آیا واقعا کتاب خوب داریم که از جوانان توقع داشته باشیم مطالعه کنند؟

قائم مقام مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) در ارزیابی فضای کتاب و کتابخوانی اظهار کرد: با وجود کتاب‌های متعددی که در طول سال‌های اخیر منتشر شده آمار موجود درباره سرانه مطالعه و میزان وقت مفیدی که مردم برای مطالعه صرف می کنند، نشان می‌دهد که وضعیت مطالعه کتاب در کشور تناسبی با جایگاه فرهنگی انقلاب ندارد.

انصاری با تأکید بر خصلت فرهنگی انقلاب اسلامی بیان کرد: انقلاب اسلامی نه کودتا بود و نه حرکت حزبی سیاسی برای به دست گرفتن قدرت علیه حکومت، انقلاب اسلامی یک حرکت عظیم ملی و مردمی بود که قبل از آنکه سیاسی باشد از یک اتقلاب و تحول فرهنگی نشأت گرفت. تحول فرهنگی بزرگی در طول ۱۵ سال هدایت های امام و نیروهای پیشگام انقلاب شکل گرفت و بروز و ظهور آن در سالهای آخر منجر به پیروزی انقلاب شد.

وی ادامه داد: در آستانه انقلاب هر جا که بحث سیاسی و مبارزه بود بحث کتاب محوریت داشت و حتی در دانشگاهها مرتبا نمایشگاه کتاب برگزار می شد. در واقع در متن مبارزات سیاسی کتاب و کتابخوانی محور آگاهی بخشی بود. البته مدتی است که دیگر چنین فضایی در جامعه کمرنگ شده است که این مسئله به ادبیات سیاسی حاکم بر فضای جامعه برمی گردد. گاهی ادبیات سیاسی ما از فرهیختگی فرهنگی فاصله گرفته است و حتی در مقطعی نوعی لمپنیسم سیاسی و اجتماعی توسعه پیدا کرده است.

دکتر انصاری با بیان این مسئله که وضعیت کتابخوانی مطلوب و متناسب با جایگاه فرهنگ در انقلاب اسلامی نیست اظهار کرد: لازمه گسترش کتابخوانی در جامعه هم اندیشی اصحاب قلم و اهالی نشر با جوانان است تا از این طریق به راهکارهایی عملی دست پیدا کنند. در همین راستا یکی از پرسش هایی که قابل طرح است این است که آیا واقعا ما کتاب خوب داریم که از جوانان توقع داشته باشیم که کتاب بخوانند و آیا کتاب های ما از روش های سنتی گذشته به روش های جدید از جمله نسخه های دیجیتال انتقال پیدا کرده اند و آیا حوصله مخاطب جوان را در نظر می گیرند.

وی ادامه داد: یادم است که در سالهای اول انقلاب فضای حاکم بر نشر فضای بسیار پرنشاطی بود بحث ها و تحلیل های عمیق حتی آثار و تفکرات دگر اندیشان مورد توجه قرار می گرفت. مردم تشنه دانستن و آگاهی بودند و شما زمانی که به محدوده دانشگاه تهران وارد می شدید احساس می کردید که در قلب نیروهای فرهیخته ای قرار گرفته اید که دنبال کتاب های ارزشمند می گردند؛ این در حالی است که هم اکنون وضعیت فروش و عرضه کتاب چندان پررونق نیست.

قائم مقام مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)با تأکید بر این نکته که جوانان ما هم باید عمیق‌تر بیندیشند، تصریح کرد: متاسفانه این ابزار جدید اطلاع رسانی ما را تنبل کرده و به آماده خواری عادت داده است. فکر می کنیم با یک جستجوی ساده در اینترنت آگاهی از یک موضوع را به راحتی به دست می آوریم، این در حالی است که به نظر من گاهی لازم است از این فضاها بیرون بیاییم و به فضایی عمیق تر وارد شویم و در اینجاست که کتاب های عمیق به کار ما می آیند.

انصاری در بخش دیگری از سخنان خود درباره فرصت بروز و ظهور افکار و عقاید متنوع در قالب کتاب گفت: باید متوجه باشیم که از قلم برای پرش های سیاسی استفاده نکنیم. اگر از اندیشه و قلم به عنوان ابزاری برای حرکت های سیاسی استفاده کنیم در حق آن جفا کرده ایم. اندیشه باید در محیطی کاملا آزاد و بدون هیچ گونه خط قرمزی فرصت بیان و جولان داشته باشد تا امکان سوء استفاده از ساحت خود را سلب کند. به محض فراهم شدن زمینه سوء استفاده از قلم، محدودیت‌ها و سانسور نیز پا به عرصه اندیشه می‌گذارند.

وی ادامه داد: برای پاسداشت حرمت اندیشه و قلم لازم است نگاه سیاسی و ابزاری را کنار بگذاریم و جز با هدف دستیابی به حقیقت پا به میدان نگذاریم. در ساحت اندیشه شک و تردید هم بلامانع است و به تعبیر فلاسفه و فقها ارزشمند و مقدس است. در عرصه اندیشه ورزی سوالات باید بتوانند مطرح شوند و همه چیز از زوایای مختلف بررسی شود.

انصاری در پایان با تأکید بر آزادی به عنوان یکی از لوازم عرصه نشر به شرط آنکه مورد سوء استفاده سیاسی قرار نگیرد گفت: مهم ترین قدم در راه آزادکردن فضای اندیشه و قلم، تلاش برای جداسازی ساحت اندیشه ورزی از عرصه سیاسی است. محیط اندیشه و علم باید از هر گونه شائبه سیاسی به دور باشد تا خط قرمزها و سانسور نیز مطرح نشود.