همه آنچه باید درباره جناح بندی سیاسی مجلس جدید بدانید
وزن‌کشي ژله‌اي
جريان‌شناسي سياسي گروه‌ها و جناح‌هاي پارلمان دهم
تاریخ انتشار
شنبه ۸ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۱۶:۳۰
عصر تعادل ـ آيت وکيليان –همزمان با برگزاری مراسم افتتاحیه مجلس دهم ،نگاهی به ترکیب و جریان شناسی نیروهای حاضر در این مجلس بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می رسد . عصر تعادل در این گزارش شما را با جریانات سیاسی حاضر در پارلمان دهم و وزن سیاسی هر یک آشنا می کند.
ترکيب پارلمان دهم در اين دوره از انتخابات به دليل حمايت‌هاي پررنگ احزاب سياسي از کانديداهاي متبوع خودشان، شکل متفاوت‌تري به خود گرفته است. شمار قابل توجه نمايندگان اصلاح‌طلب راه‌يافته به پارلمان، ماحصل تلاش و فعاليت مستمر شوراي عالي سياست‌گذاري بود که از دل شوراي مشورتي بيرون آمد. همين فعاليت‌ها بود که با وجود رد صلاحيت‌هاي گسترده کانديداهاي اين جريان، با ارائه تاکتيک‌ها و ماندن در عرصه به هر روش ممکن، توانستند مجلس را بعد از 12 سال سيطره مطلق از دست اصولگرايان خارج کنند. از آن سوي، اصولگرايان با توجه به اينکه سه دوره متوالي پارلمان را قبضه کرده بودند، با وجود اينکه در انتخابات اخير ناکام ماندند، اما همچنان بر نواختن مارش پيروزي خود ممارست داشته و دارند. استيلاي اردوگاه اصول‌گرايي بر سه دوره مجلس آن هم در انتخاباتي که تحول‌خواهان در آن نقشي به غايت کم رنگ داشتند، آنها را به اين صرافت انداخته که در اين دوره نيز ژست سيادت بر پارلمان را بگيرند. ناکامي ژنرال‌هاي اصولگرا در پايتخت عملاً اين جريان سياسي را با بحران عدم قدرت فائقه در مقابل رقيب سنتي‌شان در پارلمان مواجه کرده است.
بدون سر ماندن جريان اصولگرا از جمله بحران‌هايي است که به کلکسيون «جزيره سرگرداني»شان افزوده شد. اما بعيد به نظر مي‌رسد که اين جناح که يکي از جريان‌هاي سياسي حاضر در پارلمان است، شکست خود در انتخابات اخير را به شکلي آشکار پذيرا باشد.
پايان سيادت پايداري‌ها در مجلس دهم
جبهه پایداری هر چند فراکسیونی در مجلس نهم نداشت، اما در 12 سال گذشته تلاش کرد در معادلات سیاسی و کنش سیاسی بهارستان‌نشینان بازيگر اصلي باشد. اين جبهه با توجه به اينکه عناصر موثرش از راه‌يابي به پارلمان ناکام ماندند، در معادلات آتي پارلمان دهم نمي‌تواند همچون گذشته نقشي ایفا کند. اوج فعالیت این جبهه سیاسی در مجلس به سال‌های پایانی مجلس هشتم و مجلس نهم باز می‌گردد. در مجلس نهم، این تشکل با در اختیار داشتن 82 کرسی از 290 کرسی، یکی از جریان‌های تأثیرگذار در تصمیم‌گیری‌های قوه مقننه محسوب می‌شد. جبهه پایداری در این دوره تنها توانسته 20 تا 24 نماینده را راهی مجلس کند. این رقم تنها از سوی فعالان سیاسی جناح رقیب چون «حسین مرعشی» رسانه‌ای شد. اعضای جبهه پایداری از مصاحبه در مورد تعداد نمایندگان تشکل‌شان در مجلس دهم و پاسخ دادن طفره می‌روند. همين مسئله از قوت گرفتن نزول نفرات اين جريان سياسي در مجلس دهم خبر مي‌دهد.
به گزارش عصر تعادل ،چندي پيش «سقای بی‌ریا» سخنگوی جبهه پایداری در پاسخ به ابهامات موجود در تعداد نمايندگان منتسب به پايداري در مجلس دهم طفره رفته بود و اظهار کرده بود: «در مورد تعداد نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری در مجلس دهم نمی‌خواهم مصاحبه کنم. جبهه پایداری انقلاب اسلامی در قالب ائتلاف فراگیر اصول گرایان در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی شرکت کرد و بی تردید اعضای ما هم در مجلس در فراکسیون اصول گرایان حضور خواهند داشت.» اين گفته سخنگوي پايداري به معناي پایان جدایی‌طلبی پایداری از اصولگرایان سنتی است و طبعاً ترديدهاي بنياديني در اين اظهار نظر وجود دارد. گفتني است، در مجلس دهم هر 30 نماینده تهران از فهرست امید، متعلق به اعتدال‌گرایان و اصلاح‌طلبان هستند، در حالی‌که 16 نفر از نمایندگان تهران در دوره قبل از اعضای جبهه پایداری بودند.
اعضاء جبهه پایداری و کسانی که در مجلس کنوني سمپات جبهه پایداری هستند، ادعا کرده‌اند که در قالب فراکسیون اصولگرایان فعالیت‌های‌شان را هماهنگ می‌کنند و هیچ وقت صحبت از جدایی با اصولگرایان در مجلس را مطرح نکرده‌اند. اما مسئله اينجاست که در اشاعه اخبار مرتبط، پايداري‌ها به صورت وارونه مسائل را نقب مي‌زنند؛ به اين دليل که اين اصولگرايان هستند که اعلام استقلال و جدايي از اين طيف تندرو را مطرح کرده‌اند.
بازآفريني انشعاب در اردوگاه اصولگرایي
به گزارش عصر تعادل ،فقرات فوق نشان مي‌دهد که در مجلس دهم لايه‌هاي متکثري از اردوگاه اصول‌گرايي سر بر مي‌آورند. اگرچه حتي در ظاهر طيف پايداري اعلام کرده در مجلس آينده با هم سلکان خود سر يک سفره خواهند نشست، اما ماهيت و تاکتيک اين جريان سياسي اثبات کرده که آنها بدون معامله و بده‌بستان در ميان حلقه واسط اردوگاه اصول‌گرايي جاي نمي‌گيرند و اصولاً همگرايي اين طيف با معتدل‌ها داستان روغن و آب است.
«مجتبی ذوالنور» منتخب مردم قم در مجلس دهم پيش از اين، از احتمال انشعاب درون فراکسیون اصولگرایان مجلس خبر داده بود: «برخلاف تاکیدات بزرگان اصولگرایی بخشی از فراکسیون رهروان ولایت به دنبال ایجاد فراکسیونی جدید هستند.» به نظر مي‌رسد اعضای فراکسیون رهروان ولایت در مجلس نهم که در این دوره هم به مجلس راه یافته‌اند، اولين جبهه انشعابي از جريان اصول‌گرايي هستند که می‌خواهند فراکسیون خود را با نام جدیدی احیا کنند.
از سوی دیگر کسانی‌که در مجلس نهم، کرسی‌های حداقلی داشته‌اند و هرگز پای عهد خود با اصولگرایان نایستاده‌اند، اکنون تابلوی حمایت از لاریجانی را بالا برده‌اند که به تعبیر «مسعود پزشکیان»، «اصلاً لاریجانی را قبول ندارند.» البته این هم نکته‌ای است که آیا لاریجانی به‌دلیل پیوستن اصولگرایان معتدل به لیست امید، خواستار حمایت پایداری‌ها شده یا اینکه پایداری‌ها این بار لیدر جریان خود را از دست داده‌اند و دنبال فردی برای لیدری که در قدرت هم باشد، می‌گردند. تجربه نشان داده است که هرگز عهد پایداری‌ها با لاریجانی پایدار نمانده است اما به هر روی در احوال اصولگرایان که خبر انشعاب از فراکسیون‌شان به گوش می‌رسد، حمایت پایداری‌ها از رییس فعلی مجلس تنها کورسوی امید است. هيچ بعيد نيست که لاريجاني براي قبضه کردن کرسي رياست از دوپينگ پايداري استفاده کند، اما اين دوپينگ شايد راه رياست را در کوتاه مدت هموار کند، اما در دراز مدت، جبهه پايداري از او امتيازگيري خواهند کرد. طبيعتاً هر گونه بدعهدي در اين معامله براي لاريجاني گران تمام مي‌شود، مگر اينکه لاريجاني از رأي پايداري‌ها در جريان انتخاب کرسي رياست امتناع کند.
«مسعود پزشکیان» اصلاح‌طلب، که قرابت خاصي به لاريجاني و طيف منتسب به او دارد، اخيراً در گفت‌وگويي با «عصر ایران» در مورد اینکه در حال حاضر منتقدین لاریجانی در مجلس نهم قصد دارند با حضور وی فراکسیون اصولگرایان را تشکیل دهند و آیا می‌توان از آنها در مجلس دهم به عنوان حامیان لاریجانی نام برد، گفته است: «اگر آنها در حال حاضر کنار لاریجانی قرار گرفته‌اند بنابر مصلحت است. آنها در حال حاضر برای اینکه یک اصولگرا را رییس مجلس کنند از لاریجانی حمایت می‌کنند.»
مصلحت‌هاي سياسي اصولگرايان درون پارلمان شايد به استقرار و تداوم رياست لاريجاني بينجامد، اما انشعاب‌هاي متأثر از اين مصلحت‌سازي‌ها در ميان اين جريان، مي‌تواند به انتخابات رياست جمهوري سال آينده نيز سرايت کند و سريال ناکامي‌هاي آنها را بازتوليد کند.
حال باید دید مجلس دهم آیا شاهد تشکیل یک فراکسیون جدید است! اتفاقی که می‌توان نام آن را انشعاب در آغاز راه نام نهاد. انشعابی که در نهایت ممکن است به ریزش نیروهای فراکسیون اصولگرايان منجر شود.
وزن‌کشی سیاسی و نواختن مارش پيروزي
انتخاب رییس و تشکیل فراکسیون‌های مجلس دهم با وزن‌کشی اصولگرایان و اصلاح‌طلبان آغاز شد و نکته حایز اهمیت نقش نمایندگان «مستقل» در آینده سیاسی مجلس دهم است.
به گزارش عصر تعادل،پس از پایان دهمین دوره انتخابات مجلس هر دو جریان عمده سیاسی کشور، اصلاح‌طلبان و اصولگرایان ادعای پیروزی در انتخابات را مطرح کردند و هنوز این که کدام جریان در عمل بتواند اکثریت مجلس را در اختیار بگیرد در ابهام قرار دارد. هر چند که اصلاح‌طلبان مدعی هستند که لیست امید موفق به کسب اکثریت کرسی‌های مجلس دهم شده است اما اصولگرایان در نشست فراکسیون فراگیر نشان دادند که احتمالا توان جذب 180 نماینده در این فراکسیون به رهبری علی لاریجانی را دارند. از سوی دیگر اصلاح‌طلبان نیز در گردهمایی فراکسیون امید موفق به جذب بیش از 158 نماینده منتخب مجلس دهم به رهبری محمد رضا عارف شدند. منتخبان نمایندگی مجلس، نخستین گردهمایی را با نام «همایش فرآیند قانونگذاری - الزامات و راهکار‌ها» با حضور برخی چهره‌های دولتی برگزار کردند. بعد از این همایش، دو همایش دیگر همزمان و جداگانه از سوی دو طیف اصولگرا و اصلاح‌طلب برگزار شد.
منتخبان لیست امید به دعوت محمدرضا عارف در مسجد سلمان فارسی گرد هم آمدند تا از اساسنامه پیشنهادی فراکسیون امید به منظور بررسی آن توسط منتخبین و اعمال اصلاحات رونمایی کنند و در کنار آن همایش فراگیر منتخبان مجلس دهم به دعوت آیت‌الله موحدی کرمانی و با حضور وی و علی لاریجانی برگزار شد.
برآیند حضور نمایندگان در این دو همایش و همچنین سخنرانی مقامات باز هم تکلیف کفه سنگین‌تر جناح و فراکسیون اکثریت را مشخص نکرد، زیرا برخی مدعی شده‌اند که نشست فراکسیون فراگیر (اصولگرایان) شامل نمایندگان منتخب اصولگرا و مستقل مجلس دهم بود و برخی دیگر نشست اصلاح طلبان را نیز به همین منوال ارزيابي کردند.
تعادل، هم تاکتيک هم استراتژي
ترکيب سياسي پارلمان دهم اگرچه به طور كامل شفاف نيست و اين موضوع درشرايط فعلي حول تحليل‌هايي كه در ارتباط با موضوعات و مسائل مهم مرتبط با مجلس جديد انجام مي‌پذيرد، تاثيرگذار است. بخشي از اين موضوع با ائتلاف ميان جناح اصلاح‌طلب با گروه‌هاي اعتدالي شكل گرفت و در پي آن حضور افرادي از جريان اصولگرايان ميانه‌رو در كنار اصلاح‌طلبان به وقوع پيوست و بخشي هم در نتيجه حضور چشمگير نمايندگان مستقل در مجلس دهم بود. چنين موضوعي امكان تحليل دقيق و شفاف را كمي سخت مي‌كند، به اين دليل كه در حال حاضر مشخص نيست برخي اعضاي منتخب ليست اميد يا منتخبان مستقل در مجلس جديد چه سويه‌گيري در ارتباط با موضوعات مهمي چون رياست مجلس دهم، هيأت رئيسه، کميسيون‌ها و ... خواهند داشت. از رصد آنچه در شكل‌گيري اين فراكسيون‌ها مي‌گذرد مي‌توان به نتيجه مشخصي از صف‌بندي‌هاي اين دوره نمايندگان رسيد و در پي آن تصوير روشن‌تري از آنچه كه در انتظار تصميم‌گيري آنها در موضوعات مهمي چون رياست مجلس و تركيب هيات‌رئيسه است، دست‌يافت. اما آنچه كه در حال حاضر كاملا روشن به نظر مي‌رسد اين است كه تركيب كلي منتخبان مجلس دهم معقول و همراه با چاشني «تعادل» خواهد بود، شاكله اين دوره از مجلس در مجموع گروه‌ها و جريان‌هاي سياسي حاضر در آن، نشان از تاييد اين موضوع دارد. بر همين اساس مي‌توان با خوش‌بيني انتظار داشت كه مسائل مهم اين مجلس تبديل به نزاع‌هاي سياسي نخواهد شد. جداي از انتظار كلي كه از نمايندگان مجلس جديد مي‌رود در موضوع ائتلاف ميان اصلاح‌طلبان و اعتدالگرايان هم اين موضع بسيار روشن و چشمگير است كه رفتار سياسي مجموعه منتخبان ليست اميد در مجلس دهم در جهت حفظ همگرايي هرچه بيشتر ميان دو جريان پيش خواهد رفت. بر همين اساس به نظر مي‌رسد ائتلاف و اتحاد اصلاح‌طلبان و حاميان دولت در موضوعاتي چون رياست مجلس يا اركان آن با راهكاري عقلاني و بر اساس الگوي تفاهم و تعادل عمل خواهند كرد و حل و فصل موضوعات مهم مجلس با پختگي لازم ميان اين دو جريان پي گرفته خواهد شد.
ژله‌اي‌ها، تعیین کننده معادلات سیاسی مجلس دهم
شاید در هیچ دوره‌ای از تاریخ مجالس شورای اسلامی، نقش نمایندگان مستقل به اندازه دوره دهم پر رنگ و مهم نبوده است. به نظر می رسد هیچ کدام از دو جریان سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا، اکثریت مطلق مجلس دهم را در اختیار ندارند و ائتلاف با نمایندگان مستقل آینده سیاسی مجلس دهم را رقم خواهد زد. از سوی دیگر هنوز تعداد دقیق نمایندگان لیست امید و میزان تعهد برخی از منتخبان این لیست به جریان اصلاح طلب، مشخص نشده است. طيف مستقلين و عمده نمايندگاني که مارک اصول‌گرايي معتدل داشتند، اما با پرچم ليست اميد در انتخابات شرکت کردند، عنوان «ژله‌اي‌ها» را برخود گرفته‌اند.
آمار نمایندگان حاضر در هر دو نشست اصلاح طلبان و اصولگرایان بیانگر واقعی بودن وزن سیاسی آنها نبوده و قدرت لابی‌گری در روزهای آینده برای جذب مستقل‌ها، نقش تعیین کننده‌ای در رییس مجلس (فردا) و همچنین ترکیب فراکسیون‌ها بازی می‌کند. حال باید به انتظار نشست و دید که آیا علی لاریجانی می‌تواند از تجربه و نفوذ خود در بین اصولگرایان و نمایندگان مستقل استفاده کند و یا این بار کرسی ریاست مجلس در اختیار اصلاح‌طلبان قرار می‌گیرد.
ترکيب پارلمان دهم در اين دوره از انتخابات به دليل حمايت‌هاي پررنگ احزاب سياسي از کانديداهاي متبوع خودشان، شکل متفاوت‌تري به خود گرفته است. شمار قابل توجه نمايندگان اصلاح‌طلب راه‌يافته به پارلمان، ماحصل تلاش و فعاليت مستمر شوراي عالي سياست‌گذاري بود که از دل شوراي مشورتي بيرون آمد. همين فعاليت‌ها بود که با وجود رد صلاحيت‌هاي گسترده کانديداهاي اين جريان، با ارائه تاکتيک‌ها و ماندن در عرصه به هر روش ممکن، توانستند مجلس را بعد از 12 سال سيطره مطلق از دست اصولگرايان خارج کنند. از آن سوي، اصولگرايان با توجه به اينکه سه دوره متوالي پارلمان را قبضه کرده بودند، با وجود اينکه در انتخابات اخير ناکام ماندند، اما همچنان بر نواختن مارش پيروزي خود ممارست داشته و دارند. استيلاي اردوگاه اصول‌گرايي بر سه دوره مجلس آن هم در انتخاباتي که تحول‌خواهان در آن نقشي به غايت کم رنگ داشتند، آنها را به اين صرافت انداخته که در اين دوره نيز ژست سيادت بر پارلمان را بگيرند. ناکامي ژنرال‌هاي اصولگرا در پايتخت عملاً اين جريان سياسي را با بحران عدم قدرت فائقه در مقابل رقيب سنتي‌شان در پارلمان مواجه کرده است.
بدون سر ماندن جريان اصولگرا از جمله بحران‌هايي است که به کلکسيون «جزيره سرگرداني»شان افزوده شد. اما بعيد به نظر مي‌رسد که اين جناح که يکي از جريان‌هاي سياسي حاضر در پارلمان است، شکست خود در انتخابات اخير را به شکلي آشکار پذيرا باشد.
پايان سيادت پايداري‌ها در مجلس دهم
جبهه پایداری هر چند فراکسیونی در مجلس نهم نداشت، اما در 12 سال گذشته تلاش کرد در معادلات سیاسی و کنش سیاسی بهارستان‌نشینان بازيگر اصلي باشد. اين جبهه با توجه به اينکه عناصر موثرش از راه‌يابي به پارلمان ناکام ماندند، در معادلات آتي پارلمان دهم نمي‌تواند همچون گذشته نقشي ایفا کند. اوج فعالیت این جبهه سیاسی در مجلس به سال‌های پایانی مجلس هشتم و مجلس نهم باز می‌گردد. در مجلس نهم، این تشکل با در اختیار داشتن 82 کرسی از 290 کرسی، یکی از جریان‌های تأثیرگذار در تصمیم‌گیری‌های قوه مقننه محسوب می‌شد. جبهه پایداری در این دوره تنها توانسته 20 تا 24 نماینده را راهی مجلس کند. این رقم تنها از سوی فعالان سیاسی جناح رقیب چون «حسین مرعشی» رسانه‌ای شد. اعضای جبهه پایداری از مصاحبه در مورد تعداد نمایندگان تشکل‌شان در مجلس دهم و پاسخ دادن طفره می‌روند. همين مسئله از قوت گرفتن نزول نفرات اين جريان سياسي در مجلس دهم خبر مي‌دهد.
به گزارش عصر تعادل ،چندي پيش «سقای بی‌ریا» سخنگوی جبهه پایداری در پاسخ به ابهامات موجود در تعداد نمايندگان منتسب به پايداري در مجلس دهم طفره رفته بود و اظهار کرده بود: «در مورد تعداد نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری در مجلس دهم نمی‌خواهم مصاحبه کنم. جبهه پایداری انقلاب اسلامی در قالب ائتلاف فراگیر اصول گرایان در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی شرکت کرد و بی تردید اعضای ما هم در مجلس در فراکسیون اصول گرایان حضور خواهند داشت.» اين گفته سخنگوي پايداري به معناي پایان جدایی‌طلبی پایداری از اصولگرایان سنتی است و طبعاً ترديدهاي بنياديني در اين اظهار نظر وجود دارد. گفتني است، در مجلس دهم هر 30 نماینده تهران از فهرست امید، متعلق به اعتدال‌گرایان و اصلاح‌طلبان هستند، در حالی‌که 16 نفر از نمایندگان تهران در دوره قبل از اعضای جبهه پایداری بودند.
اعضاء جبهه پایداری و کسانی که در مجلس کنوني سمپات جبهه پایداری هستند، ادعا کرده‌اند که در قالب فراکسیون اصولگرایان فعالیت‌های‌شان را هماهنگ می‌کنند و هیچ وقت صحبت از جدایی با اصولگرایان در مجلس را مطرح نکرده‌اند. اما مسئله اينجاست که در اشاعه اخبار مرتبط، پايداري‌ها به صورت وارونه مسائل را نقب مي‌زنند؛ به اين دليل که اين اصولگرايان هستند که اعلام استقلال و جدايي از اين طيف تندرو را مطرح کرده‌اند.
بازآفريني انشعاب در اردوگاه اصولگرایي
به گزارش عصر تعادل ،فقرات فوق نشان مي‌دهد که در مجلس دهم لايه‌هاي متکثري از اردوگاه اصول‌گرايي سر بر مي‌آورند. اگرچه حتي در ظاهر طيف پايداري اعلام کرده در مجلس آينده با هم سلکان خود سر يک سفره خواهند نشست، اما ماهيت و تاکتيک اين جريان سياسي اثبات کرده که آنها بدون معامله و بده‌بستان در ميان حلقه واسط اردوگاه اصول‌گرايي جاي نمي‌گيرند و اصولاً همگرايي اين طيف با معتدل‌ها داستان روغن و آب است.
«مجتبی ذوالنور» منتخب مردم قم در مجلس دهم پيش از اين، از احتمال انشعاب درون فراکسیون اصولگرایان مجلس خبر داده بود: «برخلاف تاکیدات بزرگان اصولگرایی بخشی از فراکسیون رهروان ولایت به دنبال ایجاد فراکسیونی جدید هستند.» به نظر مي‌رسد اعضای فراکسیون رهروان ولایت در مجلس نهم که در این دوره هم به مجلس راه یافته‌اند، اولين جبهه انشعابي از جريان اصول‌گرايي هستند که می‌خواهند فراکسیون خود را با نام جدیدی احیا کنند.
از سوی دیگر کسانی‌که در مجلس نهم، کرسی‌های حداقلی داشته‌اند و هرگز پای عهد خود با اصولگرایان نایستاده‌اند، اکنون تابلوی حمایت از لاریجانی را بالا برده‌اند که به تعبیر «مسعود پزشکیان»، «اصلاً لاریجانی را قبول ندارند.» البته این هم نکته‌ای است که آیا لاریجانی به‌دلیل پیوستن اصولگرایان معتدل به لیست امید، خواستار حمایت پایداری‌ها شده یا اینکه پایداری‌ها این بار لیدر جریان خود را از دست داده‌اند و دنبال فردی برای لیدری که در قدرت هم باشد، می‌گردند. تجربه نشان داده است که هرگز عهد پایداری‌ها با لاریجانی پایدار نمانده است اما به هر روی در احوال اصولگرایان که خبر انشعاب از فراکسیون‌شان به گوش می‌رسد، حمایت پایداری‌ها از رییس فعلی مجلس تنها کورسوی امید است. هيچ بعيد نيست که لاريجاني براي قبضه کردن کرسي رياست از دوپينگ پايداري استفاده کند، اما اين دوپينگ شايد راه رياست را در کوتاه مدت هموار کند، اما در دراز مدت، جبهه پايداري از او امتيازگيري خواهند کرد. طبيعتاً هر گونه بدعهدي در اين معامله براي لاريجاني گران تمام مي‌شود، مگر اينکه لاريجاني از رأي پايداري‌ها در جريان انتخاب کرسي رياست امتناع کند.
«مسعود پزشکیان» اصلاح‌طلب، که قرابت خاصي به لاريجاني و طيف منتسب به او دارد، اخيراً در گفت‌وگويي با «عصر ایران» در مورد اینکه در حال حاضر منتقدین لاریجانی در مجلس نهم قصد دارند با حضور وی فراکسیون اصولگرایان را تشکیل دهند و آیا می‌توان از آنها در مجلس دهم به عنوان حامیان لاریجانی نام برد، گفته است: «اگر آنها در حال حاضر کنار لاریجانی قرار گرفته‌اند بنابر مصلحت است. آنها در حال حاضر برای اینکه یک اصولگرا را رییس مجلس کنند از لاریجانی حمایت می‌کنند.»
مصلحت‌هاي سياسي اصولگرايان درون پارلمان شايد به استقرار و تداوم رياست لاريجاني بينجامد، اما انشعاب‌هاي متأثر از اين مصلحت‌سازي‌ها در ميان اين جريان، مي‌تواند به انتخابات رياست جمهوري سال آينده نيز سرايت کند و سريال ناکامي‌هاي آنها را بازتوليد کند.
حال باید دید مجلس دهم آیا شاهد تشکیل یک فراکسیون جدید است! اتفاقی که می‌توان نام آن را انشعاب در آغاز راه نام نهاد. انشعابی که در نهایت ممکن است به ریزش نیروهای فراکسیون اصولگرايان منجر شود.
وزن‌کشی سیاسی و نواختن مارش پيروزي
انتخاب رییس و تشکیل فراکسیون‌های مجلس دهم با وزن‌کشی اصولگرایان و اصلاح‌طلبان آغاز شد و نکته حایز اهمیت نقش نمایندگان «مستقل» در آینده سیاسی مجلس دهم است.
به گزارش عصر تعادل،پس از پایان دهمین دوره انتخابات مجلس هر دو جریان عمده سیاسی کشور، اصلاح‌طلبان و اصولگرایان ادعای پیروزی در انتخابات را مطرح کردند و هنوز این که کدام جریان در عمل بتواند اکثریت مجلس را در اختیار بگیرد در ابهام قرار دارد. هر چند که اصلاح‌طلبان مدعی هستند که لیست امید موفق به کسب اکثریت کرسی‌های مجلس دهم شده است اما اصولگرایان در نشست فراکسیون فراگیر نشان دادند که احتمالا توان جذب 180 نماینده در این فراکسیون به رهبری علی لاریجانی را دارند. از سوی دیگر اصلاح‌طلبان نیز در گردهمایی فراکسیون امید موفق به جذب بیش از 158 نماینده منتخب مجلس دهم به رهبری محمد رضا عارف شدند. منتخبان نمایندگی مجلس، نخستین گردهمایی را با نام «همایش فرآیند قانونگذاری - الزامات و راهکار‌ها» با حضور برخی چهره‌های دولتی برگزار کردند. بعد از این همایش، دو همایش دیگر همزمان و جداگانه از سوی دو طیف اصولگرا و اصلاح‌طلب برگزار شد.
منتخبان لیست امید به دعوت محمدرضا عارف در مسجد سلمان فارسی گرد هم آمدند تا از اساسنامه پیشنهادی فراکسیون امید به منظور بررسی آن توسط منتخبین و اعمال اصلاحات رونمایی کنند و در کنار آن همایش فراگیر منتخبان مجلس دهم به دعوت آیت‌الله موحدی کرمانی و با حضور وی و علی لاریجانی برگزار شد.
برآیند حضور نمایندگان در این دو همایش و همچنین سخنرانی مقامات باز هم تکلیف کفه سنگین‌تر جناح و فراکسیون اکثریت را مشخص نکرد، زیرا برخی مدعی شده‌اند که نشست فراکسیون فراگیر (اصولگرایان) شامل نمایندگان منتخب اصولگرا و مستقل مجلس دهم بود و برخی دیگر نشست اصلاح طلبان را نیز به همین منوال ارزيابي کردند.
تعادل، هم تاکتيک هم استراتژي
ترکيب سياسي پارلمان دهم اگرچه به طور كامل شفاف نيست و اين موضوع درشرايط فعلي حول تحليل‌هايي كه در ارتباط با موضوعات و مسائل مهم مرتبط با مجلس جديد انجام مي‌پذيرد، تاثيرگذار است. بخشي از اين موضوع با ائتلاف ميان جناح اصلاح‌طلب با گروه‌هاي اعتدالي شكل گرفت و در پي آن حضور افرادي از جريان اصولگرايان ميانه‌رو در كنار اصلاح‌طلبان به وقوع پيوست و بخشي هم در نتيجه حضور چشمگير نمايندگان مستقل در مجلس دهم بود. چنين موضوعي امكان تحليل دقيق و شفاف را كمي سخت مي‌كند، به اين دليل كه در حال حاضر مشخص نيست برخي اعضاي منتخب ليست اميد يا منتخبان مستقل در مجلس جديد چه سويه‌گيري در ارتباط با موضوعات مهمي چون رياست مجلس دهم، هيأت رئيسه، کميسيون‌ها و ... خواهند داشت. از رصد آنچه در شكل‌گيري اين فراكسيون‌ها مي‌گذرد مي‌توان به نتيجه مشخصي از صف‌بندي‌هاي اين دوره نمايندگان رسيد و در پي آن تصوير روشن‌تري از آنچه كه در انتظار تصميم‌گيري آنها در موضوعات مهمي چون رياست مجلس و تركيب هيات‌رئيسه است، دست‌يافت. اما آنچه كه در حال حاضر كاملا روشن به نظر مي‌رسد اين است كه تركيب كلي منتخبان مجلس دهم معقول و همراه با چاشني «تعادل» خواهد بود، شاكله اين دوره از مجلس در مجموع گروه‌ها و جريان‌هاي سياسي حاضر در آن، نشان از تاييد اين موضوع دارد. بر همين اساس مي‌توان با خوش‌بيني انتظار داشت كه مسائل مهم اين مجلس تبديل به نزاع‌هاي سياسي نخواهد شد. جداي از انتظار كلي كه از نمايندگان مجلس جديد مي‌رود در موضوع ائتلاف ميان اصلاح‌طلبان و اعتدالگرايان هم اين موضع بسيار روشن و چشمگير است كه رفتار سياسي مجموعه منتخبان ليست اميد در مجلس دهم در جهت حفظ همگرايي هرچه بيشتر ميان دو جريان پيش خواهد رفت. بر همين اساس به نظر مي‌رسد ائتلاف و اتحاد اصلاح‌طلبان و حاميان دولت در موضوعاتي چون رياست مجلس يا اركان آن با راهكاري عقلاني و بر اساس الگوي تفاهم و تعادل عمل خواهند كرد و حل و فصل موضوعات مهم مجلس با پختگي لازم ميان اين دو جريان پي گرفته خواهد شد.
ژله‌اي‌ها، تعیین کننده معادلات سیاسی مجلس دهم
شاید در هیچ دوره‌ای از تاریخ مجالس شورای اسلامی، نقش نمایندگان مستقل به اندازه دوره دهم پر رنگ و مهم نبوده است. به نظر می رسد هیچ کدام از دو جریان سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا، اکثریت مطلق مجلس دهم را در اختیار ندارند و ائتلاف با نمایندگان مستقل آینده سیاسی مجلس دهم را رقم خواهد زد. از سوی دیگر هنوز تعداد دقیق نمایندگان لیست امید و میزان تعهد برخی از منتخبان این لیست به جریان اصلاح طلب، مشخص نشده است. طيف مستقلين و عمده نمايندگاني که مارک اصول‌گرايي معتدل داشتند، اما با پرچم ليست اميد در انتخابات شرکت کردند، عنوان «ژله‌اي‌ها» را برخود گرفته‌اند.
آمار نمایندگان حاضر در هر دو نشست اصلاح طلبان و اصولگرایان بیانگر واقعی بودن وزن سیاسی آنها نبوده و قدرت لابی‌گری در روزهای آینده برای جذب مستقل‌ها، نقش تعیین کننده‌ای در رییس مجلس (فردا) و همچنین ترکیب فراکسیون‌ها بازی می‌کند. حال باید به انتظار نشست و دید که آیا علی لاریجانی می‌تواند از تجربه و نفوذ خود در بین اصولگرایان و نمایندگان مستقل استفاده کند و یا این بار کرسی ریاست مجلس در اختیار اصلاح‌طلبان قرار می‌گیرد.
