتبطی نمی‌تواند برای دانشگاه خط مشی ترسیم کند. آن هم به این علت که دانشجویان و استادان روزهای سخت و پر اضطرابی را در کلاس‌های درس پشت سر گذاشته‌اند. هنوز هم خیلی از دانشگاهیان از خاطرات تلخ ریاست پیشین این دانشگاه می‌گویند؛ روزهایی که با اخراج استادان و دانشجویان و حذف برخی رشته‌های درسی گره خورده بود. دکتر سلیمی درباره آن روزها فقط می‌گوید: «متأسفم.» او دو سالی است که بر صندلی ریاست دانشگاه علامه تکیه زده و می‌خواهد آرام و آهسته بدون هیچ هیاهویی دوباره علامه را به همان علامه سال‌های اوجش برگرداند. آرام حرف می‌زند و با احتیاط. واژه‌ها براحتی از زبان او بیرون نمی‌آید، خودش می‌گوید: «نمی‌خواهم حرفی بزنم که دوباره برای دانشگاه دردسرساز شود.» بنابراین با وسواس کامل جواب برخی از پرسش‌های ما را درباره دانشجویان ستاره دار، بازگشت استادان اخراجی به دانشگاه، نصب دوربین، دخالت افراد خارج از دانشگاه در کارهای دانشگاه واز بین بردن فضای امنیتی دانشگاه می‌دهد. خودش می‌گوید علاقه به هیاهوی سیاسی ندارد. دکتر سلیمی می‌خواهد دانشجویان معنای تغییر را بفهمند. او در دفتر کار کوچکی که در طبقه سوم ساختمان مرکزی دانشگاه در دهکده المپیک دارد پاسخگوی سؤالات ما درباره اوضاع و احوال این روزهای دانشگاه علامه شد.
آقای روحانی هنگامی که به عنوان رئیس جمهوری انتخاب شد به دانشجویان و دانشگاهیان وعده‌های بسیاری داد. او معتقد بود دولت باید مطالبات دانشجویان را به طور جدی پاسخ دهد. شما بفرمایید تا چه اندازه مطالبات وزارت علوم، رؤسای دانشگاه‌ها ودانشجویان پاسخ داده شده است؟
باید کمی درباره مفهوم مطالبات دانشجویی تأمل کرد. حدود ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار دانشجو در دانشگاه‌های کشور مشغول به تحصیل هستند. حدود ۷ درصد از کل دانشجویان در دانشگاه‌های دولتی برتر درس می‌خوانند. سؤال نخست این است که آیا دانشجویان دانشگاه‌های مطرح دولتی مد نظر هستند یا کل جمعیت دانشجویی؟ در دانشگاه‌های مطرح نیز مفهوم مطالبات دانشجویی متفاوت است. معتقدم در دانشگاه‌های مادر حدود ۸۰ درصد دانشجویان مطالباتشان سیاسی نیست. بنابراین سؤال مهم این است که وقتی درباره مطالبات دانشجویی صحبت می‌کنیم مشخص کنیم که دقیقاً این مطالبات مربوط به کدام دسته از دانشجویان است؟ آیا این مطالبات مربوط به فعالان دانشجویی دانشگاه‌های بزرگ و مطرح است یا اینکه به مطالبات بدنه اصلی دانشجویان کشور مربوط است؟ به نظرم این دو با هم متفاوتند، اگر چه می‌توان به هر دو مطالبات دانشجویی اطلاق کرد. دانشجویانی که اهل فعالیت سیاسی و جنب و جوش سیاسی هستند بازشدن فضای سیاسی دانشگاه و امکان فعالیت‌های سیاسی گسترده را مطالبه می‌کنند. فارغ از این دغدغه که آن فعالیت سیاسی تنش‌آلود باشد یا نباشد. این طیف از دانشجویان اگرچه تعدادشان در دانشگاه چندان زیاد نیست اما صدایشان صدای رسایی است و نفوذ زیادی دارند. در این میان البته تعداد قابل توجهی از دانشجویان نیز نسبت به آنها سمپاتی دارند اگرچه ممکن است که نسبت به این دانشجویان موضع‌گیری رسمی نداشته باشند. همچنین دانشجویانی که دیدگاه سیاسی دارند و اهل فعالیت سیاسی هستند طبعاً گرایش های گوناگونی دارند و از صد درصد غیر انقلابی دربین آنها هست . اگرچه تعداد هواداران این گروه ها به یک اندازه نیست. با این توصیف باید بگویم سیاست دولت آقای روحانی این است که اعتدالی بین این دوگونه متفاوت از مطالبات به‌وجود آورد. اما با این حال باید تأکید کنم که همه مطالبات سیاسی نیستند و دانشجویانی که مطالبات سیاسی دارند تنها بخشی از کل دانشجویان هستند. ما در دانشگاه دو گونه مطالبات اصلی داریم و علاوه بر مطالبات سیاسی یکسری مطالبات علمی و صنفی نیز وجود دارد. برخی از دانشجویان معتقدند سطح علمی دانشگاه‌ها پایین آمده است. کسانی عضو هیأت علمی شده‌اند که اصلاً صلاحیت علمی ندارند. این گروه از دانشجویان معتقدند که رشد علمی کشور خوب نیست یا خدماتی که به لحاظ صنفی به آنها داده می‌شود به هیچ‌عنوان مناسب نیست. این مطالبات در بدنه اصلی دانشجویان وجود دارد. با این حال باید تأکید کرد که دولت آقای روحانی با شعار اعتدال شروع به کار کرد. آقای روحانی تصمیم دارد در همین فضای اعتدال به خواسته‌های مختلف دانشجویان پاسخ دهد، مثلاً ایشان در ابتدای دولت مطرح کرد که ما خواهان فضای باز سیاسی هستیم اما نمی‌خواهیم دانشگاه را به باشگاه سیاسی یا کانون کشاکش‌های سیاسی تبدیل کنیم. در این میان دانشجویانی که گرایش فعالیت سیاسی و صنفی داشتند هم حق دارند که مطالبات خود را در دانشگاه بیان کنند. این در حالی است که فضای دانشگاه در دولت یازدهم بازتر شده است اما تا حدی که دانشجویان بتوانند فعالیت کنند در عین اینکه دانشگاه به کانون کشمکش‌های جناحی بدل نشود و هیچ جناحی تلقی نکند که دانشگاه حالا دیگر به پایگاه او بدل شده است؛ اتفاقی که در دولت‌های قبلی در دانشگاه‌ها افتاده بود. در یک دولت فقط یک جناح سیاسی می‌توانستند فعالیت کنند و در دولت بعدی دانشگاه پایگاه جناح سیاسی دیگر بود. بر همین اساس ما در نظر داریم که در این دولت دانشگاه پایگاه جناح خاصی نشود. اما شرایط در دانشگاه‌ها به گونه‌ای باشد که جناح‌های مختلف امکان بیان سخن خود را در حد فضای دانشگاهی داشته باشند.
با همه این تفاسیر نگفتید در تحقق مطالبات دانشگاهیان چه نمره‌ای به دولت می‌دهید؟
البته الان کمی زود است که درباره تحقق مطالبات در دانشگاه‌ها صحبت کرد چرا که دانشگاه‌ها در این مدت در مناقشات بوروکراتیک هم قرار داشتند. ظرف دو سال گذشته این وزارتخانه چهار سرپرست یا وزیر به خود دید. همچنین وزارت علوم در این مدت آماج کشاکش‌های مختلف بود. وقتی مسئول رده بالای این وزارتخانه ۴ بار تغییر می‌کند و دائماً نیز برایش حاشیه به وجود می‌آید سیاستگذاری و استقرار لازم برای تأمین مطالبات در درونش اندکی دشوار می‌شود. با تمام این احوال دانشگاهیان با مطالبات متناقض مواجه هستند و آرامش کافی برای پاسخگویی به مطالبات کامل دانشجویان را ندارند. با این شرایط فکر می‌کنم دولت در تأمین این مطالبات در حد مقدورات حرکت‌های خوبی داشته است. هم فضای دانشگاه‌ها با رعایت خطوط قرمز نسبت به گذشته فضای بازتری شده و هم فضای امنیتی در دانشگاه‌ها بسیار کمتر شده است. هم‌اکنون نقد دولت به طور کامل در دانشگاه‌ها در جریان است و تلاش هم شده چه به لحاظ سطح علمی و آموزشی و چه وضعیت صنفی تا آنجا که ممکن است مطالبات دانشجویان پاسخ داده شود.
در صحبت‌هایتان به ۲ دسته از دانشجویان اشاره کردید دانشجویانی که مطالبات سیاسی در دانشگاه‌ها دارند و دانشجویانی که مطالبات صنفی یا علمی و پژوهشی دارند. می‌خواهم بدانم دانشجویان دانشگاه علامه بیشتر مطالباتشان سیاسی است یا صنفی؟
دانشجویان دانشگاه ما هم مثل دیگر دانشجویان گرایش‌های سیاسی دارند. در دانشگاه علامه حدود ۱۰ درصد از دانشجویان را فعالان سیاسی تشکیل می‌دهند. با این حال ۹۰ درصد از دانشجویان اگرچه ممکن است به مباحث سیاسی علاقه‌مند باشند اما حضور مستقیم در فعالیت‌های سیاسی ندارند. خواسته بیشتر دانشجویان مطالبات صنفی است. دانشگاه علامه یک دانشگاه قدیمی با امکانات بسیار کم است. بسیاری از ساختمان‌های ما استاندارد یک دانشکده را ندارد. ساختمان خوابگاه‌های دانشگاه نیز قدیمی است. امکانات دانشگاه در‌شأن دانشجویان نیست. البته گروه دیگری از دانشجویان ما نیز مطالبات علمی دارند. از نگاه آنها برخی از استادان ما کیفیت لازم علمی و توان ارائه مباحث علمی را در کلاس ندارند؛ همایش‌ها و نشریات علمی دانشگاه نمی‌توانند در سطح علمی بالا مطالب را به دانشجویان ارائه دهند؛ منابع علمی لازم برای تحقیقات در اختیار دانشجو نیست. با این حال اگر بخواهم مطالبات دانشجویی در دانشگاه علامه طباطبایی را وزن‌دهی کنم نخست مطالبات علمی، دوم مطالبات صنفی و در آخر مطالبات سیاسی است.
گفتید که دانشگاه‌های ایران وضعیت مطلوبی ندارند. منظورتان چیست و دقیقاً چه کاستی هایی می بینید؟
دانشگاه‌ها به نسبت دو سال پیش پیشرفت‌های بسیار خوبی داشته‌اند. اما نسبت به برنامه‌هایی که وزارت علوم برای دانشگاه‌ها تدوین کرده است یا نسبت به آن سیاست‌هایی که رهبرمعظم انقلاب ابلاغ فرمودند دانشگاه‌های ایران تا وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارند. باید بگویم دانشگاه‌های ما به لحاظ ساختاری دچار مشکلات بسیاری هستند. اول اینکه بودجه دانشگاه‌ها را دولت تأمین می‌کند بنابراین دانشگاه‌ها وابسته به دولت هستند و کمبود بودجه دارند. دوم اینکه بسیاری از دانشجویان بدون آنکه هزینه‌ای بپردازند وارد دانشگاه می‌شوند و در رشته‌ای درس می‌خوانند که شاید مورد علاقه‌شان نباشد. آنها وقتی وارد کلاس درس می‌شوند، ذهنیتی از دانشگاه دارند که ممکن است با واقعیت موجود بسیار فاصله داشته باشد. همین ذهنیت مطالبات صنفی آنها را شکل می‌دهد. از طرف دیگر اصرار می‌شود دانشگاه باید پژوهش محور باشد و از سوی دیگر دستگاه‌های دولتی هر کدام برای خودشان پژوهشکده تأسیس می‌کنند. آنها کمتر نیازهای پژوهشی‌شان را به دانشگاه‌ها ارجاع می‌دهند. رؤسای دانشگاه‌ها مخصوصاً دانشگاه‌های شهرستانی درباره تک‌تک جملات استادان، دانشجویان و کارمندان باید به مراجع مختلف پاسخ دهند. تمام فکر رئیس دانشگاه معطوف به پاسخگویی به ارگان‌های مختلف است. بنابراین ما یک ساختار آموزش عالی پر از مشکل داریم که باید ساختار آن از نو تعریف شود تا بتوانیم به سمت مطلوب حرکت کنیم. با این حال معتقدم که دانشگاه‌های ما درون این ساختار و با توجه به محدودیت‌های ناشی از آن خوب عمل می‌کنند.
دانشجویان دانشگاه علامه از دکتر سلیمی به عنوان رئیس دانشگاه انتظاراتی دارند. برخی خواسته‌ها ممکن است بحق باشد و برخی خواسته‌ها عملی کردنش سخت. شما آیا توانستید به انتظارات دانشجویان و استادان‌تان بخوبی پاسخ دهید و اینکه مهمترین اولویت تان برای این دانشگاه چه بود؟
این موضوع را باید از دانشجویان پرسید. با این حال اولویتم دو موضوع بود. اول اینکه آرامش را به دانشگاه برگردانم تا دانشجویان و استادان بتوانند با امنیت روحی و روانی بیشتر فعالیت کنند. این حس که برخی‌ها فکر می‌کردند که یک گروهی یا یک نفر دایماً مراقب رفتار و حرف‌هایشان است را از بین برده‌ایم. احساس ناامنی در فعالیت‌های علمی و دانشگاهی خلاقیت را از افراد می‌گیرد و من تلاش کردم این احساس ناامنی وجود نداشته باشد. دومین اولویتم هم این بود که زیر ساخت‌های مالی، اداری و عمرانی دانشگاه را بهبود ببخشم.
درتحقق این اولویت‌ها موفق بودید؟
دو سال برای انجام همه این کارها زمان کمی است.
بحث امنیت دانشگاهیان چطور؟ درباره این اولویت تان هم نمی‌توانید نظری دهید؟
پیشنهاد می‌کنم در این باره با استادان صحبت کنید. تلقی خودم این است که ما توانستیم در این زمینه خوب عمل کنیم. فضای امنیتی در دانشگاه شکسته شده است. بنده مرتب با استادان نشست دارم و اگر حالت چهره، لبخند روی لبانشان و نوع مراودات دوستانه آنها را با بنده ببینید متوجه می‌شوید فضا بهتر از قبل شده است؛ اما باز هم جای کار دارد.
این درباره استادان است. در بین دانشجویان چطور؟
بله. فکر می‌کنم این حس آرامش را دانشجویان نیز دارند. ما در دو سال گذشته حتی یک حکم سیاسی برای دانشجویان نداشته‌ایم. با این حال شما قضاوت کنید که این فضا چقدر شکسته شده است و این فضا را با زمان قبل مقایسه کنید. گرچه عوامل اجتماعی و ذهنی مختلفی بر گرایش‌های دانشجویان مؤثر است که در قالب حس انتقادی آنها به مسئولان متجلی می‌شود.
برای بهبود وضعیت دانشگاه و بازگشت آرامش چقدر جنگیدید؟
جنگ لازم نبود اعتماد لازم بود.
منظورم دقیقاً با افرادی است که بیرون از دانشگاه در کارهای دانشگاه دخالت می‌کردند؟
هیچ‌کس با برگشت آرامش به دانشگاه مخالف نیست. معتقدم کمیته انضباطی باید ابزار تربیت دانشجویان باشد. در این دو سال ۹۷ درصد از احکام انضباطی صادر شده مربوط به تقلب علمی است. در این باره هم به این نتیجه رسیدیم که باید امتحانات دانشگاه آسیب شناسی شود. شاید امتحانات ما مشکلی دارد که بخشی از دانشجویان مجبور به تقلب می‌شوند. این موضوع را بررسی کردیم و در سال تحصیلی گذشته تقلب امتحانی و افت تحصیلی نزدیک به ۲۰درصد کاهش پیدا کرد. اما ما هیچ حکم انضباطی در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی علیه دانشجویان نداشتیم.
پس شما معتقدید هم‌اکنون فضای امنیتی در دانشگاه وجود ندارد؟
بله فکر می‌کنم بهتر شده است اما خوب این را هم قبول دارم که باید بهتر از این شود.
پس چرا هنوز در کلاس‌های درس دوربین وجود دارد؟
این موضوع را تکذیب می‌کنم و در هیچ کلاسی دوربین وجود ندارد. اما قبول دارم در برخی از مکان‌های دانشگاه دوربین نصب است و این امر فقط در دانشگاه ما نیست. در دانشگاه که فقط دانشجویان رفت و آمد ندارند بلکه افراد مختلفی تردد می‌کنند و این به امنیت دانشجویان کمک می‌کند. برای مثال چند وقت پیش در پردیس مرکزی دانشگاه سرقتی رخ داد که با کمک این دوربین‌ها، سارقان شناسایی و دستگیر شدند. روز اول که وارد دانشگاه شدم در نشستی که با استادان و دانشجویان داشتم اعلام کردم که قول نمی‌دهم دوربین‌ها را جمع‌آوری کنم اما این قول را به شما می‌دهم که از تصاویر دوربین‌ها علیه هیچ‌کس استفاده سیاسی نشود. هم‌اکنون هم با قاطعیت می‌گویم تا زمانی که مسئولیت دانشگاه را دارم از دوربین‌هایی که در دانشگاه هستند استفاده سیاسی علیه دانشجو و استاد نخواهد شد.
در سال‌های گذشته خیلی از استادان برجسته پیش از موعد بازنشسته شدند یا از کار برکنار شدند. برای بازگشت استادان چه برنامه‌ای دارید آیا برای برگشت آنها چاره اندیشی کرده اید؟
در این دانشگاه ۳ دسته از استادان با مشکل مواجه شدند. عده‌ای از استادان به علت مباحث انضباطی اخراج شدند که تعدادشان ۴ نفر بود. عده‌ای از استادان بودند که بدون درخواست خودشان بازنشسته شدند که این استادان تعدادشان قابل توجه بود. برخی استادان هم بودند که قانونی بازنشسته شدند اما رضایت کافی برای بازنشستگی نداشتند. برای این ۳ دسته، اقدامات مختلفی انجام دادیم. برای گروه اول کسانی که مشکلات جدی امنیتی یا مشکلات اخلاقی نداشتند شرایط را برای بازگشتشان فراهم کردیم. استادانی که بازنشسته پیش از موعد شدند به دیوان عدالت اداری شکایت کردند و دیوان هم حق را به آنها داد و آنها هم به دانشگاه برگشتند. در گروه سوم از میان کسانی که روال قانونی بازنشستگی‌شان طی شده بود و استاد تمام بودند و البته توانایی علمی هم داشتند طبق مصوبه سال ۱۳۸۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی دعوت به همکاری شده‌اند.
بنابراین خیلی از استادان به دانشگاه بازگشتند؟
بله. بسیاری از آنها در حال تدریس هستند. تعدادشان زیاد است.
در دولت دهم به خاطر رانت و رابطه، برخی افراد عضو هیأت علمی دانشگاه شدند که صلاحیت لازم را برای تدریس در این دانشگاه ندارند. آیا شما به عنوان رئیس دانشگاه این موضوع را تأیید می‌کنید؟
به عنوان رئیس دانشگاه علامه نمی‌توانم در این‌باره حرفی بزنم. تقریباً همه استادانی که در دوره‌های مختلف وارد دانشگاه شدند از مسیر معین جذب استادان گذشته‌اند. آنها در فراخوان‌ها شرکت کرده‌اند و آثارشان مورد بررسی قرار گرفته است. این استادان بعد از گذشتن از مراحلی، استاد این دانشگاه شده‌اند بنابراین نمی‌توان سطح علمی همه این استادان را ضعیف دانست. با این حال چند استاد هستند که سطح علمی لازم را ندارند. البته این ضعف در سطح علمی در زمان تدریس و فعالیت مشخص می‌شود. بنابراین فکر می‌کنم به جای مطرح کردن این مباحث باید به سمتی برویم که سطح دانش استادان خود را افزایش دهیم. همچنین باید سطح مهارت‌های لازم ارتباطی آن دسته از استادانی که نتوانستند ارتباط خوبی با دانشجویان برقرار کنند را نیز ارتقا دهیم. البته دانشگاه‌ها باید دقت عمل بیشتری در جذب استادان داشته باشند.
بنابراین این موضوع را تکذیب می‌کنید؟
تنها اتفاقی که‌بنده تأیید می‌کنم این است که در برخی گروه‌ها با کمبود شدید و در بعضی گروه‌ها با تورم استاد مواجه شدیم و تلاش می‌کنیم که توازن و معیارهای علمی را در عین رعایت ضوابط بیشتر برقرار کنیم.
پاسخی برای شبهه کاهش یا توقف رشد علمی کشور دارید؟
بنده به آمار عمومی مقالات و تولید علمی اشراف ندارم اما در دانشگاه علامه با یک جهش تولید علمی مواجه هستیم. مقالات علمی ما حدود ۸۰ درصد، کتب ما حدود ۱۰۰درصد و جذب اعتبارات و طرح‌های پژوهشی ما حدود ۵۰۰ درصد رشد داشته است و رتبه اول نظریه‌پردازی در کشور را کسب کرده‌ایم.
به عنوان مهمترین دانشگاه علوم انسانی کشور، چقدر در فرایند بازنگری علوم انسانی دخالت دارید؟
ما یکی از اعضای فعال شورای تحول در علوم انسانی هستیم و بجز آن در بعضی موارد سعی کرده‌ایم نقش پل ارتباطی میان بدنه دانشگاهیان و کمیته‌های شورای تحول را ایفا کنیم که موفقیت‌آمیز هم بوده است.
ارزیابی‌تان از عملکرد فعلی مسئولان ارشد وزارت علوم چیست؟
مسئولان وزارت علوم افرادی دلسوز، تلاشگر، مؤمن و کارشناس هستند. اما با انبوهی از مشکلات مواجهند که حل آنها عملکردی پهلوانانه می‌طلبد.
آقای روحانی هنگامی که به عنوان رئیس جمهوری انتخاب شد به دانشجویان و دانشگاهیان وعده‌های بسیاری داد. او معتقد بود دولت باید مطالبات دانشجویان را به طور جدی پاسخ دهد. شما بفرمایید تا چه اندازه مطالبات وزارت علوم، رؤسای دانشگاه‌ها ودانشجویان پاسخ داده شده است؟
باید کمی درباره مفهوم مطالبات دانشجویی تأمل کرد. حدود ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار دانشجو در دانشگاه‌های کشور مشغول به تحصیل هستند. حدود ۷ درصد از کل دانشجویان در دانشگاه‌های دولتی برتر درس می‌خوانند. سؤال نخست این است که آیا دانشجویان دانشگاه‌های مطرح دولتی مد نظر هستند یا کل جمعیت دانشجویی؟ در دانشگاه‌های مطرح نیز مفهوم مطالبات دانشجویی متفاوت است. معتقدم در دانشگاه‌های مادر حدود ۸۰ درصد دانشجویان مطالباتشان سیاسی نیست. بنابراین سؤال مهم این است که وقتی درباره مطالبات دانشجویی صحبت می‌کنیم مشخص کنیم که دقیقاً این مطالبات مربوط به کدام دسته از دانشجویان است؟ آیا این مطالبات مربوط به فعالان دانشجویی دانشگاه‌های بزرگ و مطرح است یا اینکه به مطالبات بدنه اصلی دانشجویان کشور مربوط است؟ به نظرم این دو با هم متفاوتند، اگر چه می‌توان به هر دو مطالبات دانشجویی اطلاق کرد. دانشجویانی که اهل فعالیت سیاسی و جنب و جوش سیاسی هستند بازشدن فضای سیاسی دانشگاه و امکان فعالیت‌های سیاسی گسترده را مطالبه می‌کنند. فارغ از این دغدغه که آن فعالیت سیاسی تنش‌آلود باشد یا نباشد. این طیف از دانشجویان اگرچه تعدادشان در دانشگاه چندان زیاد نیست اما صدایشان صدای رسایی است و نفوذ زیادی دارند. در این میان البته تعداد قابل توجهی از دانشجویان نیز نسبت به آنها سمپاتی دارند اگرچه ممکن است که نسبت به این دانشجویان موضع‌گیری رسمی نداشته باشند. همچنین دانشجویانی که دیدگاه سیاسی دارند و اهل فعالیت سیاسی هستند طبعاً گرایش های گوناگونی دارند و از صد درصد غیر انقلابی دربین آنها هست . اگرچه تعداد هواداران این گروه ها به یک اندازه نیست. با این توصیف باید بگویم سیاست دولت آقای روحانی این است که اعتدالی بین این دوگونه متفاوت از مطالبات به‌وجود آورد. اما با این حال باید تأکید کنم که همه مطالبات سیاسی نیستند و دانشجویانی که مطالبات سیاسی دارند تنها بخشی از کل دانشجویان هستند. ما در دانشگاه دو گونه مطالبات اصلی داریم و علاوه بر مطالبات سیاسی یکسری مطالبات علمی و صنفی نیز وجود دارد. برخی از دانشجویان معتقدند سطح علمی دانشگاه‌ها پایین آمده است. کسانی عضو هیأت علمی شده‌اند که اصلاً صلاحیت علمی ندارند. این گروه از دانشجویان معتقدند که رشد علمی کشور خوب نیست یا خدماتی که به لحاظ صنفی به آنها داده می‌شود به هیچ‌عنوان مناسب نیست. این مطالبات در بدنه اصلی دانشجویان وجود دارد. با این حال باید تأکید کرد که دولت آقای روحانی با شعار اعتدال شروع به کار کرد. آقای روحانی تصمیم دارد در همین فضای اعتدال به خواسته‌های مختلف دانشجویان پاسخ دهد، مثلاً ایشان در ابتدای دولت مطرح کرد که ما خواهان فضای باز سیاسی هستیم اما نمی‌خواهیم دانشگاه را به باشگاه سیاسی یا کانون کشاکش‌های سیاسی تبدیل کنیم. در این میان دانشجویانی که گرایش فعالیت سیاسی و صنفی داشتند هم حق دارند که مطالبات خود را در دانشگاه بیان کنند. این در حالی است که فضای دانشگاه در دولت یازدهم بازتر شده است اما تا حدی که دانشجویان بتوانند فعالیت کنند در عین اینکه دانشگاه به کانون کشمکش‌های جناحی بدل نشود و هیچ جناحی تلقی نکند که دانشگاه حالا دیگر به پایگاه او بدل شده است؛ اتفاقی که در دولت‌های قبلی در دانشگاه‌ها افتاده بود. در یک دولت فقط یک جناح سیاسی می‌توانستند فعالیت کنند و در دولت بعدی دانشگاه پایگاه جناح سیاسی دیگر بود. بر همین اساس ما در نظر داریم که در این دولت دانشگاه پایگاه جناح خاصی نشود. اما شرایط در دانشگاه‌ها به گونه‌ای باشد که جناح‌های مختلف امکان بیان سخن خود را در حد فضای دانشگاهی داشته باشند.
با همه این تفاسیر نگفتید در تحقق مطالبات دانشگاهیان چه نمره‌ای به دولت می‌دهید؟
البته الان کمی زود است که درباره تحقق مطالبات در دانشگاه‌ها صحبت کرد چرا که دانشگاه‌ها در این مدت در مناقشات بوروکراتیک هم قرار داشتند. ظرف دو سال گذشته این وزارتخانه چهار سرپرست یا وزیر به خود دید. همچنین وزارت علوم در این مدت آماج کشاکش‌های مختلف بود. وقتی مسئول رده بالای این وزارتخانه ۴ بار تغییر می‌کند و دائماً نیز برایش حاشیه به وجود می‌آید سیاستگذاری و استقرار لازم برای تأمین مطالبات در درونش اندکی دشوار می‌شود. با تمام این احوال دانشگاهیان با مطالبات متناقض مواجه هستند و آرامش کافی برای پاسخگویی به مطالبات کامل دانشجویان را ندارند. با این شرایط فکر می‌کنم دولت در تأمین این مطالبات در حد مقدورات حرکت‌های خوبی داشته است. هم فضای دانشگاه‌ها با رعایت خطوط قرمز نسبت به گذشته فضای بازتری شده و هم فضای امنیتی در دانشگاه‌ها بسیار کمتر شده است. هم‌اکنون نقد دولت به طور کامل در دانشگاه‌ها در جریان است و تلاش هم شده چه به لحاظ سطح علمی و آموزشی و چه وضعیت صنفی تا آنجا که ممکن است مطالبات دانشجویان پاسخ داده شود.
در صحبت‌هایتان به ۲ دسته از دانشجویان اشاره کردید دانشجویانی که مطالبات سیاسی در دانشگاه‌ها دارند و دانشجویانی که مطالبات صنفی یا علمی و پژوهشی دارند. می‌خواهم بدانم دانشجویان دانشگاه علامه بیشتر مطالباتشان سیاسی است یا صنفی؟
دانشجویان دانشگاه ما هم مثل دیگر دانشجویان گرایش‌های سیاسی دارند. در دانشگاه علامه حدود ۱۰ درصد از دانشجویان را فعالان سیاسی تشکیل می‌دهند. با این حال ۹۰ درصد از دانشجویان اگرچه ممکن است به مباحث سیاسی علاقه‌مند باشند اما حضور مستقیم در فعالیت‌های سیاسی ندارند. خواسته بیشتر دانشجویان مطالبات صنفی است. دانشگاه علامه یک دانشگاه قدیمی با امکانات بسیار کم است. بسیاری از ساختمان‌های ما استاندارد یک دانشکده را ندارد. ساختمان خوابگاه‌های دانشگاه نیز قدیمی است. امکانات دانشگاه در‌شأن دانشجویان نیست. البته گروه دیگری از دانشجویان ما نیز مطالبات علمی دارند. از نگاه آنها برخی از استادان ما کیفیت لازم علمی و توان ارائه مباحث علمی را در کلاس ندارند؛ همایش‌ها و نشریات علمی دانشگاه نمی‌توانند در سطح علمی بالا مطالب را به دانشجویان ارائه دهند؛ منابع علمی لازم برای تحقیقات در اختیار دانشجو نیست. با این حال اگر بخواهم مطالبات دانشجویی در دانشگاه علامه طباطبایی را وزن‌دهی کنم نخست مطالبات علمی، دوم مطالبات صنفی و در آخر مطالبات سیاسی است.
گفتید که دانشگاه‌های ایران وضعیت مطلوبی ندارند. منظورتان چیست و دقیقاً چه کاستی هایی می بینید؟
دانشگاه‌ها به نسبت دو سال پیش پیشرفت‌های بسیار خوبی داشته‌اند. اما نسبت به برنامه‌هایی که وزارت علوم برای دانشگاه‌ها تدوین کرده است یا نسبت به آن سیاست‌هایی که رهبرمعظم انقلاب ابلاغ فرمودند دانشگاه‌های ایران تا وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارند. باید بگویم دانشگاه‌های ما به لحاظ ساختاری دچار مشکلات بسیاری هستند. اول اینکه بودجه دانشگاه‌ها را دولت تأمین می‌کند بنابراین دانشگاه‌ها وابسته به دولت هستند و کمبود بودجه دارند. دوم اینکه بسیاری از دانشجویان بدون آنکه هزینه‌ای بپردازند وارد دانشگاه می‌شوند و در رشته‌ای درس می‌خوانند که شاید مورد علاقه‌شان نباشد. آنها وقتی وارد کلاس درس می‌شوند، ذهنیتی از دانشگاه دارند که ممکن است با واقعیت موجود بسیار فاصله داشته باشد. همین ذهنیت مطالبات صنفی آنها را شکل می‌دهد. از طرف دیگر اصرار می‌شود دانشگاه باید پژوهش محور باشد و از سوی دیگر دستگاه‌های دولتی هر کدام برای خودشان پژوهشکده تأسیس می‌کنند. آنها کمتر نیازهای پژوهشی‌شان را به دانشگاه‌ها ارجاع می‌دهند. رؤسای دانشگاه‌ها مخصوصاً دانشگاه‌های شهرستانی درباره تک‌تک جملات استادان، دانشجویان و کارمندان باید به مراجع مختلف پاسخ دهند. تمام فکر رئیس دانشگاه معطوف به پاسخگویی به ارگان‌های مختلف است. بنابراین ما یک ساختار آموزش عالی پر از مشکل داریم که باید ساختار آن از نو تعریف شود تا بتوانیم به سمت مطلوب حرکت کنیم. با این حال معتقدم که دانشگاه‌های ما درون این ساختار و با توجه به محدودیت‌های ناشی از آن خوب عمل می‌کنند.
دانشجویان دانشگاه علامه از دکتر سلیمی به عنوان رئیس دانشگاه انتظاراتی دارند. برخی خواسته‌ها ممکن است بحق باشد و برخی خواسته‌ها عملی کردنش سخت. شما آیا توانستید به انتظارات دانشجویان و استادان‌تان بخوبی پاسخ دهید و اینکه مهمترین اولویت تان برای این دانشگاه چه بود؟
این موضوع را باید از دانشجویان پرسید. با این حال اولویتم دو موضوع بود. اول اینکه آرامش را به دانشگاه برگردانم تا دانشجویان و استادان بتوانند با امنیت روحی و روانی بیشتر فعالیت کنند. این حس که برخی‌ها فکر می‌کردند که یک گروهی یا یک نفر دایماً مراقب رفتار و حرف‌هایشان است را از بین برده‌ایم. احساس ناامنی در فعالیت‌های علمی و دانشگاهی خلاقیت را از افراد می‌گیرد و من تلاش کردم این احساس ناامنی وجود نداشته باشد. دومین اولویتم هم این بود که زیر ساخت‌های مالی، اداری و عمرانی دانشگاه را بهبود ببخشم.
درتحقق این اولویت‌ها موفق بودید؟
دو سال برای انجام همه این کارها زمان کمی است.
بحث امنیت دانشگاهیان چطور؟ درباره این اولویت تان هم نمی‌توانید نظری دهید؟
پیشنهاد می‌کنم در این باره با استادان صحبت کنید. تلقی خودم این است که ما توانستیم در این زمینه خوب عمل کنیم. فضای امنیتی در دانشگاه شکسته شده است. بنده مرتب با استادان نشست دارم و اگر حالت چهره، لبخند روی لبانشان و نوع مراودات دوستانه آنها را با بنده ببینید متوجه می‌شوید فضا بهتر از قبل شده است؛ اما باز هم جای کار دارد.
این درباره استادان است. در بین دانشجویان چطور؟
بله. فکر می‌کنم این حس آرامش را دانشجویان نیز دارند. ما در دو سال گذشته حتی یک حکم سیاسی برای دانشجویان نداشته‌ایم. با این حال شما قضاوت کنید که این فضا چقدر شکسته شده است و این فضا را با زمان قبل مقایسه کنید. گرچه عوامل اجتماعی و ذهنی مختلفی بر گرایش‌های دانشجویان مؤثر است که در قالب حس انتقادی آنها به مسئولان متجلی می‌شود.
برای بهبود وضعیت دانشگاه و بازگشت آرامش چقدر جنگیدید؟
جنگ لازم نبود اعتماد لازم بود.
منظورم دقیقاً با افرادی است که بیرون از دانشگاه در کارهای دانشگاه دخالت می‌کردند؟
هیچ‌کس با برگشت آرامش به دانشگاه مخالف نیست. معتقدم کمیته انضباطی باید ابزار تربیت دانشجویان باشد. در این دو سال ۹۷ درصد از احکام انضباطی صادر شده مربوط به تقلب علمی است. در این باره هم به این نتیجه رسیدیم که باید امتحانات دانشگاه آسیب شناسی شود. شاید امتحانات ما مشکلی دارد که بخشی از دانشجویان مجبور به تقلب می‌شوند. این موضوع را بررسی کردیم و در سال تحصیلی گذشته تقلب امتحانی و افت تحصیلی نزدیک به ۲۰درصد کاهش پیدا کرد. اما ما هیچ حکم انضباطی در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی علیه دانشجویان نداشتیم.
پس شما معتقدید هم‌اکنون فضای امنیتی در دانشگاه وجود ندارد؟
بله فکر می‌کنم بهتر شده است اما خوب این را هم قبول دارم که باید بهتر از این شود.
پس چرا هنوز در کلاس‌های درس دوربین وجود دارد؟
این موضوع را تکذیب می‌کنم و در هیچ کلاسی دوربین وجود ندارد. اما قبول دارم در برخی از مکان‌های دانشگاه دوربین نصب است و این امر فقط در دانشگاه ما نیست. در دانشگاه که فقط دانشجویان رفت و آمد ندارند بلکه افراد مختلفی تردد می‌کنند و این به امنیت دانشجویان کمک می‌کند. برای مثال چند وقت پیش در پردیس مرکزی دانشگاه سرقتی رخ داد که با کمک این دوربین‌ها، سارقان شناسایی و دستگیر شدند. روز اول که وارد دانشگاه شدم در نشستی که با استادان و دانشجویان داشتم اعلام کردم که قول نمی‌دهم دوربین‌ها را جمع‌آوری کنم اما این قول را به شما می‌دهم که از تصاویر دوربین‌ها علیه هیچ‌کس استفاده سیاسی نشود. هم‌اکنون هم با قاطعیت می‌گویم تا زمانی که مسئولیت دانشگاه را دارم از دوربین‌هایی که در دانشگاه هستند استفاده سیاسی علیه دانشجو و استاد نخواهد شد.
در سال‌های گذشته خیلی از استادان برجسته پیش از موعد بازنشسته شدند یا از کار برکنار شدند. برای بازگشت استادان چه برنامه‌ای دارید آیا برای برگشت آنها چاره اندیشی کرده اید؟
در این دانشگاه ۳ دسته از استادان با مشکل مواجه شدند. عده‌ای از استادان به علت مباحث انضباطی اخراج شدند که تعدادشان ۴ نفر بود. عده‌ای از استادان بودند که بدون درخواست خودشان بازنشسته شدند که این استادان تعدادشان قابل توجه بود. برخی استادان هم بودند که قانونی بازنشسته شدند اما رضایت کافی برای بازنشستگی نداشتند. برای این ۳ دسته، اقدامات مختلفی انجام دادیم. برای گروه اول کسانی که مشکلات جدی امنیتی یا مشکلات اخلاقی نداشتند شرایط را برای بازگشتشان فراهم کردیم. استادانی که بازنشسته پیش از موعد شدند به دیوان عدالت اداری شکایت کردند و دیوان هم حق را به آنها داد و آنها هم به دانشگاه برگشتند. در گروه سوم از میان کسانی که روال قانونی بازنشستگی‌شان طی شده بود و استاد تمام بودند و البته توانایی علمی هم داشتند طبق مصوبه سال ۱۳۸۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی دعوت به همکاری شده‌اند.
بنابراین خیلی از استادان به دانشگاه بازگشتند؟
بله. بسیاری از آنها در حال تدریس هستند. تعدادشان زیاد است.
در دولت دهم به خاطر رانت و رابطه، برخی افراد عضو هیأت علمی دانشگاه شدند که صلاحیت لازم را برای تدریس در این دانشگاه ندارند. آیا شما به عنوان رئیس دانشگاه این موضوع را تأیید می‌کنید؟
به عنوان رئیس دانشگاه علامه نمی‌توانم در این‌باره حرفی بزنم. تقریباً همه استادانی که در دوره‌های مختلف وارد دانشگاه شدند از مسیر معین جذب استادان گذشته‌اند. آنها در فراخوان‌ها شرکت کرده‌اند و آثارشان مورد بررسی قرار گرفته است. این استادان بعد از گذشتن از مراحلی، استاد این دانشگاه شده‌اند بنابراین نمی‌توان سطح علمی همه این استادان را ضعیف دانست. با این حال چند استاد هستند که سطح علمی لازم را ندارند. البته این ضعف در سطح علمی در زمان تدریس و فعالیت مشخص می‌شود. بنابراین فکر می‌کنم به جای مطرح کردن این مباحث باید به سمتی برویم که سطح دانش استادان خود را افزایش دهیم. همچنین باید سطح مهارت‌های لازم ارتباطی آن دسته از استادانی که نتوانستند ارتباط خوبی با دانشجویان برقرار کنند را نیز ارتقا دهیم. البته دانشگاه‌ها باید دقت عمل بیشتری در جذب استادان داشته باشند.
بنابراین این موضوع را تکذیب می‌کنید؟
تنها اتفاقی که‌بنده تأیید می‌کنم این است که در برخی گروه‌ها با کمبود شدید و در بعضی گروه‌ها با تورم استاد مواجه شدیم و تلاش می‌کنیم که توازن و معیارهای علمی را در عین رعایت ضوابط بیشتر برقرار کنیم.
پاسخی برای شبهه کاهش یا توقف رشد علمی کشور دارید؟
بنده به آمار عمومی مقالات و تولید علمی اشراف ندارم اما در دانشگاه علامه با یک جهش تولید علمی مواجه هستیم. مقالات علمی ما حدود ۸۰ درصد، کتب ما حدود ۱۰۰درصد و جذب اعتبارات و طرح‌های پژوهشی ما حدود ۵۰۰ درصد رشد داشته است و رتبه اول نظریه‌پردازی در کشور را کسب کرده‌ایم.
به عنوان مهمترین دانشگاه علوم انسانی کشور، چقدر در فرایند بازنگری علوم انسانی دخالت دارید؟
ما یکی از اعضای فعال شورای تحول در علوم انسانی هستیم و بجز آن در بعضی موارد سعی کرده‌ایم نقش پل ارتباطی میان بدنه دانشگاهیان و کمیته‌های شورای تحول را ایفا کنیم که موفقیت‌آمیز هم بوده است.
ارزیابی‌تان از عملکرد فعلی مسئولان ارشد وزارت علوم چیست؟
مسئولان وزارت علوم افرادی دلسوز، تلاشگر، مؤمن و کارشناس هستند. اما با انبوهی از مشکلات مواجهند که حل آنها عملکردی پهلوانانه می‌طلبد.
مرجع : روزنامه ایران
