آغازِ پایانِ خوشِ هسته ای
تاریخ انتشار
جمعه ۱۴ فروردين ۱۳۹۴ ساعت ۱۰:۰۳
شهر لوزان سوییس بیش از یک هفته بود که در کانون توجه رسانه ها و افکار عمومی جهان قرار داشت. وزیران امور خارجه ایران و ۶ کشور آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه، چین و روسیه از چهارشنبه پنجم فروردین در هتل بوریواژ لوزان جمع شدند تا بتوانند چارچوب کلی توافق جامع هسته یی را تهیه کنند. سرانجام این مهم شامگاه پنجشنبه سیزدهم فروردین رخ داد و پس از ۹ روز مذاکره فشرده و نفس گیر که در نوع خود بی سابقه بود، ۲ طرف بیانیه مشترکی را منتشر کردند. درباره این گفت و گوها و بیانیه مشترک باید گفت:
۱-بیانیه مشترک ایران و گروه ۱+۵ که در آن چارچوب توافق نهایی ترسیم شده است، در نوع خود تاریخی است. اجماع ۲ طرف بر سر چگونگی حل اختلاف ها درباره موضوعی که بیش از یک دهه تبدیل به اصلی ترین عامل اختلاف میان آنها شده بود، مهم و قابل توجه است. ایران گرچه همواره اعلام کرده برنامه هسته یی اش صلح آمیز است و هیچ گاه مدرک و سندی دال بر تخطی ایران در این زمینه ارایه نشده، اما طرح ادعاهای بی اساس که ناشی از اهداف سیاسی برخی کشورها بود، باعث شد برنامه هسته یی ایران به یک مساله بغرنج تبدیل شود. در این میان برخی بی تدبیری ها نیز عامل مضاعفی شد که پرونده هسته یی از شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی خارج و با طرح در شورای امنیت سازمان ملل، به مساله یی پیچیده تبدیل و زمینه افزایش فشارها و اعمال تحریم های ظالمانه علیه کشورمان شود.
در این میان با روی کارآمدن دولت یازدهم در ایران به ریاست «حسن روحانی» که «تعامل سازنده» را چارچوب اصلی سیاست خارجی ایران قرار داد، امیدها برای حل و فصل مساله هسته یی افزایش یافت. چند صباحی پس از روی کارآمدن دولت و در جریان نخستین سفر رییس جمهوری جدید به نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل، گفت و گوهای ایران و گروه ۱+۵ نیز کلید خورد و چند ماه بعد در آذر ماه ۱۳۹۲، ۲ طرف توافق اولیه هسته یی را امضا کردند و قرار گذاشتند تا پس از مدتی نیز این توافق شکل نهایی به خود بگیرد. آنچه دیشب در لوزان منتشر شد، چارچوب همان توافق نهایی است. این نشان می دهد ایران و کشورهای گروه ۱+۵ با انگیزه و جدیت بالا وارد مسیری شدند که گرچه ۱۸ ماه به طول انجامید اما ثمره نهایی اش دیگر در دسترس قرار گرفته است.
بی تردید اگر این جدیت از سوی ۲ طرف گفت و گو وجود نداشت آنها نمی توانستند مساله یی که بی شباهت به یک کلاف سردرگم نبود، حل کنند. برگزاری ده ها نشست دوجانبه و چندجانبه و صرف هزاران ساعت برای گفت و گو در این زمینه با وجود عمق بالای اختلاف ها و فشارهای مخالفان توافق، بیانگر این جدیت و رویکرد سازنده ۲ طرف بود که در غیر اینصورت فائق آمدن بر این مشکلات ناممکن بود. بار دیگر اثبات شد که گفت و گو و دیپلماسی همچنان بهترین راه برای غلبه بر اختلافات است و گزینه های جایگزین آن همچون جنگ، نتیجه ای جز ویرانی و قدرت گرفتن تندروها ندارد.
۲-بیانیه مشترکی که دیشب منتشر شد مصداق بارز یک تعامل برد-برد است یعنی ۲ طرف این تفاهم، از آن راضی و با آن موافقت کرده اند. مذاکره کنندگان ایرانی نیز بارها بر این مساله تاکید کرده اند که تنها راه موفقیت گفت و گوهای هسته یی تامین نگاه هر ۲ طرف است؛ مساله یی که می تواند پایداری و استحکام توافق نهایی را بالاببرد. بی تردید شکل گیری توافق برد-برد مستلزم درک متقابل و کوتاه آمدن طرف های مذاکره از برخی مسایل با هدف رسیدن به نقطه اشتراک است. نگاهی به مفاد بیانیه مشترک ایران و ۱+۵ نشان می دهد که هر ۲ طرف با فاصله گرفتن از نگاه یکجانبه، به اصطلاح به طرف مقابل امتیاز داده اند تا بتوانند به نقطه اشتراک برسند.
آنهایی که سعی دارند امتیازهای ارایه شده از سوی ایران را برجسته کنند و آن را اقدامی منفی جلوه دهند آیا به این پرسش ساده پاسخ داده اند که معنای توافق برد-برد چیست؟ آیا اگر ۲ طرف مذاکره حاضر به ارایه هیچ امتیازی نشوند و از موضع خود کوتاه نیایند، آیا امکان رسیدن به توافق وجود دارد؟ آیا اگر ایران به وضعیت پیشین هسته ای اش اصرار می کرد و خواهان آن بود که مو به مو و بدون هیچ تغییری به فعالیت خود ادامه دهد آیا طرف مقابل هم حاضر به برداشتن فشارهای ظالمانه علیه کشورمان می شد؟ نباید فراموش کرد که مردم ایران در انتخابات ریاست جمهوری به کسی رای دادند که ایده اش این بود که «اگر چرخ سانتریفیوژها می چرخد همزمان باید چرخ اقتصاد هم بچرخد.» عرصه سیاست و دیپلماسی، عرصه انتخاب و اهم و مهم کردن است. نمی توان فقط بر یک نیاز اصرار کرد و نیازهای دیگر را نادیده گرفت. طبیعی است که مذاکره یک فرایند بده و بستان است. آنچه مهم است توازن در امتیازهای داده و گرفته شده است.
طنز تلخ است که برخی از مخالفان توافق هسته یی مدافع همان سیاستی بودند که قطعنامه های سازمان ملل را «کاغذپاره» می نامید و کشور را دچار انزوا کرد. حال همان افراد از ضرورت برچیده شدن تحریم ها سخن می گویند.
۳-راهبرد مذاکراتی ایران در یک سال و نیم اخیر حفظ حقوق هسته یی کشور در کنار زدودن فشارها و تحریم ها علیه ملت ایران بوده است. گرچه وضع تحریم ها علیه ایران از اساس به بهانه های واهی وضع شد اما دولتمردان این وظیفه را بر دوش خود احساس کردند که نسبت به برداشتن این موانع و فشارها تمام تلاش خود را به کار گیرند. در عین حال حقوق هسته یی کشورمان و ادامه برنامه صلح آمیز هسته یی نیز یکی از خطوط قرمز دولتمردان بوده است. به رغم شرایط دشوار مذاکرات، تیم دیپلماسی ایران در این فرایند هم توانست حقوق هسته یی کشورمان را حفظ کند و هم سد تحریم ها را فروبریزد. مفاد بیانیه مشترک این مساله را اثبات می کند.
بر اساس این بیانیه، کلیت برنامه هسته یی ایران همچنان حفظ و به کار خود ادامه خواهد داد. غنی سازی اورانیوم از جمله فعالیت های هسته یی ایران است که بر اساس این بیانیه همچنان در داخل کشور صورت خواهد گرفت. این در حالی است که تا چندی پیش کشورهای مقابل، به هیچ وجه حاضر به فعالیت سانتریفیوژهای ایرانی برای غنی سازی نبودند. از سوی دیگر هیچ یک از مراکز هسته یی ایران دچار تعطیلی نخواهند شد. این در حالی بود که طرف مقابل بارها سخن از تعطیلی کامل برخی از مراکز از جمله رآکتور آب سنگین اراک و تاسیسات فردو می کرد. البته ایران در راستای رسیدن به توافق برد-برد با اعمال برخی محدودیت ها در فعالیت های هسته یی خود موافقت کرده است؛ از جمله این محدودیت ها کاهش تعداد سانتریفیوژها و سطح غنی سازی و تغییر کاربری برخی از تاسیسات هسته یی است. اما نباید فراموش کرد که این محدودیت ها شامل نه کلیت برنامه هسته یی بلکه شامل اجزاء آن می شود. از سوی دیگر پذیرش برخی محدودیت ها از جمله بازدیدهای سرزده از تاسیسات هسته یی به موجب اجرا کردن پروتکل الحاقی به صورت ماهیتی، تغییری در برنامه هسته یی ایران وارد نمی کند. ایران همواره بر آمادگی خود برای شفاف سازی برنامه هسته یی اش تاکید کرده و آن را نشانی بر حسن نیت خود می داند. در همین حال لغو کامل تحریم ها و بویژه لغو فوری تحریم های اقتصادی از جمله خواسته های ایران بود که بنا بر آنچه در بیانیه مشترک آمده، محقق شده است.
در یک نگاه کلی می توان دستاوردهای ایران از این بیانیه مشترک را اینگونه اشاره کرد: مشروع بودن حق غنی سازی در داخل خاک ایران، حفظ توان تولید سوخت هسته ای در داخل، برچیده نشده هیچ کدام از تاسیسات هسته ای ایران حتا سانتریفوژهای غیرفعال، استفاده از همکاری های بین المللی در زمینه های پژوهشی و تحقیقاتی و راه اندازی یک مرکز تحقیقاتی پیشرفته هسته ای با مشارکت دیگر کشورها، پایان تحریم های سازمان ملل و لغو تدریجی تحریم های آمریکا، صدور قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به عنوان یک سند الزام آور دائمی برای طرف مقابل و خروج ایران از فصل هفتم منشور این نهاد، تبدیل فعالیت های هسته ای ایران به یک روند دائمی، قانونی، مشروع و عادی پس از دوره توافق.
۴-یکی از مسایلی که به طور معمول پس از هر توافقی رخ خواهد داد، تعبیرها و خوانش های مختلفی است که طرف های مذاکره از موضوع مورد توافق خواهند داشت. بیانیه مشترک ایران و گروه ۱+۵ نیز از این قاعده مستثنا نیست. اینکه «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در کنفرانس خبری پس از اعلام بیانیه، به مسایلی چون لغو تحریم ها و استمرار فعالیت های هسته یی صلح آمیز ایران تاکید می کند یا پس از آن «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا بر موضوع هایی چون اعمال نظارت های بیشتر بر برنامه هسته یی ایران و اعمال برخی محدویت ها در این برنامه دست می گذارد، ناشی از نگاه متفاوت آنها به مساله است. بدیهی است که هر طرف مذاکره تلاش دارد دستاوردهای خود و رعایت خطوط قرمز خود را بیشتر برجسته کند و به نوعی خود را برنده مذاکره نشان دهد. بنابراین تفاوت در نوع نگاه و اظهارنظرها پدیده عجیبی نیست و مرسوم است. آنچه روشن است مفاد توافق است که هر ۲ طرف را ملزم به رعایت تعهدهایی بر اساس قاعده برد-برد و تامین منافع متقابل خواهد کرد.
۵-بیانیه مشترکی که ایران با گروه ۱+۵ صادر کرد و در ادامه توافق نهایی هسته یی، همه در چارچوب سیاست های تعیین شده در سطوح عالی سیاسی در کشور است. موضوع هسته یی ایران به دلیل اهمیت جوانب مختلف سیاسی و امنیتی آن مهمترین و حساسترین مساله در سطوح تصمیم گیری در کشور بوده است و همین اهمیت باعث شده تمامی کنش های سیاسی و فنی ایران در این زمینه، پیش از هرچیز در سطوح بالای تصمیم گیری مطرح و چارچوب آن تعیین شود. با این حال متاسفانه برخی چنین وانمود می کنند که گویی وزیر امور خارجه یا رییس جمهوری نظرات شخصی خود را در این زمینه اعمال می کنند. حال آنکه تمامی سیاست ها و راهبردهای مساله هسته یی در سطح بالای تصمیم گیری و در راس آنها مقام معظم رهبری تعیین می شود. آیت الله خامنه ای در طول یک سال و نیم مذاکره ایران با گروه ۱+۵ بارها حمایت خود را از تیم دیپلماسی ابراز کردند و در مواردی هم که ایشان بر مسایلی-همچون تاکید بر یک مرحله یی بودن توافق-تاکید کردند، تیم دیپلماسی نیز به آن توجه ویژه کرد.
۶-بیانیه مشترک ایران و گروه ۱+۵ توانست چارچوب های توافق نهایی را روشن کند. ۲ طرف تا دهم تیرماه فرصت دارند تا سند توافق نهایی را که شامل جزییات و شیوه تحقق اهداف تعیین شده در بیانیه مشترک است، تدوین کنند. تردیدی نیست اگر دیپلمات ها تا این مرحله کار سختی داشتند، در ماه های آینده کار سخت تری خواهند داشت. چرا که در صورت تدوین توافقی محکم می توان امید داشت که پرونده هسته یی ایران پس از بیش از یک دهه از حالت ویژه خارج و چارچوب روشنی برای حل آن پیدا شود. پایبندی کشورها به تعهدهایشان، توجه به اصل برد-برد در توافق و استمرار آنها در گفت و گوها لازمه رسیدن به توافق نهایی و جامع است. در این میان همدلی و همزبانی ملت و دولت در این عرصه نیز پشتیبان مهمی برای تیم مذاکره کننده ایران در به نتیجه رسیدن نهایی مذاکرات است.
۱-بیانیه مشترک ایران و گروه ۱+۵ که در آن چارچوب توافق نهایی ترسیم شده است، در نوع خود تاریخی است. اجماع ۲ طرف بر سر چگونگی حل اختلاف ها درباره موضوعی که بیش از یک دهه تبدیل به اصلی ترین عامل اختلاف میان آنها شده بود، مهم و قابل توجه است. ایران گرچه همواره اعلام کرده برنامه هسته یی اش صلح آمیز است و هیچ گاه مدرک و سندی دال بر تخطی ایران در این زمینه ارایه نشده، اما طرح ادعاهای بی اساس که ناشی از اهداف سیاسی برخی کشورها بود، باعث شد برنامه هسته یی ایران به یک مساله بغرنج تبدیل شود. در این میان برخی بی تدبیری ها نیز عامل مضاعفی شد که پرونده هسته یی از شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی خارج و با طرح در شورای امنیت سازمان ملل، به مساله یی پیچیده تبدیل و زمینه افزایش فشارها و اعمال تحریم های ظالمانه علیه کشورمان شود.
در این میان با روی کارآمدن دولت یازدهم در ایران به ریاست «حسن روحانی» که «تعامل سازنده» را چارچوب اصلی سیاست خارجی ایران قرار داد، امیدها برای حل و فصل مساله هسته یی افزایش یافت. چند صباحی پس از روی کارآمدن دولت و در جریان نخستین سفر رییس جمهوری جدید به نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل، گفت و گوهای ایران و گروه ۱+۵ نیز کلید خورد و چند ماه بعد در آذر ماه ۱۳۹۲، ۲ طرف توافق اولیه هسته یی را امضا کردند و قرار گذاشتند تا پس از مدتی نیز این توافق شکل نهایی به خود بگیرد. آنچه دیشب در لوزان منتشر شد، چارچوب همان توافق نهایی است. این نشان می دهد ایران و کشورهای گروه ۱+۵ با انگیزه و جدیت بالا وارد مسیری شدند که گرچه ۱۸ ماه به طول انجامید اما ثمره نهایی اش دیگر در دسترس قرار گرفته است.
بی تردید اگر این جدیت از سوی ۲ طرف گفت و گو وجود نداشت آنها نمی توانستند مساله یی که بی شباهت به یک کلاف سردرگم نبود، حل کنند. برگزاری ده ها نشست دوجانبه و چندجانبه و صرف هزاران ساعت برای گفت و گو در این زمینه با وجود عمق بالای اختلاف ها و فشارهای مخالفان توافق، بیانگر این جدیت و رویکرد سازنده ۲ طرف بود که در غیر اینصورت فائق آمدن بر این مشکلات ناممکن بود. بار دیگر اثبات شد که گفت و گو و دیپلماسی همچنان بهترین راه برای غلبه بر اختلافات است و گزینه های جایگزین آن همچون جنگ، نتیجه ای جز ویرانی و قدرت گرفتن تندروها ندارد.
۲-بیانیه مشترکی که دیشب منتشر شد مصداق بارز یک تعامل برد-برد است یعنی ۲ طرف این تفاهم، از آن راضی و با آن موافقت کرده اند. مذاکره کنندگان ایرانی نیز بارها بر این مساله تاکید کرده اند که تنها راه موفقیت گفت و گوهای هسته یی تامین نگاه هر ۲ طرف است؛ مساله یی که می تواند پایداری و استحکام توافق نهایی را بالاببرد. بی تردید شکل گیری توافق برد-برد مستلزم درک متقابل و کوتاه آمدن طرف های مذاکره از برخی مسایل با هدف رسیدن به نقطه اشتراک است. نگاهی به مفاد بیانیه مشترک ایران و ۱+۵ نشان می دهد که هر ۲ طرف با فاصله گرفتن از نگاه یکجانبه، به اصطلاح به طرف مقابل امتیاز داده اند تا بتوانند به نقطه اشتراک برسند.
آنهایی که سعی دارند امتیازهای ارایه شده از سوی ایران را برجسته کنند و آن را اقدامی منفی جلوه دهند آیا به این پرسش ساده پاسخ داده اند که معنای توافق برد-برد چیست؟ آیا اگر ۲ طرف مذاکره حاضر به ارایه هیچ امتیازی نشوند و از موضع خود کوتاه نیایند، آیا امکان رسیدن به توافق وجود دارد؟ آیا اگر ایران به وضعیت پیشین هسته ای اش اصرار می کرد و خواهان آن بود که مو به مو و بدون هیچ تغییری به فعالیت خود ادامه دهد آیا طرف مقابل هم حاضر به برداشتن فشارهای ظالمانه علیه کشورمان می شد؟ نباید فراموش کرد که مردم ایران در انتخابات ریاست جمهوری به کسی رای دادند که ایده اش این بود که «اگر چرخ سانتریفیوژها می چرخد همزمان باید چرخ اقتصاد هم بچرخد.» عرصه سیاست و دیپلماسی، عرصه انتخاب و اهم و مهم کردن است. نمی توان فقط بر یک نیاز اصرار کرد و نیازهای دیگر را نادیده گرفت. طبیعی است که مذاکره یک فرایند بده و بستان است. آنچه مهم است توازن در امتیازهای داده و گرفته شده است.
طنز تلخ است که برخی از مخالفان توافق هسته یی مدافع همان سیاستی بودند که قطعنامه های سازمان ملل را «کاغذپاره» می نامید و کشور را دچار انزوا کرد. حال همان افراد از ضرورت برچیده شدن تحریم ها سخن می گویند.
۳-راهبرد مذاکراتی ایران در یک سال و نیم اخیر حفظ حقوق هسته یی کشور در کنار زدودن فشارها و تحریم ها علیه ملت ایران بوده است. گرچه وضع تحریم ها علیه ایران از اساس به بهانه های واهی وضع شد اما دولتمردان این وظیفه را بر دوش خود احساس کردند که نسبت به برداشتن این موانع و فشارها تمام تلاش خود را به کار گیرند. در عین حال حقوق هسته یی کشورمان و ادامه برنامه صلح آمیز هسته یی نیز یکی از خطوط قرمز دولتمردان بوده است. به رغم شرایط دشوار مذاکرات، تیم دیپلماسی ایران در این فرایند هم توانست حقوق هسته یی کشورمان را حفظ کند و هم سد تحریم ها را فروبریزد. مفاد بیانیه مشترک این مساله را اثبات می کند.
بر اساس این بیانیه، کلیت برنامه هسته یی ایران همچنان حفظ و به کار خود ادامه خواهد داد. غنی سازی اورانیوم از جمله فعالیت های هسته یی ایران است که بر اساس این بیانیه همچنان در داخل کشور صورت خواهد گرفت. این در حالی است که تا چندی پیش کشورهای مقابل، به هیچ وجه حاضر به فعالیت سانتریفیوژهای ایرانی برای غنی سازی نبودند. از سوی دیگر هیچ یک از مراکز هسته یی ایران دچار تعطیلی نخواهند شد. این در حالی بود که طرف مقابل بارها سخن از تعطیلی کامل برخی از مراکز از جمله رآکتور آب سنگین اراک و تاسیسات فردو می کرد. البته ایران در راستای رسیدن به توافق برد-برد با اعمال برخی محدودیت ها در فعالیت های هسته یی خود موافقت کرده است؛ از جمله این محدودیت ها کاهش تعداد سانتریفیوژها و سطح غنی سازی و تغییر کاربری برخی از تاسیسات هسته یی است. اما نباید فراموش کرد که این محدودیت ها شامل نه کلیت برنامه هسته یی بلکه شامل اجزاء آن می شود. از سوی دیگر پذیرش برخی محدودیت ها از جمله بازدیدهای سرزده از تاسیسات هسته یی به موجب اجرا کردن پروتکل الحاقی به صورت ماهیتی، تغییری در برنامه هسته یی ایران وارد نمی کند. ایران همواره بر آمادگی خود برای شفاف سازی برنامه هسته یی اش تاکید کرده و آن را نشانی بر حسن نیت خود می داند. در همین حال لغو کامل تحریم ها و بویژه لغو فوری تحریم های اقتصادی از جمله خواسته های ایران بود که بنا بر آنچه در بیانیه مشترک آمده، محقق شده است.
در یک نگاه کلی می توان دستاوردهای ایران از این بیانیه مشترک را اینگونه اشاره کرد: مشروع بودن حق غنی سازی در داخل خاک ایران، حفظ توان تولید سوخت هسته ای در داخل، برچیده نشده هیچ کدام از تاسیسات هسته ای ایران حتا سانتریفوژهای غیرفعال، استفاده از همکاری های بین المللی در زمینه های پژوهشی و تحقیقاتی و راه اندازی یک مرکز تحقیقاتی پیشرفته هسته ای با مشارکت دیگر کشورها، پایان تحریم های سازمان ملل و لغو تدریجی تحریم های آمریکا، صدور قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به عنوان یک سند الزام آور دائمی برای طرف مقابل و خروج ایران از فصل هفتم منشور این نهاد، تبدیل فعالیت های هسته ای ایران به یک روند دائمی، قانونی، مشروع و عادی پس از دوره توافق.
۴-یکی از مسایلی که به طور معمول پس از هر توافقی رخ خواهد داد، تعبیرها و خوانش های مختلفی است که طرف های مذاکره از موضوع مورد توافق خواهند داشت. بیانیه مشترک ایران و گروه ۱+۵ نیز از این قاعده مستثنا نیست. اینکه «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در کنفرانس خبری پس از اعلام بیانیه، به مسایلی چون لغو تحریم ها و استمرار فعالیت های هسته یی صلح آمیز ایران تاکید می کند یا پس از آن «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا بر موضوع هایی چون اعمال نظارت های بیشتر بر برنامه هسته یی ایران و اعمال برخی محدویت ها در این برنامه دست می گذارد، ناشی از نگاه متفاوت آنها به مساله است. بدیهی است که هر طرف مذاکره تلاش دارد دستاوردهای خود و رعایت خطوط قرمز خود را بیشتر برجسته کند و به نوعی خود را برنده مذاکره نشان دهد. بنابراین تفاوت در نوع نگاه و اظهارنظرها پدیده عجیبی نیست و مرسوم است. آنچه روشن است مفاد توافق است که هر ۲ طرف را ملزم به رعایت تعهدهایی بر اساس قاعده برد-برد و تامین منافع متقابل خواهد کرد.
۵-بیانیه مشترکی که ایران با گروه ۱+۵ صادر کرد و در ادامه توافق نهایی هسته یی، همه در چارچوب سیاست های تعیین شده در سطوح عالی سیاسی در کشور است. موضوع هسته یی ایران به دلیل اهمیت جوانب مختلف سیاسی و امنیتی آن مهمترین و حساسترین مساله در سطوح تصمیم گیری در کشور بوده است و همین اهمیت باعث شده تمامی کنش های سیاسی و فنی ایران در این زمینه، پیش از هرچیز در سطوح بالای تصمیم گیری مطرح و چارچوب آن تعیین شود. با این حال متاسفانه برخی چنین وانمود می کنند که گویی وزیر امور خارجه یا رییس جمهوری نظرات شخصی خود را در این زمینه اعمال می کنند. حال آنکه تمامی سیاست ها و راهبردهای مساله هسته یی در سطح بالای تصمیم گیری و در راس آنها مقام معظم رهبری تعیین می شود. آیت الله خامنه ای در طول یک سال و نیم مذاکره ایران با گروه ۱+۵ بارها حمایت خود را از تیم دیپلماسی ابراز کردند و در مواردی هم که ایشان بر مسایلی-همچون تاکید بر یک مرحله یی بودن توافق-تاکید کردند، تیم دیپلماسی نیز به آن توجه ویژه کرد.
۶-بیانیه مشترک ایران و گروه ۱+۵ توانست چارچوب های توافق نهایی را روشن کند. ۲ طرف تا دهم تیرماه فرصت دارند تا سند توافق نهایی را که شامل جزییات و شیوه تحقق اهداف تعیین شده در بیانیه مشترک است، تدوین کنند. تردیدی نیست اگر دیپلمات ها تا این مرحله کار سختی داشتند، در ماه های آینده کار سخت تری خواهند داشت. چرا که در صورت تدوین توافقی محکم می توان امید داشت که پرونده هسته یی ایران پس از بیش از یک دهه از حالت ویژه خارج و چارچوب روشنی برای حل آن پیدا شود. پایبندی کشورها به تعهدهایشان، توجه به اصل برد-برد در توافق و استمرار آنها در گفت و گوها لازمه رسیدن به توافق نهایی و جامع است. در این میان همدلی و همزبانی ملت و دولت در این عرصه نیز پشتیبان مهمی برای تیم مذاکره کننده ایران در به نتیجه رسیدن نهایی مذاکرات است.
مرجع : ایرنا
